تحقق عدالت اجتماعی با اکرام و بخشش

سخاوت و دستگیری از نیازمندان که در تمامی دین ها و فرهنگ ها امری پسندیده به شمار می رود، به معنای بخشندگی است و در اصطلاح به بخشش مال به فرد نیازمند بدون درخواست وی گفته می شود. تعالیم اسلامی تاکید زیادی بر بخشش و کمک به نیازمندان دارد و یاری رساندن به ایتام را از جمله کارهای صالح عنوان می کند. خداوند در قرآن کریم بارها واژه انفاق را به کار برده است و بخشش با قصد الهی و در راه رضای پروردگار را مورد ستایش قرار می دهد. در این میان ماه رمضان سبب نزدیکی انسان ها به صورت گسترده تری به یکدیگر می شوند، فرصتی ارزشمند برای کمک کردن به افراد نیازمند و بخشش در مسیر دستیابی به رضایت ایزدمنان است.
بخشی از حکمت ماه رمضان به این امر اختصاص دارد که روزه داران با گرسنگی و تشنگی، گوشه ای از رنج محرومان و نیازهای آنان را درک کنند تا بر این پایه به نیازمندان یاری رسانند و گوشه ای از درد و رنج آنان را تسلی بخشند.
نامگذاری روز اکرام به بهانه میلاد امام حسن مجتبی(ع) به عنوان نمادی از جود و بخشش در دین اسلام در نیمه ماه مبارک رمضان، بهانه ای است تا در این روز ارزش فرهنگی و دینی آن مورد تاکید قرار بگیرد تا مسلمانان این امر را پاس بدارند.
«حجت الاسلام محمدحسن اختری» دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) و مشاور ویژه رییس جمهوری در امور فلسطین در گفت و گو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا، ماه رمضان را فرصتی ارزشمند برای عبادت و توجه به درگاه خداوند، خودسازی و دستگیری از محرومان و پیگیری نیازمندی های عمومی جامعه به ویژه برای مومنان عنوان کرد و گفت: همانگونه که در سخنان مقام معظم رهبری مسایل فرهنگی و اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته است، مردم نیز می توانند از ماه توبه و استغفار بهره بگیرند و با دوری از گناه و اطاعت از دستورهای خداوند متعال، فرهنگ های اسلامی و عمومی را پیاده سازی کنند. بخشی از این فرهنگ در ارتباط با کمک و یاری رساندن به نیازمندان و ایتام در ماه رمضان است که ضرورت دارد تمامی مسلمان به آن توجه کنند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) با اشاره به اهمیت دستگیری از مستمندان و ایتام در ماه رمضان از نگاه حضرت محمد(ص) اظهار داشت: رسول اکرم(ص) در خطبه های خویش در جمعه پایانی ماه شعبان به سخنانی درباره اهمیت ماه میهمانی خداوند پرداختند و یکی از وظایف مهم مسلمانان در این روزها را یاری و توجه به محرومان و فقیران بر شمردند و مردم را به افطاری دادن، کمک رساندن به نیازمندان و یتیمان در این روزها توصیه کردند و از افرادی که از توان مالی مناسبی برخوردار بودند، می خواستند با زیردستان و همسایگان خویش با مهربانی رفتار کنند و در درجه نخست خویشاوندان را مورد توجه قرار دهند.
مشاور ویژه رییس جمهوری در امور فلسطین در ادامه افزود: تمام ائمه در این مسیر رهرو پیامبر(ص) بودند و این ویژگی در وجود امام حسن مجتبی(ع) کریم اهل بیت(ع) تبلور بیشتری یافته است که می توان با مطالعه روایت های معتبر به برجستگی این امر پسندیده در تاریخ زندگانی این امام همام(ع) دست یافت. سخاوت و کرامت امام دوم شیعیان در کمک به نیازمندان و رسیدگی به یتیمان و اهتمام ایشان به این مقوله در میان مسلمانان جهان شناخته شده است. اخلاق اسلامی و سیره مبارک حضرت محمد(ص) و امامان(ع) همواره چراغ راه مسلمانان است و آنان می توانند با توجه به این موضوع وظیفه دینی خویش را به ویژه در این ماه انجام دهند.
وی درباره چگونگی ارایه کمک به نیازمندان جامعه تصریح کرد: مردم مسلمان می توانند در این ماه در مسجدها و حسینیه ها سفره های افطاری بگسترانند. همچنین گروهی ترجیح می دهند به صورت ناشناس انفاق های خود را به روش هایی همچون ارسال بسته های مواد غذایی برای نیازمندان و خانواده های ایتام انجام دهند. از چند سال گذشته به نوعی مرسوم شده است که در تهران و برخی از شهرستان ها مردم در روز اکرام، نان تازه را در میان مردم انفاق می کنند یا اینکه بعضی از نانوایی ها ساعت هایی از روز را به صورت صلواتی به پخت نان می پردازند.
حجت الاسلام اختری درباره چگونگی شناسایی افراد مستضعف بیان داشت: ممکن است به دلیل شرایط اجتماعی کنونی و شهرنشینی فرد نتواند همسایگان نیازمند یا ایتام منطقه زندگی خویش را شناسایی کند؛ در این صورت فرد انفاق کننده می تواند مالی را که برای بخشش در نظر گرفته است در اختیار ائمه جماعت های مسجد یا هیات امنای آن قرار دهد و از این مسیر کار خیر خود را به سرانجام برساند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) درباره انواع اکرام یادآور شد: نیازمندی های مختلفی وجود دارد و کمک ها می تواند به هر نوعی که فرد خیرخواه در نظر دارد، انجام شود. کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی وظیفه کمک رسانی به مستضعفان، افراد بی سرپرست و بد سرپرست را به عهده گرفته اند که این نهادها نیازهای آنان را در زمینه های مختلف شناسایی می کنند و افراد خیر می توانند هر گونه که تمایل داشته باشند کمک های خود در اختیار این نهادها قرار بدهند. بسیاری از انفاق کنندگان نه تنها در ماه رمضان بلکه در دیگر زمان ها نیز نیازمندان را از یاد نمی برند و برای بر طرف کردن بخشی از مشکلات آنان تلاش می کنند.
مشاور ویژه رییس جمهوری در امور فلسطین تصریح کرد: دفتر مقام معظم رهبری در تهران و دفترهای ائمه جمعه در استان ها، صندوق های خاصی را برای این نوع کمک ها در نظر دارند و افراد می توانند به وسیله آنها به امور خیریه بپردازند. موسسه های خیریه معتبر که به وسیله افراد صالح اداره می شوند، نیز منبع مناسبی در این زمینه به شمار می روند. افراد باید توجه داشته باشند کمک های مالی خویش را در اختیار افراد ناشناس یا موسسه هایی که از امانتداری آنها اطمینان ندارند، قرار ندهند.
وی درباره اهمیت و چگونگی فرهنگ سازی برای اکرام اظهار داشت: فرهنگ عمومی و رفتارهای اجتماعی و دینی که در جامعه نمود پیدا می کند، سبب گسترش این مقوله می شود. ائمه جماعت های مسجد، مبلغان، دانشگاه ها و مرکزهای علمی باید بیش از پیش به اهمیت و نقش اکرام در کشور بپردازند و مطالب و توضیحات لازم را درباره جایگاه آن در دین اسلام توضیح دهند. این افراد همچنین می توانند برخی از مشکل های موجود در خانواده ها را برای دیگران مطرح سازند و کمک های لازم را برای آنان دریافت کنند.
حجت الاسلام اختری در ادامه افزود: منابع تاریخی و روایت های معتبر نشان می دهد که ائمه معصومین(ع) در هنگامی که برده داری مرسوم بود، با آزاد سازی آنان به انجام دادن کارهای خیر اقدام می کردند و اینگونه به نیازمندان آن دوره یاری می رساندند، بر این پایه با الگو گرفتن از این عمل امامان معصوم(ع) در جامعه کنونی می توان با کمک مالی به افرادی که مرتکب جرمی نشده اند و تنها به دلیل قرض و بدهکاری در زندان به سر می برند، به آزادسازی آنها اقدام کرد و این افراد را به خانواده هایشان بازگرداند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) با اشاره به اینکه کمک به ایتام و مستمندان باید از دوره کودکی به افراد آموزش داده شود، بیان داشت: خانواده ها در این زمینه می توانند گام های موثری بردارند و به عنوان اصلی ترین نهاد رشد کودکان با انجام دادن کارهای عملی به آنان بیاموزند که انفاق و اکرام در نزد خداوند جایگاه ارزنده ای دارد و انسان ها وظیفه دارند که به هم نوعان خود که از شرایط نامناسبی برخوردار هستند، کمک کنند. برای مثال والدین می توانند از فرزند خود بخواهند یک بسته مواد غذایی یا وجه نقدی را که برای تامین هزینه زندگی یک فرد نیازمند در نظر گرفته اند، به شخص مورد نظر برساند. این امر سبب می شود که او از نزدیک این کار نیک را مشاهده کند و در هنگامی که از توان مالی لازم برخوردار شد، به این امر مبادرت ورزد. تداوم کمک رسانی نیز بر یادگیری فرزندان بسیار موثر خواهد بود تا به این وسیله والدین آنچه را که وظیفه یک فرد مسلمان است به فرزندان خویش بیاموزند.
مشاور ویژه رییس جمهوری در امور فلسطین در ادامه افزود: تبلیغات رسانه ای به صورت نشان دادن سفره های اکرام و رسیدگی به گرفتاران همچون ایتام یا سالمندانی که در آسایشگاه های عمومی به سر می برند، نیز می تواند در تشویق کردن افراد جامعه برای انجام دادن این کار تاثیرگذار باشد و به تبلیغ دین اسلام نیز منجر شود. رسانه های نوشتاری و نشریه های مختلف با انتشار مطلب هایی از میهمانی های اکرام در ماه رمضان و انتشار مطالبی درباره نتیجه های این امر به گسترش این فرهنگ در جامعه کمک خواهند کرد. در دنیایی که رسانه های تازه بروز و ظهور یافته است نیز کاربران شبکه های مجازی و مدیران وب سایت ها، وبلاگ ها و … نیز خواهند توانست به انتشار این فرهنگ اسلامی بپردازند.
وی رسیدگی به امور یتیمان را از توصیه های خداوند در قرآن کریم برشمرد و گفت: پروردگار در سوره هایی همچون بقره و ضحی بر رسیدگی به امور ایتام بسیار تاکید دارد و از بندگان خویش می خواهد که یتیمان را از خود نرانند و از آنان حمایت کنند. حضرت محمد(ص) به عنوان پیام آور دین اسلام نیز در اهمیت این موضوع در مجلسی دو انگشت بزرگ و سبابه خویش را کنار هم قرار داد و با نشان دادن آن فرمود من و فردی که به یتیمان رسیدگی می کند و آنها را پرورش می دهد مثل این دو انگشت در کنار هم هستیم. چنین شخصی در پیشگاه خداوند و در دنیا و آخرت در کنار من خواهد بود. امام علی(ع) نیز رسیدگی به یتیمان را مورد تاکید قرار داده و در سخنانی فرموده اند: درباره ایتام خدا را در نظر بگیرید و به آنها رسیدگی کنید و نگذارید کمبود مودت و پدر و مادر آنها را نابود سازد.
حجت الاسلام اختری رسیدگی به علم و اخلاق یتیمان را در زمره مسایل اساسی و مهم دانست و عنوان کرد: چنین اموری به دلیل تاثیرهای طولانی مدت در فرد ماندگار خواهد شد و در تمام مرحله های زندگی کاربردی مثبت خواهد داشت. بنابراین مومنان با حمایت از تحصیل یا یاد دادن یک آموزه علمی و اخلاقی می توانند در موفقیت آنان نقش ایفا کنند. در این میان برخی نهادها مانند کمیته امداد امام خمینی و موسسه هایی مانند خانه ایتام به جزء کمک های مادی به مسایل درسی، اخلاق و تربیتی افراد زیر پوشش خود توجه دارند و در صورت نیاز با برگزاری دوره های آموزشی از راه نمایش، شعر، قصه و … آموزش های لازم را به آنها ارایه می دهند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در پایان با اشاره به سنت حسنه پذیرش تکفل کودکان و نوجوانان مستضعف اظهار داشت: افرادی که یک فرد نیازمند یا کودک یتیم را زیر پوشش می گیرند علاوه بر اینکه ماهیانه برای تامین بخشی از هزینه های زندگی و مدرسه به آنها کمک می کنند، از نظر علمی و اخلاقی نیز می توانند از راه های مختلف همچون تهیه کتاب های داستانی آموزنده و … آنان را به طرف دنیای تازه و پر رمز و راز و چگونگی زیستن در آینده هدایت کنند. این گروه از افراد خیر در بسیاری از موارد تا سپری شدن مرحله های مختلف تحصیلی از جمله دانشگاه و رسیدن فرد نیازمند یا بی سرپرست به خودکفایی، آنها را یاری رسانند و اینگونه علاوه بر آرامش با سربلندی در پیشگاه خداوند سربلند خواهند شد.

منبع: ایرنا