روسیه و ایران ؛ روابطی بر اساس منافع مشترک

double-quot
تهران – جارپرس – روند همکاری نزدیک ایران و روسیه در خاورمیانه بویژه در خصوص مبارزه با داعش و حمایت از دولت قانونی بشار اسد در سوریه ؛ تاکنون مطلوب بوده و منافع سیاسی و امنیتی تهران و مسکو را تا حدی تامین کرده است اما برخی تحلیلگران معتقدند که نزدیک شدن ترامپ به دولت روسیه و شخص پوتین ممکن است شکافی بین ایران و روسیه ایجاد نماید که تبعات ان ممکن است در سوریه و …. اشکار شود.

کد خبر : 19502
تاریخ انتشار : دوشنبه 2 اسفند 1395 - 7:18
روسیه و ایران ؛ روابطی بر اساس منافع مشترک

به نظر می رسد اهداف دولت جدید امریکا نسبت به روسیه و ایران در راستای دو رویکرد طراحی و اجرا می شود: یکی رویکرد بازدارندگی سخت و دیگری بازدارندگی نرم.
برخی از ناظران سیاسی معتقدند که فضای موجود بین ترامپ و پوتین ؛ تصنعی است و نمی تواند با منافع امریکا مطابقت داشته باشد. بنابراین اظهارات دوستانه ترامپ نسبت روسیه ؛ بیشتر تاکتیکی است تا راهبردی.
تاکتیکی که پرونده ایران هم در فضای آن قابل تحلیلی و ارزیابی است. به این معنا که ترامپ دو هدف موازی را در نزدیکی با روسیه دنبال می کند: یکی کنترل نرم روسیه و دیگری کنترل سخت ایران . این راهبرد تا حدی به دنبال اختلاف انداختن میان مسکو و تهران و مشارکت راهبردی طولانی مدت این دو کشور است. اندیشه پشت این قضیه آن است که با به کاربردن مشوق های مناسب، این احتمال وجود دارد که روسیه را ‘اندکی تکان’ داد.
البته تحلیل گران معتقدند که رییس جمهور جدید آمریکا و مشاورانش به زودی خواهند فهمید که سرعت بخشیدن به شکاف ایران و روسیه،دستوری است که تحقق آن دشوار خواهد بود.
سالهای گذشته پر از شواهد کافی است که نشان می دهد ارتباطات سیاسی، نظامی و اقتصادی که روسیه و ایران در طول بیست و پنج سال گذشته ایجاد کرده اند، بسیار انعطاف پذیر است. امروز هم منطقی است که باور کنیم مشارکت راهبردی میان دو کشور قدرتمندتر از قبل است.
به نظر می رسد در شرایط کنونی و با توجه به تاکید ترامپ بر نابود کردن داعش و مشروط کردن لغو تحریم های روسیه به میزان همکاری روسیه در مبارزه با تروریسم به ویژه در سوریه، همکاری دو کشور دراین زمینه در اولویت همکاری های روسیه و آمریکا و به عنوان سنگ محک روابط آتی دو کشور در کانون توجه دولت جدید امریکا مورد توجه قرار خواهد گرفت.
ارزش راهبردی تهران برای مسکو در تلاش های مستمر کرملین در ارتقای ایران از عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای به یک عضو کامل (که تا کنون چین از آن جلوگیری کرده است) و نیز ترغیب آهسته ایران به توسعه تماس ها با جمهوری های آسیای میانه به خوبی دیده می شود.
ایران به صورت روز افزونی برای اقتصاد روسیه اهمیت دارد. در طول چند سال گذشته، پایین بودن قیمت های جهانی نفت و نیز تحریم های پشت سر هم کشورهای غربی علیه روسیه به سبب سیاست تهاجمی مسکو در قبال اوکراین باعث شده سلامت مالی روسیه آسیب ببیند. صندوق بین المللی پول تخمین زده است که روسیه که اقتصاد آن در سال ۲۰۱۵ حدود سه و نیم درصد کاهش رشد داشت در سال ۲۰۱۶ نیز انقباض یک درصدی را شاهد بود. با این که نشانه هایی وجود دارد که از بهبود اندک اقتصادی روسیه در سال ۲۰۱۷ حکایت دارد، ولی اقتصاددانان به این مسئله اشاره می کنند که به علت فساد گسترده و ضعف سیستماتیک، احتمال تغییر واقعی شرایط اقتصادی برای روسیه در آینده قابل پیش بینی در افق دیده نمی شود.
از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند زخم هایی نیز که خود روسیه بر پیکر این کشور وارد کرده باعث تشدید فشارهای مالی بیرونی شده است. مثلا ضمیمه کردن شبه جزیره کریمه به خاک روسیه در شرایطی که بودجه فدرال این کشور در شرایط نابسامانی به سر می برد باعث شد هفت میلیارد و پانصد میلیون دلار به هزینه های سالانه این کشور افزوده شود. حضور روسیه در اوکراین و برخی نقاط دیگر نیز فشار مالی به مسکو وارد کرده است .
در نتیجه توافق هسته ای سال قبل که به برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام معروف است، جمهوری اسلامی ایران از منافع مالی زیادی در ابعاد گسترده برخوردار شد.بیش از یکصد میلیارد دلار از این منافع ناشی از لغو مستقیم تحریم ها است و بقیه نیز به شکل تجارت پساتحریمی با مجموعه ای از شرکای بین المللی از قبیل چین و هند است.
کرملین نیز به نوبه خود در چند ماه گذشته قراردادهایی به ارزش ده میلیارد دلار را در قالب توافق های تسلیحاتی جدید با ایران امضا کرده است. تجارت هسته ای بین دو کشور نیز از رشد مشابهی برخوردار بوده است. این ترتیبات برای دولت روسیه که به شدت در تامین بودجه خود مشکل دارد قابل چشم پوشی نیست هر چقدر هم که وعده برقراری یک رابطه جدیدتر و نزدیک تر با واشنگتن مطرح باشد.
همچنین روسیه نیز برای حفظ حضور خود در خاورمیانه به ایران نیاز دارد. روسیه نیز همانند ایران به بازیگری مهم در عرصه جنگ داخلی سوریه تبدیل شده است. ولی بر عکس تهران، سرنوشت بازی روسیه در سوریه کاملا واضح نیست. تا کنون راهبرد کرملین این بوده است که حضور نظامی خود را در شرق روسیه توسعه دهد و تقویت کند (روسیه از اوایل دهه هفتاد میلادی در این بخش سوریه جایگاه داشته است) و در کنار آن با عناصر داعش – که بسیاری از آنها اهل روسیه و سایر مناطق شوروی سابق هستند- که علیه حکومت بشار اسد رئیس جمهور سوریه وارد جنگ شده اند، مبارزه کند.
جمهوری اسللامی ایران برعکس روسیه این مطلب را مشخص کرده که حفظ ثبات حکومت اسد اولویت اصلی است ؛ با این شرایط منطقی است که به این نتیجه گیری برسیم که راه حل سوریه در نهایت هر چه که باشد این راه حل تحت تاثیر ایران خواهد بود و به این ترتیب مسکو برای حفظ نفوذ راهبردی خود در سوریه در طولانی مدت نیاز به این خواهد داشت که با ایران روابط خوبی داشته باشد.
همه این ها به این مسئله اشاره می کند که به رغم خواسته شدید کاخ سفید، هم پیمانی ایران و روسیه هم پایدار است و هم انعطاف پذیر. بی شک، تمرکز دولت ترامپ چیزی بیش از تلاش های مستمر دولت بیل کلینتون در طول دهه نود میلادی برای دور کردن سوریه از ایران و واردن کردن آن به رده نفوذ کشورهای غربی نیست.
تلاش های کلینتون در آن زمان ناکام ماند که پی نبردن به ارزش راهبردی که سوریه برای مشارکت خود با تهران قائل بود یکی از دلایل این شکست به شمار می رفت.
امروزه نیز واشنگتن بار دیگر در معرض مرتکب شدن این اشتباه در قبال روسیه است. با اینکه ترامپ این مطلب را کاملا مشخص کرده که به دنبال روابطی نزدیک تر با کرملین است، وی باید در این مسیر با این آگاهی جلو برود که اهمیتی که مقامات روسیه برای روابط با ایران قائلند باعث محدود شدن تلاش های وی خواهد شد.

برچسب ها :

ناموجود
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.