سند سیاسی حماس و چشم انداز آینده تحولات فلسطین

خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در مراسم اعلام سند سیاسی این جنبش (حماس) در دوحه قطر تاکید کرد که سند جدید سیاسی به معنای به رسمیت شناختن اسرائیل نیست و این سند سیاسی یک سند مورد توافق و مقبولیت همه اعضای این جنبش است که براساس اصول و موازین این جنبش تهیه شده است.
پس از انتشار این سند, گمانه زنی های زیادی در خصوص آینده سیاسی این جنبش و رویکرد سیاسی آن در قبال تحولات منطقه ای مطرح شد که صرف نظر از محتوای تحلیل ها و دیدگاه های متفاوت, پرداختن به واقعیت موجود و اقدام این جنبش ضروری به نظر می رسد.
در سند سیاسی جدید حماس، درخواست صریح برای نابودی رژیم صهیونیستی حذف و این گروه حمایت خود را از تشکیل دولت فلسطینی در مرزهای۱۹۶۷ اعلام کرده است.
در این سند، مسجدالاقصی حق مسلم ملت فلسطین و امت اسلامی عنوان شده و اشغالگران هیچ حقی در آن ندارند و اقدامات رژیم صهیونیستی برای یهودی سازی مسجد الاقصی و تقسیم زمانی و مکانی آن باطل و غیرقانونی اعلام شده است.
بنابرسند جدید سیاسی حماس، طرح صهیونیستی تنها ملت فلسطینی را هدف قرار نداده بلکه این طرح, دشمن امت عربی و اسلامی است و یک خطر حقیقی برای جهان عرب و اسلام به شمار می آید.
حماس در این سند تاکید دارد که مبارزه با طرح صهیونیستی مبارزه با یهود به دلیل دیانت آن ها نیست و حماس علیه صهیونیست های متجاوز و اشغال گر در خاک خاک فلسطین مبارزه می کند.
از سوی دیگر، حماس با تشکیل دولت فلسطین در مرزهای ۱۹۷۶ موافقت کرده است و به نظر می رسد که هدف حماس از این اقدام، بهبود روابطش با غرب، کشورهای حوزه خلیج فارس و مصر است که اخوان المسلمین را یک گروه تروریستی می دانند و همواره بر ضدیت با آن تاکید کرده اند.
افزون بر آن، دارالافتاء مصر اعلام کرد که تصمیم جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به دوری و جدایی از اخوان المسلمین شکست تازه‌ای برای این گروه به شمار می رود که در چند سال گذشته شکست‌هایی بسیاری متحمل شده است.
دارالافتاء مصر در ادامه تاکید کرده است که این تصمیم در حالی است که پیشتر همپیمانان اخوان المسلمین و شاخه های آن در کشورهای تونس، سودان، اردن، سوریه و شماری از مراکز اسلامی کشورهای اروپایی و آمریکا گام های مشابهی را برداشته بودند.
بر اساس اعلام این مرکز, اقدامات اخوان المسلمین، شماری از گروه‌های هوادار و وابسته خود را بر سر دو راهی باقی ماندن زیر چتر این گروه و دفاع از اقدامات و تن دادن به دستورات آن یا جدایی از این گروه و تبری جستن از خشونت و مخالفت با اقدامات این گروه قرار داده است.
نکه دیگر آنکه, نوار غزه در محاصره کامل قرار دارد و فشار اقتصادی بر بیش از ۲ میلیون فلسطینی ساکن در این منطقه وارد می‌شود و در حالی که «احمد یوسف» از مقامات بلندپایه جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) نسبت به وضعیت نامناسب غزه و ادامه محاصره و در تنگنا قرار دادن شهروندان فلسطینی ساکن این منطقه هشدار داد وتاکید کرده بود که غزه نزدیک به انفجار است، پس از عقب نشینی ضمنی حماس، عملا فشار سیاسی و اقتصادی بر نوار غزه کاهش یافته و زمینه برای تشکیل دولت وحدت ملی با محوریت جنبش فتح و حماس ایجاد خواهد شد.
بر اساس گزارش های منتشره،‌ ۴ سال پیش ساکنان این منطقه در اعتراض به برخورداری محدود از برق در طول روز تظاهرات کردند و این مشکل تا حدودی حل شده بود، اما اکنون وضعیت دوباره خطرناک شده و روزانه کمتر از ۶ ساعت جریان برق در نوار غزه وصل است و این مساله بسیار خطرناک و نگران کننده است و به نظر می رسد همین امر یکی از علل عقب نشینی حماس در موضوع اخوان المسلمین است که در سند قبلی از آن به صراحت حمایت کرده بود اما در سند جدید در موضعی کاملا متفاوت به سمت دولت السیسی گرایش پیدا کرده است.
نکته مهم تر آنکه، بسیاری از کشورهای عربی اکنون به سمت سازش با رژیم صهیونیستی حرکت کرده اند و سازمان آزادی‌بخش فلسطین هم پس از توافق تاریخی اسلو در سال ۱۹۹۳ موجودیت رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت.
توافق اسلو با نام رسمی «بیانیه اعلام اصول اولویت های موقت دولت خودگردان »نخستین موافقتنامه مستقیم رژیم صهیونیستی و سازمان آزادیبخش فلسطین بود که در سال ۱۹۹۳ به امضای دو طرف رسید.
مذاکراتی که منجر به امضای این پیمان شد به طور مخفیانه در اسلو پایتخت نروژ انجام شده و در ۲۰ اوت ۱۹۹۳ به پایان رسید و بر اساس این توافق، تشکیل حکومت خودگردان فلسطین به عنوان یک نهاد اداری موقت مورد توافق قرار گرفت. قرار بر این بود که توافق اسلو فقط برای یک دوره پنج ساله اعتبار داشته باشد و سپس جای خود را به یک توافق دائمی بدهد؛ اما بعد از گذشت ۲۳ سال هنوز هیچ توافق دائمی یا غیر دائمی جایگزین آن نشده است.
بر اساس گزارش های منتشره، رهبران فلسطینی با امضای این توافقنامه از ۷۸ درصد از سرزمین فلسطین چشم پوشی کردند و حق بازگشت آوارگان فلسطینی را با تهدید مواجه کردند و این اساس نزاع فلسطینی – صهیونیستی است وامروز تمام ملت فلسطین به علت تعهدات امنیتی، اقتصادی و سیاسی ناشی از این توافق گروگان هستند.
به هر روی، محتوای سند جدید سیاسی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) حاکی از نوعی تغییرات ماهوی در رویکرد این جنبش تلقی می شود و با توجه به حذف عبارات مهم و راهبردی برای نابودی اسرائیل در این سند، تاکیدات صرفا صوری در مبارزه با رژیم صهیونیستی عملا کم لن یکن تلقی شده است که به نظر می رسد همین امر تحولات منطقه ای در خصوص محور مقاومت را دچار تغییر خواهد کرد.

منبع: ایرنا