ازسرگیری گفت وگوهای صلح در راستای حل سیاسی بحران سوریه

رخدادهای روزهای اخیر در عرصه دیپلماسی در کنار تحولات میدانی سوریه نشانگر شکل گرفتن وضعیتی تازه است که در آن بازیگران بحران سوریه قصد دارند بیشترین منافع و مزیت های ممکن را از آن خود سازند.
در این پیوند، «استفان دی میستورا» نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه برای دیدار با مسوولان ایرانی روز یکشنبه دهم مردادماه وارد تهران شد و با «صادق حسین جابری انصاری» معاون عربی و آفریقای وزارت امورخارجه دیدار کرد. در این دیدار، ۲ طرف بر ازسرگیری گفت وگوهای صلح و یافتن راهکاری سیاسی برای پایان دادن به پنج سال جنگ و درگیری در سوریه تاکید کردند.
این دومین سفرِ دی میستورا به تهران طی سال جاری بود. وی پیش از این، بیست و چهارم فروردین ماه با مقام های ایرانی به منظور ازسرگیری گفت وگوهای صلح ژنو رایزنی کرده بود.
سفر نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه به ایران در شرایطی صورت گرفت که تلاش های بین المللی برای از سرگیری گفت وگوهای ژنو بار دیگر آغاز شده است و بر پایه اعلام نظر دی میستورا، در صورت فراهم شدن شرایط، گفت وگوهای صلح در ماه آینده میلادی انجام خواهد شد.
همزمان با دیدار دی میستورا با مقام های ایرانی، «رمزی عزالدین» معاون نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه از «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه درخواست کرد تا دولت دمشق در دور تازه مذاکرات با مخالفان در اواخر ماه آینده میلادی شرکت کند.
همچنین، قرار است در روزهای آینده، آمریکا و روسیه از طرح خود درباره سوریه رونمایی کنند. در دیدار ماه گذشته «جان کری» و «سرگئی لاوروف» وزیران امور خارجه آمریکا و روسیه، ۲ طرف به توافقی کلی درباره راهکار حل بحران سوریه دست یافتند و قرار شد مقدمات آن هر چه زودتر فراهم شود. این شواهد، نشان دهنده افزایش تلاش های بین المللی برای ازسرگیری گفت وگوهای صلح ژنو است.
درگیری ها در سوریه که پنجمین سال خود را پشت سر می گذارد، تاکنون صدها هزار کشته و میلیون ها تن آواره بر جا گذاشته است. با این حال، چند دور گفت وگو میان طرف های درگیر به دلیل کارشکنی برخی از کشورهای مخالف دولت دمشق به شکست انجامیده است. در این شرایط، مخالفان دولت سوریه با وجود سنگ اندازی بر سر راه گفت وگوهای صلح تاکنون نتوانسته اند در هدف خود که همانا پشتیبانی از معارضان سیاسی و تروریست ها است به پیروزی دست یابند. ارتش سوریه نه تنها مانع پیشروی این گروه ها شده، بلکه با کمک نیروهای مقاومت و نیروی هوایی روسیه، پیشروی های مهمی را به ویژه در شهر حلب و حومه آن داشته است.
شکست های پی درپی تروریست ها و پیشروی های ارتش سوریه باعث شد تا مخالفان، گفت وگوهای صلح را به تعویق اندازند چرا که در این شرایط دولت سوریه دست برتر را در گفت وگوها داشت. در راستای مقابله با پیشروی نیروهای سوری، تروریست ها با پشتیبانی گسترده مالی و تسلیحاتی مخالفان دولت سوریه، آتش بس سراسری اسفند ماه ۱۳۹۴ را نقض کردند تا در شرایطی که دولت به آتش بس پایبند است، علیه مواضع ارتش پیشروی کنند.
درپیش گرفتن سیاست صبر و انتظار میان مخالفان برای تداوم بحران سوریه، اینک با چالش اساسی تشدید حمله های هواداران داعش در کشورهای اروپایی و ترس و وحشت از «گرگ های تنها» همراه شده است. اکنون با حمله های اخیر هواداران داعش در ترکیه، فرانسه و آلمان فشار بر رهبران اروپایی برای یافتن راهکارِ مبارزه با داعش و پایان دادن به بحران سوریه – به عنوان کانون اصلی رشد و گسترش داعش و تفکرات آن- افزایش یافته است.
آنچنان که گفته شد، ارتش سوریه به همراه نیروهای مقاومت و نیروی هوایی روسیه عملیات بزرگی را برای آزادسازی شهر حلب و حومه آن آغاز کرده و به باور ناظران در روزهای آینده آزادسازی حلب به عنوان دومین شهر بزرگ سوریه را شاهد خواهیم بود. با توجه به اهمیت تسلط بر حلب برای مخالفان دولت سوریه، آزادسازی این شهر ضربه بزرگی به تروریست ها و پشتیبانان خارجی شان خواهد بود. در این شرایط، ارتش سوریه راه های ارتباطی تروریست ها را از حلب به خارج سوریه قطع کرده است.
تداوم وضعیت کنونی ضمن قرار دادن تروریست ها در سراشیبی از دست دادن قلمروشان در سوریه می تواند باعث گسترش فعالیت داعش فراتر از مرزهای سوریه شود. به همین دلیل، آمریکا و همپیمانانش در تلاشند با طرح دوباره گفت وگوهای صلح، مانع گسترش داعش و پراکندگی بیشتر آن شوند و همزمان در آینده نظام سیاسی سوریه سهمی عمده داشته باشند. ازسرگیری تلاش های نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه برای آغاز گفت وگوهای صلح نیز می تواند تا حد زیادی در این چارچوب قابل تفسیر باشد.