یک گزارش تحلیلی، با بررسی ظرفیت های ایران پس از لغو تحریم ها و تاکید بر انجام سیاست های اصلاحی تا سال ۲۰۳۵، معتقد است ایران پتانسیل افزایش یک هزار میلیارد دلاری در تولید ناخالص داخلی و اشتغال زایی ۹ میلیون نفری را دارد.
موسسه مطالعاتی معتبر مک کینزی در گزارشی مفصل، به بررسی ظرفیت‌های اقتصادی ایران در دوره پسابرجام پرداخته و با اشاره به ۶ نقطه قوت خاص اقتصاد ایران، پیش بینی کرده است که ایران با انجام اقدامات اصلاحی تا دو دهه آینده، به رشد یک تریلیون دلاری در تولید ناخالص داخلی خود و اشتغالزایی ۹ میلیون نفری دست پیدا کند.
بر اساس تحلیل این موسسه، «تنوع اقتصادی»، «آموزش علمی»، «طبقه مصرف کننده در حال رشد»، «جمعیتی با نرخ شهرنشینی بالا» «فرهنگ کارآفرینی» و «موقعیت راهبردی برای جریان‌های بین مرزی» ۶ مزیت اقتصاد ایران هستند که دستیابی به یک جهش اقتصادی در عصر بازگشت به اقتصاد جهانی را برای کشور ممکن می‌کنند.
بر اساس گزارش مطالعاتی منتشر شده، برای این منظور باید در کنار اصلاح اقتصاد کلان، چهار موتور محرکه نیز فعال شود. نخست؛ بازدهی منابع طبیعی بهینه شود. دوم؛ صنایع بزرگ تولیدی داخلی همچون خودرو، مصالح اصلی و کالاهای مصرفی روزانه، به بخش‌های قابل رقابت در سطح بین‌المللی تبدیل شود. سوم؛ ایران به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کرده و تقویت نقاط قوت برای رشد بخش‌هایی همچون فناوری اطلاعات و ارتباطات و خدمات مالی را سرعت ببخشد. نهایتا؛ زیرساخت‌های فیزیکی و دیجیتالی نوسازی و گسترش یابند.
گزارش مک کینزی از اقتصاد ایران
موسسه جهانی مک کینزی که از برجسته ترین موسسات مشاوره‌ای و اندیشکده های خصوصی در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود، در مطالعه‌ای تحلیلی با عنوان «ایران: فرصت رشد یک تریلیون دلاری» به ارزیابی وضعیت اقتصاد ایران و ظرفیت های بالقوه اقتصادی کشور پرداخته است. در شناسنامه این گزارش که تاریخ ژوئن ۲۰۱۶ (شهریور ۱۳۹۵) را در خود دارد، اسامی «ریچارد دابز»، «همایون حاتمی»، «ترا الاس»، «صبا عرب» و «ارسلان مهتافر» به عنوان نویسندگان درج شده و ترجمه آن نیز، از سوی «حنظله سلیمانی» و «جواد عرب یارمحمدی» صورت گرفته است.
این گزارش در پیش گفتار خود به چشم انداز اقتصاد ایران بعد از اجرای توافق هسته ای اشاره کرد و با بیان اینکه «با لغو برخی از تحریم‌ها، ایران در حال حاضر فرصت ارتباط مجدد با جامعه جهانی را دارد»، پرسش هایی را درخصوص ابعاد فرصت اقتصادی ایران پسابرجام و چگونگی استفاده از این فرصت، طرح کرده است.
بر اساس این متن، انزوای اقتصادی در نتیجه تحریم ها باعث رشد نامتوازن ایران و عقب ماندن کشور از موج ارتقای بهره وری و جهانی شدن شد؛ به گونه‌ای تولید ناخالص داخلی ایران که در سال ۱۹۸۹ معادل ترکیه بود، در سال ۲۰۱۴ نصف ترکیه بوده است.
این مطالعه، اضافه می‌کند که بعد از چند ماه تحقیقات عمیق و بررسی مفصل ۱۸ بخش اقتصادی ایران، به این نتیجه رسیده است که ایران ظرفیت افزودن یک تریلیون دلار (یک هزار میلیارد دلار) به تولید ناخالص داخلی و ایجاد ۹ میلیون شغل جدید را دارد. طبق تحلیل موسسه سرشناس مک کینزی، برای تحقق این پتانسیل، «شرکت های داخلی بیشترین تاثیر را در رشد آتی دارند، اما شرکت‌های بین المللی هم نقش بسزایی ایفا خواهند کرد.
آنها علاوه بر سرمایه گذاری، تکنولوژی و دانش مدیریت را نیز وارد می کنند که می تواند باعث بهبود چشمگیر در بهره‌وری شود». بر اساس این متن، تحقق پتانسیل رشد یک تریلیون دلاری اقتصاد ایران؛ مستلزم بسترسازی عوامل کلیدی رشد سریع، شامل اقداماتی برای افزایش جذابیت کشور برای سرمایه گذاران خارجی، تضمین ثبات اقتصاد کلان، تقویت و تعمیق نظام مالی و ارتباط بین‌المللی آن، افزایش بهره وری و ارتقای زیرساخت های صنعتی است.
درخصوص این بحث، مطالعه انجام شده از سوی موسسه مشاوره ای مک کینزی اضافه می کند که «با وجود اهمیت و تاثیر شرایط سیاسی بر پیامدهای اقتصادی، ما در این گزارش از اظهارنظر در مورد مسائل سیاسی خودداری می کنیم».
۶ نقطه قوت اقتصاد ایران
بر اساس گزارش منتشر شده، ایران برای تحقق اهداف خود در زمینه ارتباط مجدد با اقتصاد جهانی، شتاب دادن به رشد تولید نا خالص داخلی و اشتغال، برآوردن خواسته های جمعیت جوان، شهری و رو به رشد خود می‌تواند از ۶ نقطه قوت اصلی کمک بگیرد که در ادامه معرفی می‌شوند:
۱- تنوع اقتصادی: «اقتصاد ایران، بسیار فراتر از نفت و گاز است». این گزارش پس از اشاره به ذخایر عظیم گازی و نفتی ایران و هزینه نسبی پایین استخراج سوخت های فسیلی، توضیح می‌دهد که اقتصاد ایران دارای تنوع بالایی است و وابستگی شدیدی به نفت و گاز ندارد و در ادامه، به بخش های تجارت خرده فروشی، املاک، مستغلات و خدمات حرفه ای اشاره کرده که سهم بیشتری نسبت به نفت و گاز دارند. این گزارش، یک ویژگی نامتعارف اقتصادی با حجم اقتصاد ایران را «اتکای شدید آن به تولید کننده‌های داخلی کالاها و خدمات، از لوازم آرایشی گرفته تا محصولات دارویی و تجهیزات الکترونیک» خوانده است.
۲- آموزش علمی: «ایران به اندازه ایالات متحده، مهندس تربیت می کند». گزارش مک کینزی، نقطه قوت دوم ایران را سطح بالای مشارکت در آموزش عالی خوانده که بالاتر از انگلستان، فرانسه و آلمان است و بیش از یک سوم آنها هم، در رشته های مهندسی فارغ التحصیل شده اند که ایران را در بین پنج کشور اول دنیا و تقریبا همتراز با ایالات متحده قرار می‌دهد. بر اساس این متن، دانش فنی یک عامل قدرتمند است که می تواند محرک بهره وری و اشتغال باشد.
۳- طبقه مصرف‌کننده در حال رشد: «بیش از نیمی از خانوارهای ایرانی درآمد سالانه‌ای بالاتر از ۲۰ هزار دلار دارند». این تحقیق با بیان اینکه اندازه و پویایی طبقه مصرف کننده، یک عامل پیش بینی کننده مهم در رشد اقتصاد های نوظهور است؛ توضیح می‌دهد که حدود ۵۶ درصد از خانوارهای ایرانی دارای درآمد سالانه ۲۰ هزار دلار در سال (بر اساس برابری قدرت خرید) هستند و بنابراین می توان آنها را «خانوارهای مصرف‌کننده» تعریف کرد. این نسبت، بیش از دو برابر نسبت‌های مربوط به چین و هند است و در کشورهای BRIC، تنها روسیه در این سطح قرار دارد.
۴- جمعیتی با نرخ شهرنشینی بالا: «تولید ناخالص داخلی تهران بیشتر از ریودوژانیرو است». این گزارش، نقش شهرهای پویا برای رشد اقتصادی را مهم شمرده و می‌گوید در ۲۵ سال آینده، حداقل نیمی از رشد جهانی مربوط به شهرهای درون اقتصادهای نوظهور است.
با توجه به اینکه با داشتن ۸ شهر دارای جمعیت میلیونی مانند تهران که جمعیت و تولید بیشتری در مقایسه با ریودوژانیرو دارد، این گزارش توضیح می دهد که درجه شهرنشینی ایران از رتبه این کشور در تولید ناخالص داخلی بالاتر است و پتانسیل رشد بالایی هم از این ناحیه وجود دارد.۵- فرهنگ کارآفرینی: «یک فرهنگ کسب و کار با قدمت چند قرن که هنوز زنده است.»
این گزارش، در این بخش با رویکردی مثبت به مقوله کارآفرینی در ایران پرداخته و نوآوری در کارآفرینان ایرانی را «در ابعاد متنوعی نمایان» خوانده است. بر اساس این گزارش، محدودیت شرکت‌های بین‌المللی برای کار در ایران نیز به کارآفرینان ایرانی کمک کرده که به منظور پر کردن خلأ، کسب‌وکارهای خود را راه بیندازند.
۶- موقعیت راهبردی برای جریان های بین مرزی: «ایران می‌تواند مجددا به کانون تجارت منطقه‌ای تبدیل شود». ششمین نکته مثبت ایران که در گزارش مک‌کینزی به آن پرداخته شده، جغرافیای ایران (اندازه و موقعیت) بوده که باعث می‌شد کشور به صورت تاریخی، توقفگاهی مهم در مسیرهای تجاری شرق-غرب و شمال-جنوب تبدیل می‌کرد. بر اساس این متن، ایران با ۷ کشور با جمعیت ۴۳۰ میلیون نفر و تعداد خانوارهای ۴۰ میلیون نفری مرز مشترک دارد و خصوصیات ویژه جغرافیایی آن، می‌تواند به کشور فرصت تبدیل شدن به کانون منطقه‌ای مهمی برای تجارت را بدهد.
فرصت رشد یک تریلیون دلاری
این گزارش در توضیح چگونگی سازوکار ممکن برای افزایش یک تریلیون دلاری به تولید ناخالص داخلی و اشتغال زایی ۹ میلیون نفری بر چهار عامل محرک رشد و همچنین اصلاحات اقتصاد کلان برای بهبود محیط کسب‌وکار تاکید کرده است. بر اساس این متن، بهینه کردن بازده منابع طبیعی ایران به خصوص نفت و گاز، اولین موتور محرک است.
دومین عامل، تبدیل صنایع بزرگ تولیدی داخلی همچون خودرو، مصالح اصلی و کالاهای مصرفی روزانه، به بخش‌های قابل رقابت در سطح بین‌المللی است. سومین عامل، ایران را ملزم می کند که گذر به سمت اقتصاد دانش بنیان، تقویت نقاط قوت برای رشد بخش هایی همچون فناوری اطلاعات و ارتباطات و خدمات مالی را سرعت ببخشد. نهایتا، برای پی ریزی رشد، زیرساخت‌های فیزیکی و دیجیتالی نیاز به نوسازی و گسترش دارند.
تحلیل موسسه مک کینزی می‌گوید با فعال کردن این چهار موتور محرک و اجرای اصلاحات اقتصاد کلان، ایران می‌تواند تا بیست سال آینده رشد اقتصادی متوسط سالانه۶٫۳ درصدی را تجربه کند و این رشد، به شکل یکنواخت در بخش های مختلف اقتصادی خواهد بود و تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر شوک های خارجی را هم تقویت خواهد کرد.
با این رشد، بهره وری نیروی کار نیز سالانه به‌طور متوسط به میزان ۳٫۴ درصد بالا خواهد رفت که مشابه تجربه ترکیه از ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۲ خواهد بود. این گزارش می‌گوید تحقق چنین رشدی، نیاز به حدود ۳٫۵ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری دارد که احتمالا یک تریلیون دلار آن، باید از خارج از کشور تامین شود.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد، شماره شنبه ۲۷ شهریور۱۳۹۵
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰