چهار پرسش در چالش حقوقی ایران علیه آمریکا

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، جلسه استماع شفاهی برای بررسی شکایت ایران علیه ازسرگیری تحریم های ضد ایرانی از سوی آمریکا صبح امروز (دوشنبه) در لاهه هلند و در کاخ صلح دیوان دادگستری بین المللی آغاز شد.
فرانس پرس در این زمینه نوشت: در این پرونده چهار پرسش کلیدی مطرح است:

-این پرونده درباره چه چیزی است؟
ایران تلاش می کند مانع اجرای دوباره تحریم های شود که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا از اوایل سال جاری اعلام کرد.
این اقدام تهران تازه ترین رویارویی تهران و واشنگتن در دیوان بین المللی دادگستری است.
ترامپ ۸ مه (۱۸ اردیبهشت) اعلام کرد که از توافق تاریخی میان ایران و قدرت های جهانی خارج می شود.
این توافق با حضور پنج کشور عضو دائم شورای امنیت و آلمان در سال ۲۰۱۵میلادی بدست آمد.
ترامپ از همان آغاز دوران ریاست جمهوری، با محکوم کردن این توافق، به عنوان «توافقی وحشتناک و یکجانبه» دور جدید تحریم های یکجانبه را اعمال کرد.
تهران اکنون واشنگتن را به «محاصره» اقتصادی این کشور متهم می کند و از دادگاه مستقر در لاهه که مسئول رسیدگی به اختلافات میان کشورها است، می خواهد به آمریکا دستور دهد به طور موقت اقدامات تحریمی را متوقف کند و همزمان قضات بررسی عمیق تری درباره ابعاد این پرونده داشته باشند.

– آیا تهران دعوی حقوقی دارد؟
«اریک دِبراباندره» استاد حل اختلافات بین الملل در دانشگاه «لیدن» هلند گفت: دراین پرونده دو دعوی مطرح است: نخست ایران واقعا اعمال دوباره تحریم ها را نقض حقوق بین الملل قلمداد می کند.
دوم، ایران در اصطلاح سیاسی، حمایت بسیاری از کشورهای اروپایی را در مساله تحریم ها دارد.
فرانس پرس نوشت: نمایندگان ایران باید دادگاه بین المللی دادگستری را قانع کند که پانزده قاضی دائم آن در حقیقت صلاحیت استماع این پرونده را دارند.
ایران استدلال خود را بر پایه معاهده سال ۱۹۵۵ میان ایران و آمریکا که کمتر شناخته شده است، مطرح کرده که امکان «روابط دوستانه» میان دو کشور، تشویق به روابط تجاری دوجانبه و سرمایه گذاری و روابط کنسولی را فراهم می کند.
اما تهران و واشنگتن از زمان سرنگونی شاه که تحت حمایت آمریکا بود و انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ خورشیدی فاقد روابط دیپلماتیک رسمی بوده اند.

– واشنگتن چه استدلالی خواهد کرد؟
دِبراباندره در این زمینه گفت: حدس من این است که در این پرونده آنها استدلال خواهند کرد که دادگاه صلاحیت قضایی رسیدگی به این پرونده را ندارد همان طوری که در پرونده دیگری که علیه ایران در دو سال پیش مطرح شد، عنوان کردند.
واشنگتن می تواند چنین استدلال کند که معاهده سال ۱۹۵۵ دیگر قابل استناد نیست زیرا «معاهده دوستی» بین دو کشوری است که در چهار دهه گذشته دشمن هم بوده اند.
این استاد دانشگاه گفت: دوم، نمایندگان آمریکا می توانند بگویند که این اختلاف «درباره خود معاهده» نیست بلکه درباره تحریم ها و اتهام فعالیت های تروریستی ایران است.
این کارشناس افزود: آمریکا احتمالا چنین استدلال خواهد کرد که اختلاف بر سر موضوعی گسترده تر از معاهده و برای جاه طلبی هسته ای تهران است. بعلاوه، بندی در معاهده ۱۹۵۵ وجود دارد که به کشورها اجازه می دهد «هر اقدامی را برای حفاظت از منافع امنیتی خود» بکار بندند.

آیا ایران در طرح دعوی خود موفق می شود؟
دبراباندره گفت: من فکر می کنم که به احتمال زیاد دیوان بین المللی دادگستری براساس معاهده ۱۹۵۵ تصمیم به استماع خواهدگرفت. اما پیش بینی این که این پرونده تا چه اندازه موفق خواهد بود و به عبارت دیگر آیا آمریکا واقعا تعهدات خود را نقض کرده است، دشوار است.
وی افزود: معاهده ۱۹۵۵نسبتا محدود است. یعنی دیوان بین المللی دادگستری می تواند فقط درباره این موضوع حکم دهد که آیا آمریکا تعهداتش تحت این معاهده خاص را نقض کرده یا نه.
فرانس پرس نتیجه گرفت: این بدان معنا خواهد بود که قضات دادگاه نمی توانند درباره آنچه که اختلافات گسترده تر بین تهران و واشنگتن قلمداد می کنند، حکمی دهند.
دبراباندره گفت: پیش بینی نتیجه این پرونده بسیار دشوار است.