ناخوشایندیِ کشمکش میان اهالی نای و نوا

عرصه موسیقی طی سال جاری به ویژه در چند ماه اخیر شاهد افت و خیزهای فراوانی بود از جمله چالش لغو برخی کنسرت ها که باز هم موجب ناخرسندی اهالی موسیقی شد. چالش های وادی نای و نوا اما زمانی کام دوستداران این عرصه را تلخ تر کرد که این چالش ها ناشی از کشمکش ها میان خود اهالی این حوزه بود.
تعارض ارکستر سمفونیک تهران با بنیاد فرهنگی و هنری رودکی که اداره این ارکستر را بر عهده دارد، اختلاف بین «علی رهبری» رهبر ارکستر سمفونیک تهران و «حمیدرضا نوربخش» رییس خانه موسیقی و رویارویی میان اعضای خانه موسیقی از جمله مهم ترین کشمکش های ناخوشایند میان اهالی موسیقی در ماه های واپسین سال ۱۳۹۴بود.
این در حالی است که رفع مشکل ها و کاستی های موجود در عرصه موسیقی، نیازمند همکاری و همدلی اهالی این عرصه، عزم جدی آنان برای شکوفایی هنر موسیقی و مقابله با محدودیت های بی پایه و سلیقه ای ایجاد شده برای این حوزه فرهنگی است.
تازه ترین برگ از دفتر اختلاف میان اهالی موسیقی زمانی رخ عیان کرد که رهبر ارکستر سمفونیک تهران پس از مدت ها کشمکش رسانه ای و ماجراهای پرحاشیه با معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیریت بنیاد رودکی با ارسال نامه ای از سِمت خود کناره گیری کرد. در متن استعفای علی رهبری آمده است: بعد از ماه ها به این نتیجه رسیدم که ادامه همکاری حرفه ای من با این بنیاد غیرحرفه ای به هیچ وجه امکان پذیر نیست و نمی توانم بی تدبیری و بی مسوولیتی های ماه های گذشته را تحمل کنم به همین دلیل هم ۲ ماه پیش با اعتراض مشکلات را به اطلاع عموم رساندم. این بنیاد می خواهد بنده فقط به عنوان رهبر میهمان کار بکنم که دیگر مزاحم اعمال غیرحرفه ای و غیرانسانیشان نشوم. بنده هم قبول نکرده و نخواهم کرد.
در مقابل این افشاگریِ رهبر ارکستر سمفونیک تهران، بنیاد رودکی هم ساکت ننشست و پاسخی تندتر داد و آتش این اختلاف را شعله ورتر ساخت. نامه نگاری هایی از این دست را می توان اقدام هایی ناپخته و به نوعی بداخلاقی حرفه ای توصیف کرد که در شان اهالی فرهنگ و هنر نیست؛ عرصه ای که به اندازه کافی زیر فشارهای فراقانونی و محدودیت های سلیقه ای قرار دارد.
در این میان، معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کرد ابتکار عمل را برای حل و فصل این اختلاف ها در دست بگیرد. در همین پیوند، «علی مرادخانی» معاون امور هنری مخالفت خود با استعفای علی رهبری را اعلام و نسبت به رفع چالش های موجود در ارکستر سمفونیک ابراز امیدواری کرد.
بگومگوهای اهالی موسیقی فقط به این موضوع ختم نمی شود. چندی پیش در جریان برگزاری سی و چهارمین «جشنواره موسیقی فجر» هم شاهد برخی گلایه ها و ناخرسندی ها در میان آنان بودیم. در آن جشنواره هم رهبر ارکستر سمفونیک تهران انتقادهایی را به مدیریت برگزاری جشنواره سی و چهارم وارد کرد و اجرای این ارکستر که نخستین برنامه این جشنواره بود در روز افتتاحیه با ۴۰ دقیقه تاخیر و با حاشیه هایی همراه شد. در پی این رخداد نیز بین رهبر ارکستر سمفونیک تهران و رییس خانه موسیقی رویارویی شکل گرفت.
یکی دیگر از رخدادهای ناخوشایند در روزهای منتهی به سال ۱۳۹۵، شکایت مدیرعامل خانه موسیقی از «ساسان فاطمی» محقق و پژوهشگر موسیقی بود که بسیاری آن را اقدامی نسنجیده خواندند. در پی این اقدام نزدیک به پانصد نفر از اهالی موسیقی، در نامه ای شکایتِ خانه موسیقی از فاطمی را محکوم کردند.
در این نامه که چهره هایی چون «مجید کیانی»، «حسین علیزاده»، «داریوش طلایی»، «کیهان کلهر» و … آن را امضا کردند آمده است: جامعه موسیقی ایران در روزهای اخیر، با بهت و حیرت، شاهد رویدادِ نامبارک و ناپسندی شده است که در طول تاریخ کشور، اگر بی سابقه نباشد، بی شک کم نظیر است. در این رویداد تاریخی، مدیران خانه موسیقی به جای پاسخگویی به شبهاتی که در خصوص عملکردشان مطرح شده است، به شکل غیرمستقیم، با توسل به تنظیم شکایت در محاکم قضایی به ‏خاطر انتقاداتی که از آنها شده است، آشکارا می کوشند اعضای این نهاد مدنی را تحت فشار بگذارند تا از پیگیری مطالبات قانونی خود منصرف شوند.
آنچه گفته شد بخشی از ماجراهایی بود که کام دوستداران و فعالان وادی نای و نوا را در ماه های واپسین سال ۹۴ تا اندازه زیادی تلخ کرد. به عبارتی کشمکش میان اهالی موسیقی در سالی که گذشت این فضای هنرمندانه را تا اندازه ای متشنج کرد. این در حالی است که دوستداران عرصه موسیقی همچنان چشم انتظار ایجاد محیطی آرام و دور از حاشیه گرداگرد آن هستند تا بتوانند شاهد شکوفایی واقعی این هنر تاریخی شوند.
با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و محقق شدن برخی از وعده های این دولت در حوزه موسیقی از جمله بازگشایی ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران، امیدها در خصوص بر طرف شدن شماری از چالش های حوزه موسیقی جان تازه گرفت. ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران که به دلیل نزدیک به سه سال تعطیلی، اهالی آنها خانه نشین شده بودند، در دولت یازدهم با امید رونق و پیشرفت، دوباره احیا شدند اما کشمکش ها به دلیل نبود تعامل مناسب میان اهالی و مسوولان موسیقی موجب شد در دوره کنونی هم شاهد حرف و حدیث های زیادی در حوزه موسیقی به خصوص در زمینه ۲ ارکستر یادشده باشیم.
این در حالی است که امروز موسیقی نیازمند همدلی و تعامل مثبت دست اندرکاران آن است. این روزها اهالی موسیقی می توانند با استفاده از ظرفیت های درونی خود مانند افراد با تجربه و کاردان این حوزه، به حل و فصل چالش های این عرصه آهنگین بپردازند و در مسیر بالندگی و رشد این هنر اصیل گام بردارند.

منبع : ایرنا