بایدها و نبایدهای صنعت گردشگری ایران

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا صنعت گردشگری هنوز از کیفیت لازم در کشور برخوردار نیست زیرا بدون ایجاد زیر ساخت های مناسب رسیدن به این مهم دور از ذهن خواهد بود.

راه ها به عنوان زیرساخت مهم گردشگری با استانداردها فاصله دارد و تردد در این جاده ها با خطراتی همراه است. امنیت مهمترین شاخص توسعه گردشگری است و هنگامی که گردشگر در راه ها و جاده ها ایمن نباشد سفر به کشور را به لقای آن خواهد بخشید.

جاده های کشور از نظر کیفیت ساخت و عریض بودن مناسب نیست و تلفات جانی در این جاده ها که سالانه به حدود ۲۰ هزار نفر می رسد نمی تواند موجب توسعه گردشگری در کشور شود.

هتل و هتل سازی ضرورت دیگر صنعت گردشگری ایران است که هنوز از نظر کمی و کیفی با مشکل روبرو است.

شمار هتل های ایران پاسخگوی نیازهای صنعت گردشگری ایران نیست و در این شرایط استاندارد نبودن هتل ها نیز بر مشکلات صنعت گردشگری افزوده است.

** وضعیت حمل و نقل و انتقال گردشگران

وضعیت حمل و نقل و انتقال گردشگران نیز مشکل دیگر این بخش است که گردشگران را از سفر به ایران باز داشته است. ناوگان حمل و نقل ایران فرسوده است و عمر برخی از وسایل نقلیه آن به حدود ۴۰ سال می رسد.

استاندارد نبودن این وسایل باعث تصادفات رانندگی شدید شده که این عامل بر توسعه صنعت گردشگری در کشور سایه افکنده است.

ایران هر چند از نظر ظرفیت های گردشگری جزو ۱۰ کشور برتر جهان است اما با این مشکلات سهم ناچیزی از درآمدهای گردشگری جهان را به خود اختصاص داده است.

امروز پنجم مهرماه در حالی روز جهانی جهانگردی و گردشگری را پشت سرمی گذاریم که منبع در آمد اصلی بسیاری از کشورها از صنعت گردشگری حاصل می شود.

گردشگری بعد از صنعت نفت و خودروسازی به عنوان سومین صنعت پردرآمد محسوب می شود اما ایران باوجود برخورداری از ظرفیت های مناسب مثل امنیت، جاذبه های گردشگری و چهارفصل بودن بخوبی نتوانسته از این فرصت استفاده کند.

در سال ۲۰۱۳ ایران تنها نیم درصد از سهم درآمدهای جهانی گردشگری را به خود اختصاص داده است و کارشناسان این مساله را ناشی از سیاست های بخش گردشگری قلمداد می کنند.

** تبلیغات حلقه مفقوده گردشگری

تبلیغات حلقه مفقوده گردشگری ایران محسوب می شود. هنوز بسیاری از مردم جهان اطلاعی از جاذبه های گردشگری ایران ندارند و این عامل در کنار نامناسب بودن زیرساخت های گردشگری، بخش گردشگری کشور را با چالش های مختلفی روبرو کرده است.

در زمان حاضر فقط چهارمیلیون گردشگر خارجی به ایران سفر می کنند که به گفته مسئولان صنعت گردشگری کشور تنها یک میلیون آنان منبع درآمد برای کشور محسوب می شوند.

سال گذشته یک میلیارد و ۱۸۷ میلیون گردشگر در دنیا جابه جا شد، اما با این آمار از درآمد ۱۲۵۰ میلیارد دلاری صنعت گردشگری دنیا فقط ۰٫۵ درصد به کشورمان رسید.

هر چند مسئولان گردشگری کشور می گویند در ۱۰ سال آینده میزان گردشگران خارجی را به ۲۰ میلیون نفر خواهند رساند اما واقعیت اینجاست که زیرساخت های کشور جوابگوی نیاز یک سوم از این افراد نیست و تاکنون تصمیم های شفافی نیز گرفته نشده که بتوان تا چند سال آینده امکانات زیربنایی را با توجه به نیاز گردشگران متناسب کرد.

به نظر می رسد با وضعیت نامناسب زیرساخت های گردشگری سخن از حضور ۲۰ میلیون گردشگر خارجی در کشور منطقی نباشد زیرا نامناسب نبودن امکانات برای گردشگران می تواند حکم تبلیغ منفی را پیدا کرده و خیلی ها را نسبت به سفر به ایران مردد کند.

** سهم ناچیز ایران از گردشگری

معاون رییس جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به مبلغ ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار درآمد کشورها از محل گردشگری در بخش خارجی طی سال ۲۰۱۳ میلادی گفت: در حالی که از این رقم حدود یکهزار و ۲۵۰ میلیارد دلار به عنوان درآمد برخی کشورها بوده سهم ایران تنها حدود پنج تا ۶ میلیون دلار است.

مسعود سلطانی فر اظهار داشت: در میان همین اعداد و ارقام گردشگری نیز درآمد هتل ها در حدود ۵۰۰ میلیارد دلار بوده است.

رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: اگر به لحاظ وسعت و جمعیت نیز بخواهیم حساب کنیم که یک درصد جمعیت دنیا و یک درصد وسعت خاک دنیا را داریم حداقل باید از این محل حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیارد دلار درآمد نصیب کشور ما شود.

وی خاطر نشان کرد: البته در این زمینه دولت تدبیر و امید با توجه به رویکرد بسیار خوب درعرصه سرمایه گذاری خارجی و تعامل گسترده ای که با کشورهای مختلف ایجاد کرده باعث شده درعرصه گردشگری با یک تحول و دگرگونی مواجه شویم.

وی افزود: در این زمینه درمیان گردشگران دنیا برای استفاده از جاذبه های گردشگری ایران دچار رقابت شدیم زیرا که در ماه های اخیر روند ورود گردشگران خارجی به نحو قابل توجهی افزایش پیدا کرده البته هنوز به آن شان، موقعیت و جایگاه ایران با توجه به ظرفیت های موجود نرسیده و با آن فاصله داریم.

معاون رییس جمهوری تاکید کرد: ما باید تعاملات خود را با مردم کشورهای مختلف گسترش دهیم و نیز از محل ورود گردشگر بیشتر خارجی بتوانیم درآمدهای خود را افزایش دهیم که در نهایت موجب اشتغال مولد و پایدار می شود.

**ظرفیت زیاد گردشگری

اسماعیل کاویانی کارشناس گردشگری روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار کرد: ظرفیت و توانمندی های گردشگری ایران در سطح جهان بنوبه خود از مزیت های فراوانی برای درآمدزایی و ایجاد اشتغال برخوردار است که باید برای رسیدگی به این حوزه درآمدزا چاره ای اندیشید.

وی افزود: هنوز برای توسعه و رشد صنعت گردشگری در ایران برنامه ریزی مناسبی صورت نگرفته و به همین دلیل سرمایه لازم نیز به این بخش تزریق نشده است.

کاویانی تصریح کرد گردشگری ایران اکنون با مشکل برنامه ریزی و سرمایه گذاری روبرو بوده و به نوعی این بخش مورد غفلت قرار گرفته است.

این کارشناس با اشاره به اینکه این بخش به درستی هدف گذاری نشده است، گفت: ایران با داشتن ظرفیت های مختلف گردشگری، توانایی زیادی برای جذب گردشگران دارد اما در زمان حاضر شمار گردشگران کشورمان بین یک تا دو میلیون نفر است.

وی تصریح کرد این شمار از گردشگران ورودی به ایران به صورت کوتاه و موقت در کشور اقامت می کنند در حالی که اگر دوره اقامت بلند مدت نباشد درآمد کافی عاید کشور نخواهد شد.

کاویانی گفت: چنانچه برنامه و هدف گذاری حوزه گردشگری به درستی صورت گیرد کشور توانایی پذیرش بیش پنج برابر این شمار گردشگران را دارد.

وی به راهکارهای رفع مشکلات گردشگری اشاره کرد و گفت: برنامه ریزی مناسب در حوزه گردشگری از محورهای مهم توسعه این بخش است که باید در عمل مورد توجه قرار گیرد.

کاویانی افزود: برای جذب گردشگر به کشور باید فرهنگ سازی کرد درحالی که اکنون این برنامه ریزی در جامعه وجود ندارد.

این کارشناس گردشگری موضوع ورود دانشگاه ها به این حوزه را مورد توجه قرار داد و گفت: بخش گردشگری در مطالعات و تحقیقات دانشگاهی غایب است و برای رفع مشکلات گردشگری باید دانشگاه وارد این حوزه شود.

وی به کیفیت خدمات، بسترسازی و همچنین فراهم کردن زیرساخت ها اشاره کرد و گفت: زیرساخت های گردشگری ایران با نواقصی روبرو است به طور مثال ساختمان هتل ها و اقامتگاه ها همانند ساختمان های اداری احداث می شود که برای گردشگران جذاب نیست.

در زمان حاضر گردشگران بسیاری از اقصی نقاط جهان مشتاق هستند تا با رعایت ارزش های جامعه ی ما در ایران حضور یابند چنانچه محدودیت ها برای ورود به کشور کاهش یابد به رونق گردشگری در کشور کمک خواهد شد.

** رفتارهای ضد گردشگری

وی به برخی رفتارها از جمله نحوه رانندگی درخیابان های ایران اشاره کرد و گفت: هنوز برخی رانندگان مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نمی کنند و معمولا گردشگران خارجی با دیدن این مناظر نسبت به امنیت جاده ها احساس ناامنی می کنند.

ناظری تصریح کرد خواه ناخواه باید موضوع رانندگی در ایران حل وفصل شود اکنون این گونه رانندگی به یک معضل تبدیل شده و باید با ارایه آموزش های مختلف این مساله را برای همیشه رفع کنیم.

وی اظهار کرد گردشگران خارجی معمولا از کشورهای دور و با فرهنگ های مختلف به ایران می آیند و ممکن است برخی فرهنگ ها و آیین های ما برای آنان عادی نباشد مثلا بحث پوشش در کشور ما با کشورشان تفاوت می کند که این می تواند مشکلاتی ایجاد کند.

ناظری تاکیدکرد در بحث گردشگری خارجی باید برنامه ریزی کرد و تسهیلات مختلفی از جمله تسهیل در ورود و خروج به گردشگران ارایه دهیم.

این کارشناس گفت: گردشگری موضوعی ارادی است و هرگز نمی توان کسی را به زور وارد کشور کرد و یا او را به اجبار از کشور خارج کرد؛ بحث ارادی بودن گردشگری یک اصل است.

ناظری درپاسخ به این پرسش که چرا با وجود آنکه مرزها باز است ولی گردشگر چندانی وارد کشور نمی شود گفت: باید بسترهای ورود گردشگران را فراهم کنیم؛ نباید آنان را در هنگام ورود و خروج معطل کنیم و باید برای آنان برنامه ریزی منظم و دقیق باهمکاری همه دستگاه های کشور داشته باشیم.

** اخلاق گردشگری

ناصر رضایی کارشناس گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در خصوص اخلاق گردشگری در جهان از ۷۰ کشور نظر خواهی شد که چگونه با گردشگر باید رفتار کرد؟ اخلاق یکی از مهمترین بخش های جلب رضایت گردشگر است که در این نظرخواهی به آن تاکید شده است.

وی افزود: در اسلام به رفتار و اخلاق پسندیده و میهمان نوازی تاکید فراوانی شده اما برای اشاعه این اخلاق در جامعه باید ارایه آموزش ها را مورد توجه قرار دهیم.

این کارشناس توضیح داد گردشگر خارجی وقتی به کشور سفر می کند باید به عنوان یک میهمان با آن برخورد کنیم و آداب و رسوم و فرهنگ بومی ما نیز سرشار از اخلاق خوب و میهمان نوازی است.

وی تاکید کرد ما باید طبق آداب و رسوم خود با گردشگران برخورد کنیم و گردشگری که به کشور وارد می شود دارای حق وحقوقی است که نباید آن را سلب کنیم.

رضایی گفت: باید به خواسته های گردشگران توجه کنیم و نسبت به برآورده کردن آن تلاش کنیم.

وی افزود: در حوزه گردشگری ارگان رسمی و غیررسمی دارای وظایفی هستند که باید آن را مورد توجه قرار دهند. دانشگاه ها و آموزش و پرورش به عنوان دستگاه های رسمی باید به آموزش مباحث مربوط به گردشگری به جامعه اقدام کنند.

رضایی از رسانه های کشور از جمله صدا وسیما و خبرگزاری ها به عنوان دستگاه های غیررسمی یاد کرد و گفت: رسانه ها باید آداب برخورد با گردشگر را به مردم آموزش دهند و اخلاق اسلامی و انسانی که بایکدیگر پیوند دارد را به مخاطبان ارایه کنند.

وی افزود: برخورد برخی افراد با گردشگران شاید شایسته نباشد و با اخلاق و رفتار خوب فاصله داشته باشد و باید با آموزش این نقیصه برطرف شود و مردم ما نیز آموزش پذیرهستند و رفتارهای خوب را سریع فرا می گیرند.

این کارشناس توجه آموزش و پرورش به مباحث گردشگری در کتاب های درسی را یادآور شد و گفت: توجه آموزش و پرورش به این مبحث قابل توجه نیست به طوریکه این موضوع در کتاب های درسی مقطع ابتدایی وجود ندارد.

رضایی با اشاره به اینکه دانشگاه ها به حوزه گردشگری توجه خاصی نشان نداده اند گفت: در دانشگاه ها نیز به جز رشته های مرتبط که سرفصل هایی به این بخش اختصاص داده شده مطالب دیگری در سایر رشته های دانشگاهی پیش بینی نشده است.

وی افزود: سفر نقش مهمی در زندگی مردم دارد و باید به مردم آموزش داده شود که چگونه با گردشگر رفتار کنند.

این کارشناس به حضور مردم و مسافرین در طبیعت اشاره کرد و گفت: هنوز مسافران و گردشگران ما پس از ورود به دامن طبیعت به تخریب آن می پردازند که نشان می دهد که آنان در این زمینه آموزش ندیده اند.

** برخورد راهنمایان عامل رشد گردشگری

برخورد مناسب راهنمایان در میزان رضایت و جذب گردشگر بسیار مثمرثمر است. در این حالت از مهم ترین اقداماتی که باید انجام شود، آموزش شیوه برخورد با گردشگران در این گونه تورها است که در ایران به آن توجه کافی نمی شود و در واقع در این خصوص آموزشی داده نمی شود.

آشنایی با گردشگری باید از پایه ابتدایی در مدارس آغاز شود تا بازخوردی ثابت و یکنواخت و بلند مدت بر جای بگذارد و شایسته است وزارت آموزش و پرورش و سازمان میراث فرهنگی در این خصوص ساز و کارهای اجرایی را در پیش بگیرند.

** استاندارد سازی زیر ساخت ها

به نظر می رسد با چنین شرایطی نمی توان به گردشگری پایدار در کشور امیدوار بود زیرا گردشگران ورودی با این مشکلات کمتر رغبت خواهند کرد به ایران سفر کنند.

بنابراین در وهله نخست مساله اصلی کشور رشد گردشگری نیست بلکه تهیه زیرساخت های گردشگری و استاندارد سازی آن است.

با استاندارد سازی زیرساخت ها می توان به افزایش شمار گردشگران ورودی به کشور و همچنین تشویق سایر افراد برای سفر به ایران امیدوار بود.

از: علی حبیبی