چالش پایان ناپذیر ممیزی کتاب

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، ممیزی یک مسئله غیر قابل انکار است و در همه کشورها به شکل های متفاوت وجود دارد، اما نحوه نظارت و اجرای آن مهم ترین بخش این عمل را تشکیل می دهد.

به نظر می رسد راه گریزی از ممیزی نیست بنابر این ممیزی باید با توجه به شرایط کشور تعریف شود موضوعی که برخی از کارشناسان به آن باور دارند.

شماری از کارشناسان حوزه نشر بر این باورند که نحوه اعمال ممیزی می تواند به لحاظ اجرایی بسیار موثر باشد، چراکه بخش بسیاری از نارضایتی ها از نحوه اجرای ممیزی است و حتما باید در اجرای ممیزی تجدید نظر و با شفافیت بیشتری عمل شود.

آنان معتقدند باید با تمهیدات لازم، چاپ کتاب از سوی برخی از ناشرانی که سابقه تخلف ندارند و یا نهادها و شخصیت هایی که نیاز به ممیزی و نظارت وزارت ارشاد ندارند، سپرده شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیشتر بر سیاست گذاری و برنامه ریزی تمرکز کند.

** بحث تکراری

ممیزی کتاب بحثی تکراری و قابل تامل است ، در چند سال اخیر نظرات مختلفی در این باره وجود داشته،اما آنچه انتظار می رود این است که امسال با تدوین ساز و کار و چارچوب دقیق که مورد تایید فعالان و صاحب نظران حوزه فرهنگ و دین باشد ، امری عقلانی و قانونی در این زمینه اتخاذ شود.

موضوع ممیزی کتاب در سال های گذشته همواره از سوی مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بحث و نظرهای مختلف مواجه بوده است، به طوری که در طول سال های اخیر کتابی مجوز گرفته، ولی پس از چند ماه از انتشار، لغو مجوز شده و حتی از کتاب فروشی ها جمع شده است.

بر اساس گزارش های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سالانه بیش از ۶۰ هزار کتاب در کشور منتشر می شود که این رقم کتاب ها مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار نمی گیرند و تاخیر بسیار زیاد در اعطای مجوز چاپ کتاب به معنی محرومیت جامعه در دوران ممیزی از ایده ها و اندیشه هایی است که در این کتاب ها وجود دارد.

***نبود توافق ملی در حوزه ممیزی

صادق سجادی یک ناشر در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید:اصلی ترین چالش حوزه نشر، نبود توافق ملی در حوزه ممیزی بود، طی سال های گذشته یعنی از زمانی که ممیزی در کشور مطرح و انجام شد، این موضوع، موافقان و مخالفانی را همراه داشته و دارد.

وی ادامه می دهد:ارائه یک مدل کلی که مورد توافق نسبی نویسندگان و ناشران باشد ، در این حوزه ضروری است، چرا که نبود همین مدل باعث شده ممیزی کتاب به چالش تبدیل شود.

این ناشر با تاکید بر اینکه باید روند ممیزی کتاب اصلاح شود، می افزاید: نویسندگانی داریم که بیش از یک سال وقت و انرژی خود را صرف نوشتن می کنند، اما وقتی کتاب برای بررسی و صدور مجوز به اداره ممیزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاده می شود، ممیزان گاهی بدون دلیلی آن را غیرقابل چاپ اعلام می کنند که با این اقدام نویسنده دیگر رغبتی برای ادامه تالیف از خود نشان نمی دهد.

وی اضافه می کند: همچنین این اقدام باعث تولید کتاب هایی بی کیفیت می شود که به کاهش مخاطب منجر خواهد شد.

سجادی پیشنهاد می دهد که بهتر است روند ممیزی کتاب به دست ناشران با تجربه سپرده و خط قرمزها نیز در این زمینه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشخص شود تا برخوردهای سلیقه ای صورت نگیرد.

**ممیزی کتاب و رکود اقتصادی

حمید رضا واقفی یک نویسنده نیز می گوید: ممیزی، بازبینی، نظارت بر محتوای کتاب در همه جای دنیا وجود دارد ، اما مهم آن است که دولت بر اساس منافع و امنیت ملی، هنجارهای اجتماعی، آموزه های دینی و اعتقادات مردم خطوط قرمزی را در این حوزه تعیین کند تا نویسندگان و ناشران بر اساس آن به تالیف بپردازند.

وی در عین حال ادامه می دهد ،سخت گیری در ممیزی کتاب ها نیز سبب دلسردی نویسندگان و مترجمان، امتناع جامعه کتابخوان از خرید کتاب، رشد آثار غیرمجاز و زیرزمینی، رکود اقتصادی ناشران و انتشار آثار بی محتوا می شود.

واقفی با بیان اینکه ممیزی باید موجب ارتقای کیفی آثار شود، ادامه می دهد: ساماندهی وضعیت نشر نیازمند حمایت ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از نویسندگان است، اگر کتابی با محتوای عالی و کیفیت بالا تالیف شود، مخاطبان بیشتری را نیز جذب خواهد کرد.

**تدوین سازوکارهای قانونی

به نظر می رسد با توجه به این که امروزه در فضای مجازی هر گونه محتوایی آسان و ارزان به دست مخاطبان می رسد ، برای رونق بخشیدن به اقتصاد حوزه نشر و ترویج کتابخوانی بحث ممیزی کتاب در سال جدید به تدوین ساز و کارها در چارچوب مشخص و قانونی نیاز دارد.

برخی کارشناسان می گویند اگر توجه اساسی به این موضوع نشود ، با اعمال سانسور، کسی خوب نمی نویسد، مردم از کتاب و کتابخوانی قهر می کنند و امیدی ندارند که کتاب خوبی منتشر شود.