ابعاد مختلف نقشه کلان راه کشور و توزیع نابرابر درآمد ها طی نیم قرن

در سال های قبل از دهه ۱۳۴۰ عمده افراد ثروتمند ، مرفه و پر در آمد جامعه ایران ، بزرگ مالکان و زمین داران بودند . این افراد اگر چه کارگران خود را استثمار می کردند اما در کل افراد زیادی در اثر ثروت و درآمد آن ها به کار اشتغال داشتند . ضمن اینکه ثروت و درآمد آن ها منجر به افزایش تولید و ثروت جامعه می شد . در سال های دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ و تقریبا دهه ۱۳۶۰ عمده افراد پردرآمد و ثروتمند جامعه ، صاحبان صنایع و کارخانه داران بودند که افزایش درآمد و ثروت آن ها تا حدی بیشتر از زمین داران منجر به افزایش اشتغال در تولید در جامعه می شد اما طی سال های دهه ۱۳۷۰ نوع کار و حرفه افراد جامعه مجددا تغییر کرد . افرادی از جامعه به در آمد و ثروت بیشتری دست یافتند که به کارهای دلالی ، سفته بازی و کارهای غیر تولیدی اشتغال داشتند و عمده درآمد آن ها از طریق دریافت رانت های دولتی مانند دریافت تسهیلات بانکی کلان و کم بهره ، ارز ارزان ، مجوز واردات کالا و یا قاچاق کالا به دست می آمد . درآمد بالا و ثروت این ثروتمندان عمده جامعه کمتر منجر به افزایش تولید و اشتغال در جامعه شد و این افراد عمدتا سرمایه و پس اندازشان را یا به خارج از کشور انتقال دادند و یا در کارهای غیر تولیدی به کار گرفتند.

شیوع فساد در جامعه منجر به افزایش هزینه ها و کاهش انگیزه ها برای سرمایه گذاری ها – چه داخلی و چه خارجی – می گردد و این امر نیز به نوبه خود منجر به افزایش نرخ بیکاری و تشدید فقر می گردد و چنانچه نرخ رشد جمعیت نیز بالا باشد در آن صورت منحنی رشد فقر و بیکاری شیب نگران کننده ای به خود می گیرد.

بنابر این سیاست های غلط اقتصادی زمینه انواع رانت خواری ها و شیوع مصادیق مختلف فساد را فراهم و منجر به توزیع به شدت نابرابر درآمد ها و گسترش فقر گردیده است.

بطور کلی ، فقر و بیکاری از بین نخواهد رفت مگر آنکه رشد اقتصادی تقویت شود و این امر اتفاق نمی افتد مگر اینکه محدودیت های اقتصادی رفع و اقدام به آزادسازی اقتصاد شود ، انحصارات و زمینه های رانت خواری از بین برود ، فساد (رشوه خواری ، اختلاس ، تخصیص ناکارآمد منابع ، تبار گماری و مدیریت ضعیف و ناکارآمد دولتی و سایر مصادیق فساد) مهار شود ، رشد جمعیت تحت کنترل درآید ، سرمایه گذاری های داخلی از طریق وضع سیاست های حمایتی تشویق شوند ، قوانین تسهیل کننده سرمایه گذاری های خارجی فراهم و بر جذب هرچه سریع تر و بیشتر آن – بویژه سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور – تاکید گردد و نظام تامین اجتماعی کارآمد برقرار شود.

عین الله مهربان – مدیرمسئول