اندک قضات

این روزها اگر سری به دادسرا  هاو مجتمع های قضایی بزنید انبوهی از جمعیت را می بینید که در کنار دری به انتظار قضاوت نشسته اند . چشم ها به در دوخته شده و گوش ها به انتظار شنیدن نام خود یا طرف دعوا می باشد . تعدادی نیز با پیراهن مخصوص زندان با دستبندی به دست کنار مامور منتظر سرنوشتی نامعلوم هستند . روز به روز این تعداد افزایش یافته و کسی نیست بگوید چرا و به چه دلیل ؟ ! بشر موجودی اجتماعی است ، ولی نوع فکر و عمل همه افراد بشر یکسان نیست . به ناچار در درگیری ها یا اختلاف سلیقه ها ، داوری و محاکمه ضرورت می یابد . جامعه شناسان بر این باورند که در جوامع انسانی ، همواره حدی از تعارض وجود دارد که سبب بالندگی و پویایی جامعه می شود . ولی اگر تعارض از مرز خود فراتر رفت به عنوان آسیب بزرگ اجتماعی ، ضربه های مهلکی بر پیکر اجتماع وارد می سازد .

به جز این جمعیتی که برای تظلم خواهی در راهروهای دادسراها و مجتمع های قضایی سرگردانند . نباید از وجود افراد سودجو ، دلال و یا کارچاق کن غافل بود . آن ها نیز به نحوی در مختل کردن جامعه اثرگذارند . از این رو لازم است که همواره افرادی در پست ها و موقعیت های گوناگون ، تعارض های بیمارگونه و آسیب زا را در جامعه ، شناسایی و آن ها را فوری حل کنند تا از این رهگذر ، بزرگ ترین کارکرد و وظیفه نظام سیاسی که همانا حفظ تعادل نظام اجتماعی است ، عملی شود .

یکی از شغل هایی که می تواند در این زمینه موثر و راه گشا باشد ، قضاوت است .دین مبین اسلام نیز برای رفع مشکلات و گرفتاری های اجتماعی ، وجود افراد با صلاحیت و شایسته را در امر قضاوت ضروری می داند . امیرالمومنین علی علیه السلام درباره تشخیص افرادی که برای قضاوت صلاحیت دارند ، به مالک اشتر چنین می فرمایند : از میان مردم برترین فرد نزد خود را برای قضاوت انتخاب کن . با کسانی که مراجعه فراوان ، آن ها را به ستوه نیاورد و برخورد مخالفان با یکدیگر اورا خشمناک نسازد ، در اشتباهاتش پافشاری نکند و بازگشت به حق پس از  آگاهی برای او دشوار نباشد ، طمع را از دل ریشه کن کند و در شناخت مطالب به تحقیقی اندک رضایت ندهد ، در شبهه ها از همه با احتیاط تر عمل کند و در یافتن دلیل ، اصرار او از همه بیشتر باشد ، از مراجعه پیاپی شاکیان خسته نشود ، در کشف امور از همه شکیباتر و پس از آشکار شدن حقیقت ، در فصل خصومت از همه برنده تر باشد ، کسی که ستایش فراوان او را فریب ندهد و چرب زبانی او را منحرف نسازد . و چنین کسانی بسیار اندکند .

آنچه که مولا علی (ع) تاکید فرمودند وجود ویژگی های برجسته اخلاقی هنگام انتخاب قاضی بوده است . این فرمایشات حضرت ما را به یاد یک قاضی با صلاحیت در شعبه ۵ بازپرسی دادسرای ناحیه ۵صادقیه تهران انداخته که این سید باخدابه همه زیورهای اخلاقی قضاوت آراسته بود و هر از گاه مورد بی مهری قرار می گرفت و از مجتمعی به مجتمع دیگر انتقال می یافت .

حکم قاضی می تواند مسیر سرنوشت افراد را تعیین کند . پس بدیهی است در صورتی که قاضی به اهمیت و حساسیت کار خود آگاه نباشد ممکن است با حکم نادرست خود زندگی دشواری را برای شخص رقم زند و او را به سختی ها و مشکلات بسیار دچار سازد .