نوروزِ مناسبات تهران- اسلام آباد

رییس جمهوری عصر روز جمعه ششم فروردین به دعوت رسمی «محمد نوازشریف» نخست وزیر پاکستان راهی اسلام آباد شد. در این سفر دوروزه، وزیران کشور، امور خارجه، نفت، صنعت، معدن و تجارت، نیرو، بهداشت و همچنین رییس بانک مرکزی و رییس اتاق بازرگانی و صنایع ایران به اتفاق ۴۵ فعال اقتصادی روحانی را همراهی می کنند. ترکیب و شمار اعضای هیات همراه با روحانی در سفر به پاکستان، نشان دهنده اهمیت این سفر است.
دیروز در نخستین روزِ اولین سفر رییس دولت یازدهم و همراهانش به اسلام آباد، ۶ سند در زمینه همکاری اتاق های بازرگانی ۲ کشور، همکاری دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران و شورای روابط خارجی کراچی، همکاری میان بیمه مرکزی ایران و کمیسیون اوراق بهادار پاکستان، همکاری های فرهنگی و دانشگاهی میان دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه ایران و آکادمی دیپلماتیک وزارت امور خارجه پاکستان و در آخر یادداشت تفاهم همکاری های متقابل در زمینه های بهداشتی، آموزش پزشکی، دارویی و تجهیزات پزشکی به امضا رسید. روحانی پس از دیدار روز جمعه با نوازشریف، امروز با «ممنون حسین» همتای پاکستانی خود دیدار و گفت وگو می کند.
سفر روحانی به اسلام آباد در روزهای نخست فروردین ماه یادآور این واقعیت است که پاکستان از مهم ترین کشورهای حوزه نوروز در شرق ایران است و دوستی و همکاری های ۲ کشور برای ایجاد ثبات و آرامش در منطقه، تاریخی به درازای حیات دولت پاکستان دارد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پاکستان اولین کشوری بود که جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت و البته ایران هم اولین کشوری بود که بعد از استقلال پاکستان، این کشور را مورد شناسایی قرار داد.
در زمینه اهمیت روابط ۲ کشور باید گفت، پاکستان همسایه شرقی کشورمان، نقش تاثیرگذاری در اقتصاد ایران از طریق ترانزیت دارد و بازار مهمی برای صادرات انرژی محسوب می شود. افزون بر مسایل و منافع اقتصادی و تجاری، همکاری های سیاسی و امنیتی بین ایران و پاکستان از اهمیت بالایی برخوردار است. به عنوان مثال در هماوردی سیاسی اخیر بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، پاکستان تلاش کرد نقش میانجی بین ۲ کشور را برعهده گیرد. سفر نوازشریف به تهران و ریاض در واپسین روزهای دی ماه پارسال با این هدف صورت گرفت.
از دیگر نقطه های اشتراک بین ایران و پاکستان موضوع مبارزه با ترورسیم در منطقه است که تهدیدهای مشترکی را پیش روی تهران و اسلام آباد نهاده است. ۲ کشور طی سال های اخیر به واسطه فعالیت گروه های مسلح افراطی و تروریست ها در مناطقی از قلمرو پاکستان، با چالش های امنیتی روبرو بوده اند که نمونه آن ربایش مرزبانان ایرانی در بهمن ماه ۱۳۹۲ بود. در کنار مبارزه با تروریسم، کنترل مرزها و جلوگیری از قاچاق انواع کالا از جمله مواد مخدر از اهمیت بالایی در روابط تهران و اسلام آباد برخوردار است. روحانی دیروز در این باره گفت: دولت پاکستان برای مبارزه با تروریسم و افراطی گری و ریشه کنی آن، مصمم و در کنار تهران است و برای امنیت مرزهای شرقی ایران و مرزهای غربی پاکستان باید بیش از گذشته تلاش کنیم.
پاکستان از جمله قدرت های نظامی جنوب آسیا به شمار می رود که این توان نظامی مورد توجه بسیاری از کشورهای خاورمیانه قرار دارد. با توجه به مزیت های بالای همکاری های نظامی بین ایران و پاکستان، برگزاری رزمایش های مشترک زمینی و دریایی می تواند مورد توجه مقام های ۲ کشور قرار گیرد.
از مهمترین عرصه های همکاری تهران و اسلام آباد، گسترش مناسبات و مبادله های اقتصادی و تجاری است. در این پیوند، چشم انداز مبادله تجاری و اقتصادی سالانه پنج میلیارد دلاری بین ۲ کشور تعریف شده است و همه همکاری های اقتصادی ایران و پاکستان هم در راستای تحقق این برنامه و هدف است. روحانی در اولین روز سفر خود به پاکستان با بیان اینکه تهران از گسترش همکاری ها با اسلام آباد در همه حوزه های مورد علاقه استقبال می کند، تصریح کرد: باید با تقویت بازارچه های مرزی، اتصال راه های ارتباطی، ایجاد زمینه های رسیدن به تجارت آزاد و همکاری فعال میان بنادر گوادر و چابهار، سطح همکاری های اقتصادی ۲ کشور را که خواست ملت های ایران و پاکستان است بیش از پیش افزایش داد. تکمیل و راه اندازی خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان به نفع ۲ ملت است و راه اندازی آن تاثیر زیادی در توسعه اقتصادی ۲ کشور به ویژه پاکستان بر جای می گذارد.
براساس گزارش های رسمی، حجم مبادلات تجاری ایران و پاکستان در سال گذشته نزدیک به یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار بود که از این رقم، سهم صادرات ایران به پاکستان ۹۷۰ میلیون دلار و سهم صادرات پاکستان به ایران ۲۷۰ میلیون دلار بوده است. البته این رقم ها در سال ۱۳۹۴ به دلیل ادامه تحریم ها، با سیر نزولی با شیب کم همراه بود اما همانطور که گفته شد رسیدن به حجم مبادلات تجاری سالانه پنج میلیارد دلاری بین ۲ کشور، مهم ترین هدف همکاری های ایران و پاکستان در زمینه اقتصاد است.
از مهمترین طرح های اقتصادی که به سود ۲ کشور است و در این سفر هم رییس جمهور کشورمان بر آن تاکید داشت، بحث صادرات انرژی به پاکستان است. در این چارچوب، بحث خط لوله صلح یعنی خط لوله گاز صادراتی ایران به هند و پاکستان از اصلی ترین موضوع هایی است که در این سفر بین مقام های ایرانی و پاکستانی مطرح و بررسی می شود؛ طرحی که افزون بر منافع اقتصادی می تواند به نزدیکی سیاسی سه کشور به ویژه هند و پاکستان بیانجامد. روحانی همچنین از آمادگی تهران برای افزایش صادرات برق به پاکستان و احداث نیروگاه های ویژه تولید برق در نزدیکی مرز با پاکستان برای صدور بیشتر برق به این کشور خبر داد.
همانطور که گفته شد، پاکستان از مهم ترین بازارهای هدف ایران برای صادرات انرژی به ویژه برق و گاز محسوب می شود. طبق گفته وزیر آب و برق پاکستان، در حال حاضر میزان واردات برق از ایران کمتر از یکصد مگاوات است که این رقم می تواند در مرحله اول به هزار مگاوات و در مرحله بعد به سه هزار مگاوات برسد. صادرات انرژی به پاکستان یک معامله برد- برد برای هر ۲ کشور است. دربرابرِ منافع کشورمان از صادرات انرژی به پاکستان، برای این کشور هم ایران بهترین گزینه و اقتصادی ترین مسیر در زمینه واردات گاز، برق و نفت محسوب می شود.
پاکستان اولین مقصد رییس جمهوری به همراه هیات بلندپایه کشورمان در سال ۹۵ به شمار می رود که این سفر با رویکرد تعمیق روابط تهران- اسلام آباد در حال انجام است. البته وزیر امور خارجه کشورمان پارسال سه بار به پاکستان سفر کرد که نشان دهنده توجه ویژه ایران به پاکستان در حوزه سیاست خارجی و روابط دوجانبه در منطقه است. همچنین نخست وزیر پاکستان هم طی ۲ سال گذشته ۲ بار در اردیبهشت ۱۳۹۳و بهمن ۱۳۹۴ به تهران سفر کرد که این رفت و آمدها اهمیت حفظ روابط و همکاری های سیاسی- اقتصادی بین ۲ کشور را نشان می دهد.
در جمع بندی باید گفت در کنار مبارزه با تروریسم در منطقه، مهم ترین موضوعی که در همکاری های بین ۲ کشور دنبال می شود رسیدن به مبادلات تجاری سالیانه پنج میلیارد دلاری است که با توجه به بهبود فضای اقتصادی ایران پس از لغو تحریم ها، همکاری با ایران برای پاکستان یک فرصت محسوب می شود. در این میان و در کنارِ صادرات انرژی ایران به پاکستان و افزایش ترانزیت از مسیر این کشور، اسلام آباد هم می تواند به بازار غلات و منسوجات ایران و بهره جویی از ظرفیت های آن امیدوار باشد.

منبع: ایرنا