راز روابط نزدیک تهران و برلین

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا ، «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر امور خارجه آلمان در سفری دوروزه و برای شرکت در نشست مقدماتی کنفرانس امنیتی مونیخ و دیدار با مقام های کشورمان بیست و پنجم مهرماه وارد تهران شد.
توسعه مناسبات سیاسی دو کشور، رایزنی درباره اجرای توافق هسته یی و همچنین بحث و تبادل نظر درباره تحولات منطقه به ویژه مسایل سوریه از اهداف سفر اشتاین مایر به تهران بیان شده است.
پس از توافق هسته ای ایران با گروه ۱+۵ ، «زیگمار گابریل» وزیر اقتصاد و معاون صدراعظم آلمان در راس هیاتی اقتصادی به تهران آمده بود و اشتاین مایر دومین مقام آلمانی است که در ماه های اخیر به تهران سفر می کند.
اشتاین مایر روز یکشنبه از تهران به ریاض می رود تا در آنجا با «عادل الجبیر» وزیر امورخارجه عربستان سعودی و دیگر مقام های این کشور درباره ی مبارزه با گروه های تروریستی تبادل نظر کند. وزیر امور خارجه آلمان سپس از ریاض به اردن سفر می کند تا با مقام های اردنی درباره مقابه با تروریسم و مساله پناهجویان رایزنی هایی داشته باشد.
در چند ماه گذشته از بیشتر کشورهای اروپایی به ویژه پنج قدرت برتر اتحادیه اروپا، گروه های سیاسی و اقتصادی گوناگونی وارد تهران و دیگر شهرهای ایران شدند. اگر دوره نزدیک به دو ساله مذاکرات هسته یی را مرحله ابتدایی تعامل و حرکت به سوی عادی سازی روابط ایران با جهان و به ویژه اروپا فرض کنیم، پس از توافق وین این شرایط یک مرحله جلوتر رفت و به گفت وگوهای اقتصادی منجر شد. سفرهای بیشمار هیات های اقتصادی و سیاسی از کشورهای جهان و از جمله اروپا به تهران از نخستین نتایج عینی توافق بود. به نظر می آید سومین مرحله از تعاملات غرب با ایران همکاری های امنیتی و پذیرش قدرت منطقه یی ایران برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه و نقاط همجوار از حمله اروپا است.
در این شکی وجود ندارد که اروپا بر روی تعامل با ایران حساب ویژه یی باز کرده است و از جنبه های مختلف سیاسی، اقتصادی، سرمایه گذاری و انرژی به آینده ی روابط با ایران امیدوار است. تنها چند روز از اعلام رسمی توافق هسته یی ایران و گروه ۱+۵ در وین نگذشته بود که هیات بزرگ سیاسی و اقتصادی آلمان راهی تهران شد. گرچه پس از آن هم هیات هایی از بیشتر کشورهای اروپایی به تهران روانه شده اند اما به علت نگاه مثبت جامعه ایرانی به آلمان و پیشینه ی تعاملات، به نظر می آید این کشور در آینده روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی نقش ویژه یی خواهد داشت.
گرچه پیش از توافق تجار و مقام های صنعتی اروپا به صورت آشکار و پنهان به ایران آمده بودند اما سفر زیگمار گابریل وزیر اقتصاد و معاون صدراعظم آلمان به تهران تنها چند روز پس از مذاکرات وین، دور تازه ی مذاکرات اقتصادی جدی ۲ طرف را رقم زد. گابریل در کنار مقام های ارشد اقتصادی و سیاسی، گروهی از مدیران برخی از بزرگترین بنگاه های آلمانی را برای گفت وگو با نخبگان کشورمان به تهران آورد. در میان این گروه بزرگ مدیران و معاونان بنگاه های بزرگی همچون شرکت های دایملر، مرسدس بنز، فولکس واگن، زیمنس، مدیر بزرگترین شرکت صنایع شیمیایی جهان، مدیرعامل گروه بزرگ اقتصادی لینده، مدیر شرکت GIZ، رییس کنفدراسیون های صنایع و معادن آلمان، عضو هیات مدیره شرکت بزرگ فولاد سازی Krupp و مدیران بسیاری از شرکت های حوزه زیرساخت ها حضور داشتند.
در حالی که هنوز بسیاری از کشورها خود را برای سفر به تهران آماده می کردند دومین گروه از تجار آلمانی اوایل شهریور وارد تهران شدند. «نیلز اشمید» وزیر اقتصاد و دارایی ایالت «بادن وورتمبرگ» آلمان به رهبری یک هیات اقتصادی بزرگ یازدهم شهریورماه به ایران آمد. مدیران چند اتحادیه ی صنعتی جنوب غرب آلمان نیز در این هیات حضور داشتند. ایالت بادن وورتنبرگ با داشتن چند ابرشرکت و صدها شرکت مهم ثروتمندترین منطقه ی آلمان به شمار می رود و در اقتصاد این کشور جایگاهی ویژه دارد. هفته گذشته نیز «اولاف لیس» وزیر اقتصاد، حمل ونقل و کار ایالت «نیدرزاکسن» آلمان در صدر یک هیات بلند پایه ی متشکل از تجار و سیاستمداران آلمانی برای یک دیدار چهار روزه به ایران سفر کرد. وی سفر خود را در بهترین زمان و به بهترین مکان در مورد پروژه ها و زمینه همکاری ۲ طرف توصیف کرد. ایالت نیدرزاکسن نیز دومین ایالت پرجمعیت آلمان و قطب حمل و نقل این کشور است که در صنعت هوانوردی پیشرو و در زمینه ی لجستیک، فناوری های نوین از دانش خوبی برخوردار است.
آلمان از گذشته های دور از مهمترین شرکای خارجی ایران به شمار می رفته و بسیاری از زیرساخت های صنعتی کشورمان نیز با مشاوره و همکاری این غول صنعتی جهان به اجرا درآمد. با وجود کاهش مراودات دو طرف در دوره ی پس از افزایش تحریم ها هنوز هم صنایع کشورمان جویای همکاری با شرکت های آلمانی هستند. سوابق تاریخی در کنار کیفیت و نوع تجارت منصفانه تر دلیلی است که آلمان سنتی ترین شریک تجاری ایران در اروپا شناخته می شود.
در گذشته های نه چندان دور حجم مبادلات ۲ کشور سالانه به بیشتر از ۱۰ میلیارد دلار می رسید. براساس آمارهای گمرک حجم صادرات آلمان به ایران سالانه حدود دو میلیارد و ۲۴۵ میلیون دلار و حجم واردات این کشور از ایران هم ۳۳۵ میلیون دلار است. دویچه وله به نقل از تجار و کارشناسان آلمانی پیش بینی کرد پس از لغو تحریم ها حجم روابط اقتصادی دو کشور به ۱۲ میلیارد دلار برسد. پیش از آخرین دور تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران در سال ۲۰۱۱، میزان صادرات آلمان به ایران حدود ۴ میلیارد یورو بود. به نوشته ی تارنمای اتاق بازرگانی و صنایع ایران و آلمان در ۵ ماه نخست سال گذشته در میان کشورهای عضو گروه ۱+۵ آلمان پس از چین دومین صادرکننده کالا و تجهیزات به ایران بوده است. بر پایه این آمار آلمان سهمی نزدیک به ۵ درصدی از کل واردات ایران را در اختیار داشت.
سفر اشتاین مایر می تواند از دو دیدگاه داخلی و بین المللی با اهمیت باشد؛ نخست می تواند به عملیاتی تر شدن موضوع افزایش همکاری های اقتصادی کمک کند زیرا به طور مشخص اکنون اروپا پس از بررسی شرایط و ویژگی های اقتصاد و صنعت ایران، مباحث را در حوزه سیاسی برای تسهیل روندها پیگیری می کند حتی در آخرین گروه از تجار آلمانی نمایندگان پارلمان از احزاب مخالف حضور داشتند.
از سوی دیگر بر پایه ی تحلیل کارشناسان و رسانه ها در سفر امروز وزیر امورخارجه آلمان به تهران در کنار مسایل اقتصادی، برخی امور سیاسی منطقه نیز بررسی می شوند. بررسی اجرای توافق هسته ای، نقش منطقه یی ایران در زمینه ی صلح و ثبات در سوریه و تقویت روابط دوجانبه تهران- برلین از محورهای اصلی سفر اشتاین مایر به ایران است. از سوی دیگر گفته می شود آلمان درصدد نوعی میانجی گری بین ایران و عربستان سعودی است. به نظر می رسد با توجه به سیاست مداخله نکردن آلمان در مسایل منطقه یی، آلمان ظرفیت مهمی در حل و فصل مسایل منطقه یی خواهد داشت.
به نظر می رسد پس از پایان ظرفیت سنجی های اقتصادی نوبت به فعالیت های سیاسی امنیتی در جهت نزدیکی بیشتر ۲ طرف و کم کردن از چالش های داخلی و بین المللی رسیده است زیرا به نوشته ی تارنمای دویچه وله برای اولین بار کنفرانس امنیتی مونیخ در تهران برگزار می شود و به موضوعات زیر می پردازد: بحران سوریه، نقش منطقه یی و جهانی ایران پس از توافق هسته یی در وین، ساختار امنیتی در خاور نزدیک و میانه، آثار توافق هسته یی ایران در سیاست های انرژی و اقتصادی.
کارشناسان بر این باورند که همکاری نزدیک اروپا با ایران در حوزه های مختلف سیاسی و اقتصادی می تواند به ۲ طرف و جهان کمک کند زیرا جهان دریافته است که حل بسیاری از مسایل منطقه بدون همکاری و مشورت با ایران ممکن نیست. علاوه بر حوزه های امنیتی، اروپا برای رونق اقتصادی و تامین انرژی به ایران احتیاج دارد تا بتواند به استقلال نسبی دست پیدا کند. سرمایه گذاران اروپایی و آلمانی که تاکنون به ایران آمده اند نیز بر زمینه های همکاری همچون سرمایه گذاری در بخش های مالی و صنعتی تاکید کرده اند. یکی از دیگر حوزه های مهم از دیدگاه آلمانی ها توجه به زیر ساخت های گردشگری و صنایع وابسته است که با توجه به آمار فزاینده میزان سفر گردشگران آلمانی و علاقه آن ها به بازدید از آثار باستانی و تاریخی ایران اولویت دارد.
عرصه ی فناوری های محیط زیست، تصفیه آب و صنایع مرتبط نیز مورد توجه اروپایی ها است. شرکت های آلمانی تمایل دارند در زمینه ی چالش کمبود آب و خشکسالی، تصفیه ی آب و بهینه سازی مصرف انرژی با شرکت های ایرانی همکاری داشته باشند. همچنین تقاضا برای بخش ماشین آلات و خطوط تولید آلمان در ایران همچنان بسیار بالاست. اروپا به ویژه برای صنایع حمل و نقل و خودروسازی، شیمیایی، دارو و تجهیزات پزشکی، نفت وگاز و انرژی های تجدیدپذیر فرصت بسیار خوبی پیش رو دارد. البته مقام های کشورمان تاکید کرده اند سرمایه گذاران نباید تنها به حوزه ی مصرف در ایران تمرکز کنند و باید به ایجاد خطوط تولید مستقل، انتقال فناوری به ایران و بحث صادرات از ایران توجه داشته باشند.
در پایان می توان نتیجه گرفت که به نظر می آید پس از ۲ مرحله ی گفت وگوهای سیاسی و اقتصادی سومین مرحله از تعاملات غرب با ایران همکاری های امنیتی و پذیرش قدرت منطقه یی ایران برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه و نقاط همجوار از جمله اروپا فرارسیده است. به نظر کارشناسان با اجرایی شدن برجام در چند ماه آینده، سه مرحله ی تعامل سیاسی، اقتصادی و امنیتی در عمل اجرایی خواهد شد و پس از آن تغییرات شگرف داخلی، منطقه یی و بین المللی را در هر یک از این حوزه ها شاهد خواهیم بود.