لذت خانه‌تکانی؛ فارغ از دغدغه آب

اسفند؛ ماه زایش و رویش، دروازه ورود به یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین مناسبت‌های ما ایرانیان یعنی عید نوروز است. با فرا رسیدن اسفند، زمزمه نو شدن و تازگی به گوش می‌رسد و این روزهاست که پشت بام بیشتر خانه‌ها فرش‌های رنگارنگی که گرد و غبار یک‌ساله از آنها شسته شده به چشم می‌خورد.
شستشوی خانه و پاک کردن شیشه‌ پنجره‌ها، در نگاه اول منظره زیبا و دلچسبی است، زندگی و امید در گل‌های قالی و پاکی شیشه‌ها موج می‌زند و شعفی وصف‌ناپذیر در وجود انسان می‌نشیند اما در نگاه دوم موضوعی که به ذهن خطور می‌کند نحوه شستشوی آنها با آب است.
آنهم در زمانی که با شرایط بحرانی منابع آبی در کشور مواجه هستیم و زنگ خطر آن به صدا درآمده، انجام چنین کارهایی با شیوه‌های سنتی و پر مصرف جای تامل دارد.
طبق آمارهای اعلام شده مصرف آب در کشور در پایان سال، بین دو تا سه برابر افزایش می‌یابد، متوسط سرانه مصرف آب در ایران حدود ۲۸۰ لیتر برای هر ایرانی است که روزهای پایانی سال به ویژه ۱۵ روز آخر به ۴۵۰ تا ۵۰۰ لیتر در روز می‌رسد.
دبیر سیاست محیط‌ زیست در مرکز بررسی‌‌های راهبردی نهاد ریاست جمهوری در این رابطه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: آمارهای رسمی حکایت از این دارد که سرانه مصرف آب در کشور حدود ۲۸۰ لیتر در روز است که به مصارف شرب، خانگی و بهداشتی می‌رسد.
«محمد درویش» افزود: این در حالی است که متوسط مصرف جهانی ۱۵۰ لیتر است بنابراین سرانه مصرف آب در ایران تقریبا دو برابر بیشتر است و جالب اینکه کشورهای اتحادیه اروپا به طور متوسط چند برابر ایران آب قابل استحصال در اختیار دارند اما هیچ کدام از آنها چنین رقمی مصرف نمی‌کنند، در میان کشورهای اروپایی، سوئد با ۲۰۲ لیتر و لهستان با ۹۸ لیتر، به ترتیب بیشترین و کمترین سرانه مصرف آب را دارند.
این فعال محیط زیست ادامه داد: این میزان مصرف نشان‌دهنده این است که ایرانیان به رغم اینکه در منطقه جغرافیایی خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته‌اند که یک سوم میانگین ریزش‌های آسمانی کره زمین را دارد، اما بین دو تا سه برابر متوسط جهانی آب برای شرب و مصارف خانگی مصرف می‌کنند.
وی افزود: یکی از دلایل بروز این وضعیت به این برمی‌گردد که ما نتوانستیم انگیزه‌های لازم را برای شهروندان ایجاد کنیم تا شهروندان به صرفه‌جویی و مصرف درست آب تشویق بشوند، همچنین نتوانستیم بین مصرف آب شرب و مصارف بهداشتی مانند استحمام، شستشوی ظروف و یا خودرو تفکیک قائل شویم.
درویش ادامه داد: در دنیا هرگز آب آشامیدنی را صرف شستشو و استحمام نمی‌کنند اما در ایران مصرف آب‌ها همه یکسان است و یکی از دلایل مهم بالا رفتن مصرف، همین موضوع است یعنی ما اول باید ابزارهای لازم را برای مردم فراهم کنیم بعد انتظار داشته باشیم که آنها نیز صرفه‌جویی کنند.
وی اظهار داشت: در بسیاری از کشورها لوله‌کشی آب شرب و شستشو از هم جداست و اگر این روند در کشور ما نیز اجرا شود آن موقع می‌توانیم با استانداردهای جهانی بهتر مواجه شویم.
این فعال محیط زیست گفت: از سوی دیگر، میزان آب‌بها در ایران به گونه‌ای است که هیچ انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی در شهروندان ایجاد نمی‌کند، به جای اینکه به آب یارانه بدهند بهتر است در مردم انگیزه ایجاد کنند تا از دستگاه‌هایی استفاده کنند که راندمان آبی بالایی دارند.
درویش درباره افزایش مصرف آب در روزهای پایانی سال اظهار داشت: علت اینکه در پایان سال معمولا مصرف آب بالا می‌رود به علت سنتی است که در ایران وجود دارد، البته سنت بدی نیست که ما در آستانه نو شدن سال خانه‌تکانی و گردگیری منزل را داشته باشیم اما اشکال آن بر می‌گردد به اینکه چرا مردم مجبورند از آب شرب برای شستشو استفاده کنند.
وی ادامه داد: یا اینکه چرا وقتی مثلا فردی آپارتمانی را اجاره یا خریداری می‌کند باید با این مساله مواجه باشد که کنتور آب مستقل نداشته باشد زیرا وقتی می‌بیند که همسایه‌ها بدون ملاحظه آب مصرف می‌کنند، می‌گوید صرفه‌جویی من چه فایده دارد وقتی که آب‌بها بر تعداد واحدهای مسکونی تقسیم می‌شود و سهم همه یکسان است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری تاکید کرد: اگر مساله آب برای دولت مهم است که قطعا نیز هست، باید شرط پایان کار ساختمان‌ها را ایجاد کنتورهای آب اختصاصی برای هر واحد قرار دهد تا به این ترتیب برای شهروندان انگیزه ایجاد شود تا در مصرف آب صرفه‌جویی کنند.
وی گفت: اگر این موارد رعایت شود در آن صورت می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مصرف آب شرب کاهش یابد، در کنار آن نیز نباید فراموش کنیم که دستگاه‌های متولی آب و فاضلاب شهری اعلام می‌کنند که حدود ۳۰ درصد از کل آب شرب شهرها به علت فرسودگی لوله‌ها هدر می‌رود و این رقم بیش از ۲۰ برابر کل آبی است که در پایان سال برای شستشو مصرف می‌شود.
درویش با تاکید بر جلوگیری از هدر رفت آب، افزود: نباید توپ را به زمین مردم بیندازیم بلکه باید با تلاش، ابزاری فراهم کنیم تا مردم رفتارهای شایسته‌ای انجام دهند.
وی گفت: گفته می‌شود مصرف آب در پایان سال به ویژه در ۱۵ روز آخر بین دو تا سه برابر افزایش می‌یابد یعنی میزان سرانه به ۴۵۰ تا ۵۰۰ لیتر در روز می‌رسد که در این شرایط ، نیازمند مدیریت مصرف با هدف حفظ منابع آبی موجود هستیم.