چه کسی پاسخگوی آلودگی هوای پایتخت است؟

شرایط بحرانی آلودگی هوای شهر تهران در روزهای اخیر که عموما به علت تردد وسایط نقلیه آلاینده از جمله موتورسیکلت های بنزینی و سایر وسایط نقلیه دیزلی و به علت شرایط نامطلوب حمل ونقل عمومی که عمدتا ناشی از عدم التزام و اجرای صحیح مصوبات شورای شهر توسط شهرداری تهران است.

آسمان کلانشهر تهران دوباره خاکستری شده است؛ مدارس تعطیل شده‌اند و گروه‌های حساس به توصیه کارشناسان در خانه‌هایشان حبس شده‌اند. هنوز میانگین کیفیت هوای تهران در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد. ۲۴ آبان (روز دوشنبه) هم به‌عنوان ناسالم‌ترین روز پایتخت‌نشینان در ۸ ماه گذشته به ثبت رسید.

آلودگی‌های مصنوعی عمدتا ناشی از فعالیت وسایل نقلیه و کارخانه‌هاست. آلودگی هوای طبیعی هم در فصل سرما در قالب وارونگی دما بروز می‌کند. در کشور ما هر ساله با بروز این پدیده مسئولان به یاد وضعیت بحرانی هوای پایتخت و دیگر کلانشهرهای می‌افتند، اما این نگرانی‌ها چندان دوامی ندارد و به فراموشی سپرده می‌شود.

شرایط بحرانی آلودگی هوای شهر تهران در روزهای اخیر که عموما به علت تردد وسایط نقلیه آلاینده از جمله موتورسیکلت‌های بنزینی و سایر وسایط نقلیه دیزلی و به علت شرایط نامطلوب حمل‌ونقل عمومی که عمدتا ناشی از عدم التزام و اجرای صحیح مصوبات شورای شهر توسط شهرداری تهران است.

هزینه و خسارات وارده به کلانشهر تهران و شهروندان تهرانی اعم از جانی و مالی به علت عدم کارایی لازم مدیریت اجرایی شهرداری تهران در زمینه کنترل آلودگی هوا و کم‌توجهی به اجرای کامل و صحیح مصوبات شورای اسلامی شهر تهران رخ داده است.

بنابراین ضروری است با به‌کارگیری مدیران اجرایی و توانمند نسبت به رفع این نقیصه اقدام لازم به‌عمل آید تا نسبت به پیشگیری از وارد شدن صدمات شدید اقتصادی، جان هزاران نفر از جمله کودکان و سالمندان تهرانی دچار مخاطره نشود. در چند روز اخیر نیز متاسفانه به دلیل آلودگی شدید هوا در شهر تهران، تعدادی از همشهریان عزیز جان خود را به دلایل مشکلات تنفسی و قلبی از دست داده‌اند.

طبق برنامه ۵ساله دوم، شهرداری تهران موظف است برای پایش و کاهش آلایندگی‌های زیست محیطی ناشی از سیستم‌ها و تسهیلات حمل و نقل اقداماتی را در جهت کاهش آلودگی هوای تهران انجام دهد که با انجام این برنامه‌ها می‌توان امیدوار بود که شهروندان تهرانی هوایی پاک را تنفس کنند.

هر سال شهردار تهران در ایام تشدید آلودگی هوای تهران عنوان می‌کند که چنانچه مسئولیت کنترل و مدیریت آلودگی هوا به ایشان سپرده شود، نسبت به مدیریت و حل معضل آلودگی هوا اقدامات لازم را انجام خواهند داد، لیکن سوال اینجاست که به غیر از وظیفه و مسئولیت اجرای مصوبات و قوانین توسط شهرداری تهران که از طرف شورای شهر تهران تدوین شده، انتظار ایشان تنفیذ و تعیین کدام مجموعه یا سازمان بابت مسائل و معضلات شهر تهران از جمله آلودگی هوا است؟ که متاسفانه همین مصوبات و قوانین که در شورای شهر تهران تدوین شده در مجموعه شهرداری به درستی و به‌طور صحیح به دلایل متعدد از جمله ضعف مدیریت، اجرایی نشده است.

مهم‌ترین برنامه‌های مصوب چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران در خصوص حمل و نقل که مستقیما به کاهش آلودگی هوای تهران مرتبط است، عبارتند از:

۱- طبق بند ب ماده ۶ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست به طور متوسط سالیانه ۳۰ کیلومتر خطوط مترو احداث گردد که مطابق گزارش شهرداری تهران تا انتهای سال ۹۴ تنها ۲۷ کیلومتر محقق شده است. به عبارتی ۳۵ کیلومتر از برنامه ۵ سال دوم تا انتهای ۹۴ اجرا نشده است.(۱۵۲ کیلومتر در سال ۹۲ به ۱۷۹ کیلومتر در انتهای سال ۹۴ رسیده است)

۲-طبق بند ر ماده ۳ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست تا انتهای سال ۹۴ تعداد ۴۰۰ دستگاه اتوبوس برقی جدید وارد ناوگان اتوبوسرانی شود، در صورتی که تاکنون فقط ۶۴ دستگاه از اتوبوس‌های برقی مربوط به سالیان گذشته بازسازی شده است.

۳- طبق بند ت ماده ۶ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست تعداد ناوگان اتوبوسرانی از ۶۵۵۳ دستگاه در سال ۹۲ به ۷۸۵۳ دستگاه در سال ۹۴ می‌رسید که طبق گزارشات شهرداری این تعداد در سال ۹۴ به ۶۳۵۳ عدد رسیده است، یعنی ۲۰۰ دستگاه نیز از سال اول برنامه کمتر شده و در مجموع تعداد ۱۵۰۰ دستگاه تا انتهای سال ۹۴ از برنامه عقب است.

۴-طبق جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست سالیانه ۵۰۰ دستگاه اتوبوس بازسازی می‌شد در صورتی که تا انتهای سال ۹۴ فقط ۷۷۰ دستگاه بازسازی شده است و تعداد ۲۳۰ دستگاه تا انتهای سال ۹۴ بازسازی نشده است.

۵-طبق تبصره ۷ ماده ۳ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست ناوگان فرسوده مینی بوسرانی نوسازی می گردید که تاکنون هیچ جایگزینی صورت نپذیرفته است.

۶-طبق بند خ ماده ۳ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست تا انتهای سال ۹۴، ۵۷۰۰ دستگاه اتوبوس به فیلتر جذب دوده مجهز می‌شد که تاکنون تنها ۹ دستگاه به طور آزمایشی به فیلتر مجهز شده‌اند. همچنین مطابق مصوبه «تجهیز سیستم‌های دیزلی در ناوگان حمل‌و‌نقل‌شهری‌تهران» در سی و پنجمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران مورخ ۱۳۹۵٫۱۰٫۱۵ می‌بایست ۲۰۰ دستگاه اتوبوس به این سیستم تجهیز می‌شد، ولی در این خصوص نیز اقدامی صورت نگرفته است

۷- طبق جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست سالیانه ۱۵۶۰۰ دستگاه تاکسی بنزینی مجهز به کاتالیست می‌شد (یعنی تا انتهای سال ۹۴ تعداد ۳۱۲۰۰ دستگاه)که تا انتهای سال ۹۴ تنها ۶۸۰۰ دستگاه تاکسی به کاتالیست مجهز شده است.

۸- طبق بند ث و ر و تبصره ۹ ماده ۳ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست تاکسی‌های هیبریدی به جای تاکسی‌های بنزینی جایگزین می‌شد و از ورود تاکسی‌های آلاینده به محدوده طرح ترافیک جلوگیری می‌شدکه تنها ۲۰۰ دستگاه تاکسی هیبریدی به کمک بخش خصوصی جایگزین شده است که تنها شامل خودروهای لوکس و گران‌قیمتی هستند که در مجموعه فرودگاه فعالیت می‌کنند.

۹- طبق بند ر و تبصره ۹ ماده ۳ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست سالانه ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی به جای موتورسیکلت ‌‌بنزینی جایگزین می‌کرد که به دلیل اعمال سلیقه‌های نادرست تاکنون فقط ۳۴ دستگاه موتورسیکلت برقی جایگزین شده است. ۱۰- طبق بند ح ماده ۳ و جداول پیوست شماره ۱ برنامه ۵ ساله دوم شهرداری تهران می‌بایست سهم سفرهای صورت گرفته با موتورسیکلت از۵٫۵درصد در سال ۹۲ به ۵٫۳ درصد در انتهای سال ۹۴ می‌رسید که هیچ‌گونه تغییری صورت نپذیرفته است.

لازم و ضروری است با مجموعه مدیران و مسئولانی که نسبت به اجرای موارد و مصوبات برنامه ۵ ساله‌ دوم شهرداری تهران قصور و کوتاهی کرده‌اند و موجب وقوع شرایط ناگوار و بحرانی آلودگی هوای شهر تهران و فوت تعداد قابل توجهی از همشهریان تهرانی شده‌اند برخورد شدید و قاطع صورت پذیرد. بدیهی و مبرهن است که هیچ کدام از سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط با معضل آلودگی شهر تهران، به اندازه شورای شهر تهران نسبت به تدوین مصوبات موثر و قوانین کارآمد در جهت کنترل و کاهش آلاینده‌های شهر تهران اقدام نکرده‌اند.

تهران شهر زندگی و امید است، در صورتی‌که مسئولان و مدیریت شهری برای معضل آلودگی هوای تهران و سایر مشکلات از جمله ساماندهی بافت‌های فرسوده با دوراندیشی و درایت وارد عمل شوند و به‌جای اقدامات موضعی و سطحی به برنامه‌های بلندمدت و مصوبات نمایندگان پارلمان شهری تهران به نگاه تعامل و تعهد بنگرند.

به امید روزهای پاک و تنفس هوای پاکیزه شهر توسط کودکان و سالمندان، برای همه با هم نجات شهرمان تلاش کنیم.

از: محسن سرخو، رییس کمیته حمل و نقل و ترافیک شورای شهر تهران

منبع: همدلی، چهارشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۵