سایه روشن های نشست ۱۶۹ اوپک

نشست اوپک روز پنجشنبه سیزدهم خرداد در مقر این سازمان در وین اتریش برگزار شد. این نشست از ۲ جنبه در کانون توجه قرار گرفت؛ جنبه نخست اهمیت این اجلاس در مورد انتخاب دبیرکل تازه برای این سازمان بود. روز پنجشنبه سرانجام و پس از ۴ سال بلاتکلیفی، کشورهای عضو، «محمد بارکیندو» نامزد کشور نیجریه را با اجماع به دبیرکلی انتخاب و جایگزین «محمد سالم البدری» کردند.
در چند نشست قبلی کشورهای عضو نتوانسته بودند بر سر انتخاب دبیرکل تازه به توافق برسند. بنابراین، روشن شدن تکلیف این پست که نقش مهمی در روند تصمیم سازی و نزدیک کردن رویکرد کشورهای عضو دارد، مهمترین دستاورد نشست ۱۶۹ اوپک محسوب می شود.
ایران نیز به عنوان یکی از تاثیرگذارترین اعضای اوپک از نامزدی بارکیندو حمایت کرده بود. او یکی از چهره های باسابقه و فن سالار در اوپک است و گفته می شود حضور او می تواند در نزدیک کردن رویکردهای متعارض کشورهای عضو که مدتی است افزایش پیدا کرده است، نقش مهمی داشته باشد.
جنبه دوم اهمیتِ اجلاس اخیر اوپک به مساله روند تصمیم گیری درباره تعیین سیاست های تولید این سازمان برمی گردد. این نشست در حالی برگزار شد که قیمت سبد نفتی این سازمان از بشکه ای ۲۶ دلار در ابتدایی سال جاری میلادی به حدود ۴۵ دلار رسیده است.
یکی از مهمترین مسایل مطرح این بود که اوپک باید در مسیر پیش رو و در شرایط کنونی، چه سیاستی را در پیش بگیرد. در نهایت این نشست بدون تعیین سقف تولید نفت یا تعیین سیاستی تازه در این زمینه پایان یافت.
اعضای اوپک در آخرین نشست خود در پایان سال ۲۰۱۵ هم نتوانستند بر سر سقف تولید نفت به توافق برسند. پیش از آن سقف تولید اوپک ۳۰ میلیون بشکه در روز بود که پایبندی چندانی از سوی اعضا نسبت به آن وجود نداشت.
البته ایران خواهان بازگشت نظام سهمیه‌بندی برای تولید نفت اعضا در اوپک و برداشتن سقف تولید است و این نظر را نیز «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت ایران در ابتدای ورود به وین اعلام کرد.
زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت موجود تولید گفت: من فکر می‌کنم سقف تولید اوپک بدون سهمیه کشوری معنی ندارد چون قابل نظارت و کنترل نیست. هرکس هرکاری دلش می‌خواهد می‌کند ولی می‌گوید در محدوده سقف تولید عمل می‌کند.
این در حالی است که برخی کشورها از جمله عربستان سعودی از ضرورت تعیین سقف و جلوگیری از افزایش عرضه به بازار سخن می گویند.
عربستان که مدتی است که از سیاست موسوم به «فریز» تولید برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت سخن می گوید، خود تا چندی پیش، پیش قراول افزایش تولید و عرضه نفت بود؛ سیاستی که بسیاری معتقدند به کاهش قیمت نفت در حدود یک سال و نیم اخیر منجر شد.
در این میان، ایران که درصدد بازیابی جایگاه خود در بازار نفت پس از لغو تحریم ها است، سیاست فریز را برنمی تابد و معتقد است ایران به چیزی جز سهم پیشین خود در بازار نفت نمی اندیشد و نباید تاوان سیاست های کشورهای دیگری که از وضعیت تحریمی ایران بهره برداری کردند و تولید نفت خود را افزایش دادند، بپردازد.
وزیر نفت ایران در آستانه نشست وین، از تولید سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت ایران در روز خبر داد و تاکید کرد تا زمانی که ایران سهم خود را در بازار به دست بیاورد به افزایش تولید ادامه خواهد داد.
هدف ایران در برهه کنونی، رسیدن به سطح تولید چهار میلیون بشکه ای در روز است؛ یعنی همان سطحی را که تا پیش از وضع تحریم ها داشت. بنابراین طبیعی است تا پیش از آن از طرح توقف افزایش تولید حمایت نخواهد کرد.
تصمیم گیری اخیر اوپک در این زمینه با استقبال کشورهای عضو روبرو شد، به طوری که همه وزیران نفت حاضر در نشست، از نتیجه آن ابراز رضایت کردند.
پیشنهاد ایران نیز درباره تعیین سهمیه بندی هر چند مورد اجماع قرار نگرفت اما دست کم هدف تعیین نشدن سقف تولید سازمان برای تهران محقق شد. از این منظر، ایران با هوشمندی دیپلماتیک، با ارایه پیشنهادی حداکثری توانست به کف خواسته خود برسد.

منبع : ایرنا