تریبون شورای امنیت؛ فرصت طلایی برای ایران

نعمت احمدی حقوقدان در یادداشتی در روزنامه آرمان، نوشت: سازمان ملل متحد، در واقع سازمان دول متحد است و دولت‌ها در آن سازمان نقش و جایگاه دارند، نه ملت‌ها و این نام‌گذاری به باور من از درون تهی است و این دولت‌ها هستند که با توجه به قدرت و نفوذ و جایگاه در سازمان ملل وزن و توان دارند. کار شورای امنیت سازمان ملل پاسداری از امنیت و صلح بین‌المللی است.

شورای امنیت سازمان ملل از این توان برخوردار است که در صورت لزوم، نیروهای پاسدار و حافظ صلح تحت امر خود را به جغرافیایی که شورای امنیت تعیین کرده است اعزام کند. همچنین شورای امنیت برابر مفاد منشور ملل می‌تواند کشوری را مورد تحریم قرار دهد و یا به دیگر کشورها اجازه اعزام نیروی نظامی بدهد. همه این اقدامات باید به صورت قطعنامه توسط شورای امنیت سازمان ملل از تصویب بگذرد.

شورای امنیت دارای ۵ عضو دائمی است که عبارتند از: آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه و در آغاز تشکیل سازمان ملل چون چین عضو این سازمان نبود، چین‌تایپه یا چین ملی جایگزین چین کمونیست شد تا اینکه روابط جهانی با چین کمونیست رو به بهبودی نهاد و کرسی دائمی چین تایپه(تایوان) به چین کمونیست واگذار شد. این ۵ عضو دارای حق وتو هستند. حق وتو امتیاز ویژه‌ای است که به کشورهای به اصطلاح فاتح جنگ جهانی دوم اعطا شد یا بهتر است بگویم برای خود این امتیاز ویژه را قائل شدند که بتوانند در اداره جهان آنگونه که می‌خواهند تأثیرگذار باشند.

بعدها علاوه بر ۵ عضو دائمی ۱۰ عضو غیردائم هم به جمع اعضای دائمی شورای امنیت اضافه شد که این ۱۰ عضو توسط مجمع عمومی سازمان ملل برای یک دوره دو ساله انتخاب می‌شوند. ریاست شورای امنیت نوبتی و یک ماهه است. در ابتدا اعضای غیر دائم شورای امنیت ۶ کشور بودند که با اصلاح منشور ملل در سال ۱۹۶۵، تعداد اعضای غیر دائم به ۱۰ عضو افزایش پیدا کرد. نحوه انتخاب اعضای غیر دائم از بین کشورها با توجه به شرکت اعضای سازمان ملل در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی با تکیه بر جغرافیای جهانی صورت می‌گیرد.

تقسیم بندی جغرافیای جهانی توسط مجمع عمومی سازمان به این صورت است که جهان را به ۳ گروه منطقه‌ای تقسیم کردند. کشورهای آفریقایی و آسیایی ۵ عضو، آمریکای جنوبی و حوزه کارائیب ۲ عضو، اروپای غربی و دیگر کشورها منجمله کانادا و اقیانوسیه ۳ عضو در نظر گرفته شدند. نظر به اینکه عضویت در شورای امنیت برای کشور عضو، اعتبار بین‌المللی می‌آورد(از نظر مجمع عمومی) در تقسیم عادلانه عضویت کشورها با تأسف مصالح کشورهای غربی در نظر گرفته می‌شود. به طور مثال ایران که جزو نخستین کشورهایی است که در تأسیس سازمان ملل نقش داشتند تنها در یک دوره دو ساله حد فاصل سال‌های ۱۹۵۷ – ۱۹۵۵ میلادی عضو شورای امنیت شد و از سال ۱۹۵۷ تا سقوط رژیم سابق به سال ۱۹۷۹ در یک دوره ۲۲ ساله ایران به عضویت شورای امنیت پذیرفته نشد؛ و از ابتدای انقلاب تا امروز هم که ۴۰ سال می‌گذرد ایران به عضویت شورای امنیت در نیامده است.

شورای امنیت که برابر ماده ۲۴ منشور ملل، از طرف تمامی اعضای سازمان ملل مسئول اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است، با داشتن حق وتو برای ۵ عضو و نیز نحوه انتخاب ۱۰ عضو غیردائم که با لابی قدرت‌های برتر انتخاب می‌شوند، که به باور من نمی‌تواند حافظ صلح بین‌المللی باشد. قطعنامه‌های این شورا ضمانت اجرا ندارد تا جایی که ده‌ها قطعنامه علیه اسرائیل و به نفع فلسطینیان از این شورا صادر شده است که اجرایی نمی‌شوند. قطعنامه بازگشت اسرائیل به مرزهای قبل از جنگ ۶ روزه اعراب و اسرائیل یا قطعنامه ۵۹۸ مربوط به جنگ ایران و عراق که آغازگر جنگ باید خسارات طرف مقابل را بپردازد، اما قطعنامه‌هایی که کشورهای قدرتمند در صدد اجرای آن باشند به سرعت اجرا و اعمال می‌شود.

قطعنامه فصل هفتمی بین دو کره که منجر به حمله نظامی به کره شد، قطعنامه حمله به عراق در سال ۱۹۹۱ بعد از اشغال کویت به وسیله عراق که جواز حمله به عراق را صادر کرد یا قطعنامه فصل هفتمی علیه لیبی که منجر به حمله نظامی به این کشور شد، حمله به افغانستان و القاعده هم برابر قطعنامه شورای امنیت صورت گرفت.

شورای امنیت امسال در حالی در جوار مجمع عمومی سازمان ملل برگزار می‌شود که ریاست دوره‌ای شورای امنیت برعهده آمریکاست و آقای ترامپ در توئیت خود نوشته است که شخصا ریاست جلسه شورای امنیت را برعهده خواهد گرفت و موضوع جلسه رسمی شورای امنیت، ایران و برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود. برابر مواد فصل ششم منشور ملل هرگاه دستور کار شورای امنیت راجع به کشوری خاص باشد، این کشور حق دارد در جلسه شورای امنیت که با حضور ۱۵ عضو دائم و غیر‌دائم برگزار می‌شود شرکت کرده و از خود دفاع کند. ظاهرا عوامل آمریکایی در صددند که اجازه حضور هیأت ایرانی در شورای امنیت را ندهند و آقای ترامپ از پشت تریبون ایران را مورد حمله قرار دهد.

نمی‌دانم هیأت ایرانی و مشاوران رئیس‌جمهور برای شرایط پیش آمده چه برنامه‌ای دارند. کاش هیأت ایران از این فرصت طلایی استفاده کند و از پشت تریبون شورای امنیت سازمان ملل عملکرد دولت آمریکا را زیر سوال ببرد. خروج از برجام، همدستی با روسیه و عربستان برای جایگزینی نفت این دو کشور با نفت ایران پس از تحریم‌های ۱۳ آبان ماه به بعد آمریکا و مهم‌تر از همه تحریم عضوی از اعضای سازمان ملل به وسیله عضو دیگری از این سازمان باوجود اینکه برابر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، ایران همه تعهدات خود را به نحو احسن برابر نظریه شورای حکام انرژی هسته‌ای انجام داده است.

این فرصت طلایی را نباید از دست داد و ایران در موقعیتی است که می‌تواند از تریبون شورای امنیت در نیویورک، علیه آمریکا اقدام کند و جامعه جهانی را به داوری بطلبد که ترامپ زورگو با سرنوشت مردم یکی از اعضای قدیمی و اولیه سازمان ملل قلدرمآبانه چه برنامه‌هایی در سر دارد. با تأسف، کشورهایی که خود را دوست ایران می‌دانند چگونه دست در دست دشمن واقعی مردم ایران -اسرائیل و دولتمردان آمریکایی- منافع مردم مظلوم ایران را تضییع می‌کنند. مردم از رئیس‌جمهور حقوقدان توقع دارند با تکیه بر قواعد و قوانین بین‌المللی خصوصا منشور ملل از حقوق آنان دفاع کند.

*منبع: روزنامه آرمان،۱۳۹۷،۷،۳