کارتن خواب‌ها؛ اسیر راه حل‌های کارتونی

تهران – جارپرس – با نگاهی گذرا وسط خیابان‌ها می‌توان به این مهم دست یافت که متاسفانه در حال حاضر شاهد افزایش کارتن‌خواب‌ها هستیم که این خود می‌تواند نشان از افزایش آسیب‌های اجتماعی داشته باشد.

گفتنی است منظور از کارتن‌خواب‌ها افرادی هستند که به دلایلی زندگی خود را بر روی کارتن در گوشه‌ای از خیابان‌ها می‌گذرانند، هرچند بسیاری از این افراد را معتادان تشکیل می‌دهند. به طور کلی باید در نظر داشت که کارتن‌خواب‌ها به خودی خود مجرم نیستند، اما می‌توانند عاملی برای ارتکاب جرم باشند از این رو جمع‌آوری و ساماندهی آنها خود می‌تواند نقش بسزایی در کاهش آسیب‌های اجتماعی و همچنین زیباتر شدن چهره شهرها داشته باشد.

**فقر عامل اصلی کارتن‌خوابی

همانگونه که می‌دانیم عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد کارتن‌خوابی تأثیرگذار باشد، اما این در حالی است که فقر را می‌توان به‌عنوان عامل اصلی کارتن‌خوابی عنوان کرد، چرا که مطالعات نشان می‌دهد یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد کارتن‌خوابی فقر می‌باشد. باید یادآور شد که بیرون رانده شدن و یا فرار از خانه خود نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل کارتن‌خوابی باشد، چراکه جامعه‌شناسان معتقد هستند بسیاری از این افراد یا از خانه فرار کردند و یا اینکه بنا به دلایل مختلف مانند اعتیاد از خانه رانده شده‌اند.

**ترس کارتن‌خواب‌ها از رفتن به گرمخانه‌ها

باید در نظر داشت که امروزه بسیاری از کارتن‌خواب‌ها ترس از رفتن به گرمخانه‌ها یا مراکز نگهداری از کارتن‌خواب‌ها را دارند، چراکه متأسفانه این تصور را دارند که در صورت رفتن به این مراکز با آنها برخوردهای قانونی و قضائی خواهد شد که این خود می‌تواند عاملی برای فرار کارتن‌خواب‌ها و افزایش آسیب‌های اجتماعی باشد، از این رو انتظار می‌رود با ایجاد نگرش مثبت، اعتمادسازی و همچنین برخورد مناسب با این افراد شاهد تمایل کارتن‌خواب‌ها برای حضور در گرمخانه‌ها بود. به‌عنوان مثال در حال حاضر بسیاری از کارتن‌خواب‌ها پس از جمع‌آوری و هدایت آنها به گرمخانه‌ها فرار می‌کنند که این خود می‌توانند نشان از ترس آنها نسبت به برخوردهای نامناسب یا قضائی باشد.

**آمار بالای کارتن‌خوابی در تهران

بر اساس آمار موجود می‌توان به این مهم دست یافت که امروزه متأسفانه آمار کارتن‌خواب‌ها در شهر تهران به نسبت دیگر شهرها بالاتر می‌باشد، اما این در حالی است که آمار کارتن‌خواب‌ها در شهر یزد بسیار نادر و یا حتی می‌توان آن را صفر عنوان کرد، با این اوصاف می‌توان ادعا داشت که افزایش نظارت و کنترل اجتماعی خود می‌تواند عاملی برای کاهش کارتن‌خوابی در شهرها شود، چراکه برخی از جامعه‌شناسان بر این باور هستند که شهرنشینی خود می‌تواند عاملی برای افزایش اینگونه پدیده‌ها شود.

بدیهی است افزایش خشونت‌های خانوادگی و همچنین تبعیض‌های جنسیتی خود می‌تواند یکی مهمترین دلایل افزایش کارتن‌خوابی زنان شود که این خود زمینه‌ساز بروز آسیب‌های اجتماعی بیشتر خواهد بود، همچنین می‌تواند تبعات منفی روحی و جسمی بسیاری را نیز بر این زنان وارد سازد.

**افزایش آسیب‌هادر کودکان کارتن‌خواب

آنچه مسلم است در حال حاضر شاهد افزایش آمار کودکان کارتن‌خواب هستیم که این خود می‌تواند احتمال بروز آسیب‌های اجتماعی را برای این کودکان افزایش دهد، چراکه تجربه نشان می‌دهد کودکان بی‌سرپرست بیشتر از دیگران در معرض آسیب‌ها و مشکلات قرار می‌گیرند و به‌دلیل اینکه نمی‌توانند از خود دفاع داشته باشند و یا اینکه با مسائل پیش رو مقابله کند بنابراین به راحتی در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند، به‌عنوان مثال آمار سو استفاده‌های جنسی از کودکان کارتن‌خواب بالا است که این خود جای بسی تأمل دارد. به‌عنوان مثال متأسفانه در برخی از موارد نادر شاهد حضور نوزادان شیرخوار در میان کارتن خواب‌ها هستیم. لازم به ذکر است با حضور زنان کارتن‌خواب احتمال وجود کودکان کارتن‌خواب نیز امری بدیهی به‌نظر می‌رسد اما این در حالی است که انتظار می‌رفت در همان سال‌های ابتدایی که شاهد حضور زنان کارتن‌خواب بودیم مسئولان امر به اقدامات جدی و اصولی‌تری برای مبارزه با این مهم ارائه می‌دادند تا امروزه کمتر شاهد حضور کودکان کارتن‌خواب در شهرها باشیم.

از طرف دیگر باید خاطرنشان کرد که یکی دیگر از معضلات پیش روی کارتن‌خواب‌ها مربوط به مادران باردار می‌باشد که متأسفانه بسیاری از آنها معتاد هستند، چراکه باردار شدن زنان کارتن‌خواب خود می‌توانند نشان از افزایش آسیب‌های اجتماعی داشته باشد، به عبارت ساده‌تر با زنانه شدن اعتیاد شاهد افزایش آمار زنان باردار کارتن خواب هستیم که این خود می‌تواند بر روی نوزادان آنها نیز تأثیرات منفی بسیاری را بر جای بگذارد.

**مصرف مواد مخدر در میان کارتن‌خواب‌ها

بدیهی است امروزه بخش قابل توجهی از معتادان را کارتن‌خواب‌ها تشکیل می‌دهند که البته این افراد متأسفانه بنا به دلایل مختلف به سو مصرف مواد مخدر دچار هستند، به‌گونه‌ای که برخی از جامعه‌شناسان بر این باورند که کارتن‌خوابی خود می‌تواند عاملی برای افزایش سو مصرف مواد مخدر شود، همچنین انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز در میانه کارتن‌خواب‌ها بسیار بیشتر می‌باشد. به عبارت ساده‌تر زندگی افراد بی‌خانمان به‌طور دائم در معرض مرگ می‌باشد، چراکه این افراد از شرایط زندگی مناسبی به هیچ‌وجه برخوردار نیستند.

**طرح ساماندهی ملی کارتن‌خواب‌ها

همانگونه که می‌دانیم چند سالی است که شاهد آغاز به کار طرح ساماندهی ملی کارتن‌خواب‌ها هستیم، اما این در حالی است که باید توجه داشت در این میان تنها دولت موظف به جمع‌آوری کارتن‌خواب‌ها نیست، بلکه می‌توان با تغییر فرهنگ و باورها در خانواده‌ها در جوامع شاهد کاهش چشمگیر کارتن‌خواب‌ها بود.

به عبارت ساده‌تر برای حل این معضل نباید تنها افراد کارتن‌خواب را مورد بررسی و مخاطب قرار داد. در پایان باید خاطر نشان کرد که متأسفانه امروزه به‌دلیل برخی از موازی‌کاری‌ها برای جمع‌آوری کارتن‌خواب‌ها نه تنها شاهد کاهش حضور آنها در خیابان‌ها نیستیم، بلکه متأسفانه در مقابل و در برخی از موارد نیز با افزایش آمار کارتن‌خواب‌ها در سطح شهرها مواجه هستیم که این خود می‌تواند نشان از بی‌تاثیربودن برنامه‌های ارائه شده در این خصوص داشته باشد.