عیادت، اخلاق و سیاست

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، روح الله حسینیان» نماینده ی تهران که یکشنبه ی جنجالی و پرتنشی را در مجلس شورای اسلامی پشت سر گذاشت پس از ترک جلسه ی علنی به دلیل عارضه ی قلبی در بیمارستان بستری شد.
«علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی کمتر از ۲۴ ساعت پس از آن که حسینیان او را تهدید به مرگ کرد، در بیمارستان به عیادت این نماینده ی مجلس رفت و برایش آرزوی سلامتی کرد.
بی شک آنچه به عنوان تهدید یک مقام عالی رتبه ی دستگاه اجرایی جمهوری اسلامی در خانه ی ملت رخ داد اتفاقی ناخوشایند و امری غیر قابل پذیرش بود که نشان داد آفت بی توجهی به هنجارهای اخلاقی حتی به شکلی آشکار در برخی نمایندگان مردم نیز رخنه کرده است. در برابر، عیادت صالحی از حسینیان نشانگر پایبندی به اخلاق و اولویت دادن به اصول اخلاقی به رغم اختلاف دیدگاه های سیاسی است.
این عیادت و پیش از آن کشمکش های مجلس به ویژه تهدید به مرگ رییس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه بازتاب های متفاوتی را در فضای اجتماعی و سیاسی به همراه داشت و منجر به طرح دیدگاه های گوناگونی در این زمینه شد. بر همین اساس و با هدف گشودن دریچه یی به بررسی این رخدادها باید به چند نکته اشاره کرد:
۱- اخلاق و کنش سیاسی ۲ مقوله ی همپیوند در حیطه ی حکومتداری است. در برخی نظام های سیاسی همچون جمهوری اسلامی ایران، اخلاق و ادبیات سیاسی پیراسته به واسطه ی ویژگی ماهیت آرمان ها و اصول اساسی، برجستگی و اهمیتی چشمگیر دارد.
از سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات و اخلاق آراسته و فاخر سیاستمداران از مهمترین شاخص های ارزشگذاری آنان بوده است؛ شاخص هایی که می توان آن را برآمده از ارزش های اسلامی و فرهنگ ملی کشور دانست. با وجود این، در سال های اخیر نگرانی هایی در مورد افول جایگاه ارزش های اخلاقی و پیراستگی ادبیات برخی سیاستمداران بروز یافته است؛ نگرانی هایی که از پس کاربرد اصطلاح ها و واژگان غیرمتعارف و بداخلاقی های سیاسی برخی سیاست پیشگان، به طور ویژه در یک دهه ی اخیر به اوج رسید. طی سال های گذشته آن چه در سپهر عمومی جامعه بیشتر برجستگی یافت متاسفانه بداخلاقی و تندروی هایی بود که اخلاق را به مسلخ برد و نزد برخی از آن جز سایه یی بر جای نماند.
۲- اختلاف نظر و رقابت سیاسی نباید منجر به زیرپا گذاشتن اخلاق شود چرا که عرصه ی سیاسی بیشتر محل برخورد تفاوت ها و تمایزها است تا گرایش تشابه ها. از این رو، وجود و فراوانی نگرش های متفاوت و نظرهای مخالف مساله یی عادی در زمینه ی کنش سیاسی است. به بیانی دیگر، پذیرش دیگری در چارچوب قانون و بر اساس قاعده ی کلی عمل سیاسی نه تنها امری گریزناپذیر و عادی است بلکه در نبود آن سیاست و بازی های آن شکل نمی گیرد و نوعی تک صدایی و خلاء در فضای سیاسی حاکم می شود. این امر نیز به چیزی جز فروکاستن سیاست به تعارض و ستیزش نمی انجامد.
۳- توجه به جایگاه سیاستمداری و از آن مهمتر مسوولیت سیاسی در جامعه امری بایسته است چرا که منصب سیاسی به واسطه ی شرایط الگوارگی، اخلاق و رفتار جمع گسترده تری را از خود متاثر می سازد. بنا بر این، منطقی و عقلانی آن است که سیاستمداران در واژه گزینی و رفتار دقت خاصی به کار بگیرند.
بی شک بازیگران عرصه ی سیاسی به مثابه سرمایه های اجتماعی و سیاسی جامعه از نقش قابل توجهی در شکل دهی به مناسبات اجتماعی برخوردارند که باید در قبال آن حساس و پاسخگو باشند. ادبیات و نوع کنشی که سیاستمداران استفاده می کنند، می تواند ساحت عمومی جامعه را زیر تاثیر قرار دهد و به دنبال آن فضا و ساحت خصوصی جامعه را نیز درنوردد.
۴- برخی با بهره بردن از زبان خشونت بار و حتی رفتار تهدیدآمیز به دنبال از میدان به در کردن رقیبان سیاسی هستند و در این زمینه خود را صاحب حق می دانند چرا که معتقدند در مدار حق هستند و طرف مقابل را در مدار باطل می بینند. از این رو کینه توزانه دیگری را شایسته ی طرد و حتی مرگ می دانند.
بی شک تا زمانی که رسیدن به قدرت و حفظ آن غایت امر سیاسی باشد و هنجارهای رفتاری و منش اخلاق سیاسی نیز تنها کاربرد شعاری یابد، خشونت کلامی و رفتاری با مخالف تبدیل به امری فراگیر خواهد شد و از حالت استثنایی به سمت قاعده یی کلی پیش خواهد رفت. نتیجه اینکه تجویز و ترویج خشونت به نابودی هنجارهای سیاسی و کاهش مشارکت و اعتماد در فضای اجتماعی و سیاسی می انجامد که آفتی بزرگ در راه رسیدن به توسعه یی پایدار و همه جانبه است.
حضور صالحی بر بالین رقیب سیاسی تهدیدکننده به مرگ، درس های آموزنده ی بسیاری را برای جامعه ی سیاسی کشور به ارمغان آورد از جمله اینکه این که باید سعی کرد تا با پایبندی به اصول دینی، اخلاق و هنجارهای سیاسی و مبنا قرار دادن آن، در صحنه ی سیاست ورزی حضور یافت.