“سازمان اطلاعاتی” پاکستان هیچگاه برخورد صادقانه با ایران نداشته است

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: متاسفانه این سازمان عملا با نوعی چتر حمایتی نسبت به تروریست‌های فراری و متهمین شرایطی را ایجاد کرده که این معضل در منطقه همیشه ادامه داشته باشد.

سازمان اطلاعات پاکستان (آی.اس٫ای) با سابقه فعالیت ۶۷ ساله خود اکنون با نام مهمترین نهاد امنیتی از اهداف و روش‌های خاصی پیروی می‌کند و در جریانات سیاسی این کشور تاثیری مستقیم دارد.

پس از استقلال پاکستان در سال ۱۹۴۷، دو سازمان جدید اطلاعات در این کشور ایجاد شد، اداره اطلاعات (IB) و اطلاعات نظامی (MI)، عملکرد ضعیف اداره اطلاعات در هماهنگی اطلاعاتی بین ارتش، نیروی دریایی و هوایی در زمان جنگ هند – پاکستان در سال ۱۹۴۷ موجب تاسیس سازمان اطلاعات داخلی موسوم به آی اس آی در سال ۱۹۴۸ شد.

طراحی این سازمان بگونه‌ای است که نیروهایش از بین افراد سه گانه نیروهای ارتش انتخاب و مامور جمع آوری، آنالیز و ارزیابی اطلاعات خارجی اعم از نظامی یا غیرنظامی می‌شوند.

آی اس آی زاییده افکار یک افسر استرالیایی الاصل ارتش انگلیس به نام سرلشکر کاتوم و رئیس امور کارکنان ارتش پاکستان است. در ابتدا آی اس آی هیچ گونه نقشی در جمع آوری اطلاعات داخلی، جز منطقه مرزی شمال – غرب و کشمیر آزاد، نداشت.

در اواخر ۱۹۵۰ که ایوب خان، رئیس جمهور پاکستان شد، نقش آی اس آی را در حفاظت از منافع پاکستان و تحت نظر گرفتن سیاست‌های اپوزیسیون و حفظ نقش ارتش در پاکستان افزایش و توسعه داد.

آی اس آی پس از شکست در جنگ هند-پاکستان در سال ۱۹۶۵، مجددا در سال ۱۹۶۶ سازمان دهی شد. در این دوره مسئولیت جمع آوری اطلاعات سیاسی داخلی در شرق پاکستان نیز به این سازمان واگذار شد. بعدا در زمان انقلاب ملی گرایانه بلوچ ها در بلوچستان در اواسط ۱۹۷۰، آی اس آی ماموریت یافت قلمرو بلوچستان را نیز پوشش دهد.

در زمان ریاست “ذوالفقار علی بوتو” که منتقد نقش ای اس آی در زمان انتخابات ۱۹۷۰ بود و همین مسئله سبب تجزیه پاکستان و شکل گیری بنگلادش شد، آی اس آی اهمیت خود را از دست داد.

پس از به قدرت رسیدن ضیاالحق در ژوئیه ۱۹۷۷، مجددا آی اس آی توسعه یافت و مسئول جمع آوری اطلاعات در مورد گروه‌های کمونیستی سند و گروه‌های مختلف دیگر نظیر حزب مردم پاکستان شد در در زمان جنگ افغان-شوروی در سال ۱۹۸۰ فعالیت‌های پنهانی بین آی اس آی و سیا افزایش یافت.

گروه ویژه افغان‌ها زیر نظر و فرمان کلنل محمد یوسف برای سرپرستی هماهنگی‌های لازم را در آمریکا دیدند و تعداد زیادی از کارشناسان علمیات پنهانی سیا به آی اس آی ملحق شدند تا در عملیات ضد شوروی با کمک گرفتن از مجاهدین افغان شرکت کنند.

در حال حاضر مرکز سازماندهی در اسلام‌آباد مستقر شده است و رئیس آن باید حتما در ارتش پاکستان سپهبد باشد. پس از وی سه معاون به صورت مستقیم به وی گزارش می‌دهند و هرکدام در سه شاخه جداگانه آی اس آی فعالیت می‌کنند.

شاخه داخلی در مواجهه با ضد اطلاعات و مسائل سیاسی داخلی پاکستان است؛ شاخه خارجی هدایت عملیات خارجی را بر عهده دارد و شاخه سوم مربوط به آنالیز روابط خارجی است.

اکثریت کارمندان آی اس آی از نیروی پلیس و ارتش و برخی واحدهای مخصوص ارتش پاکستان مثل کماندوهای SSG هستند. اگرچه تعداد افراد هیچگاه اعلام نمی‌شود، کارشناسان برآورد می‌کنند حدود ۱۰ هزار کارمند و افسر مشغول بکارند. البته این تعداد شامل خبرچین ها و ارزیاب‌ها نمی‌شود.

دولت‌ها در پاکستان چاره‌ای جز کنار آمدن با ارتش و آی.اس٫آی ندارند که در غیر این صورت در پیشبرد اهداف و سیاست‌های خود با مانعی بزرگ به نام نظامیان ارتش روبرو خواهند بود.