ترامپ و تکرار الگوی ضدشوروی علیه روسیه

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، روند تحریم های کنونی نخست سال ۲۰۱۴ توسط آمریکا و سپس اتحادیه اروپا علیه روسیه در رابطه با پرونده وقایع اوکراین شکل گرفت و ۱۰ روز پیش نیز با امضای دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا بر مصوبه ضدروسی کنگره بسیار فشرده تر و تقریبا غیرقابل برگشت شد.

*** پیشینه تحریم های واشنگتن علیه مسکو:
هرچند این دیدگاه وجود دارد که واشنگتن از سه یا حداکثر چهار سال پیش تحریم هایی علیه مسکو را شروع کرده است، اما نخستین اقدام ها در این زمینه به حدود ۴۰ سال پیش یعنی زمان اتحاد شوروی سابق باز می گردد.
آمریکا سال های دهه ۱۹۸۰ اصلاحیه جکسون- نیک را در واکنش به جلوگیری شوروی وقت از مهاجرت یهودیان به سرزمین های اشغالی وضع کرد که مانع توسعه روابط تجاری میان مسکو و واشنگتن در بیش از سه دهه اخیر شده بود.
این قانون تحریمی پس از فروپاشی شوروی و مهاجرت گسترده یهودیان جمهوری های سابق شوروی به سرزمین های اشغالی فلسطین نیز معتبر بود.
حتی پس از فروپاشی سال ۱۹۹۱، روسیه نو که یکجانبه از مواضع خود در برابر آمریکا در مسائل مختلف عقب نشینی کرد و زیر فشار تسلیحات راهبردی از جمله سامانه قطار هسته ای، بمب افکن های دورپرواز و شماری از موشک های قاره پیما را که میراث و نشانه قدرت شوروی بود کنار گذاشت، اصلاحیه جکسون ونیک اجرا می شد تا اینکه سال ۲۰۱۱ لغو شد.
اما با وجود این اقدام، زنجیره تحریم های آمریکا از زمان شوروی علیه روسیه نو قطع نشد و واشنگتن بلافاصله پس از لغو اصلاحیه جکسون – نیک، تحریم های جدیدی را در چارچوب قانون ماگنیتسکی وضع کرد.
سرگئی ماگنیتسکی وکیل روس بنیاد انگلیسی سرمایه گذاری «هرمیتاژ» در روسیه بود که ۱۶ نوامبر ۲۰۰۹ در زندان «ماتروسکایا تیشینا» در مسکو درگذشت.
آمریکا به این بهانه از پنج سال پیش در چارچوب تصویب و اجرای قانون مشهور به ماگنیتسکی، دهها مقام و شهروند روس را تحریم کرده است.
مسکو نیز در پاسخ به این تحریم ها، دی ماه سال ۹۱ قانون ضدآمریکایی دیما یاکوولف را وضع کرد و سفر اتباع آمریکایی ناقض حقوق شهروندان روس به روسیه و هر گونه فعالیت های تجاری یا داشتن املاک و دارایی توسط آنها در این کشور ممنوع شد.
مطابق این قانون، فعالیت سازمان های اجتماعی دست اندرکار امور سیاسی در روسیه یا اجرای طرح های نافی منافع ملی این کشور با بودجه واشنگتن هم منع و تحویل کودکان بی سرپرست روس به خانواده های آمریکایی به عنوان فرزندخوانده متوقف شد.

*** تحریم روسیه به بهانه مساله اوکراین و پاسخ مسکو:
آمریکا سه سال پیش و به دنبال آغاز مناقشه اوکراین چند بسته تحریم های مالی و اقتصادی علیه روسیه وضع کرده و اتحادیه اروپا را نیز برای پیروی از این سیاست ضدروسی و اعمال تحریم های مشابه تحت فشار گذاشت.
در این مدت بیش از پنج بسته تحریم های اقتصادی و مالی ضدروسی وضع شده و صدها نفر از مقام ها، صاحبان شرکت ها، سرمایه داران و شخصیت های فرهنگی و اجتماعی روسیه در فهرست تحریم های آمریکا قرار گرفته اند و دارایی آنها در بانک های غربی مسدود و ممنوع الورود به آمریکا شدند.
روسیه نیز در این مدت، واردات مواد غذایی و محصولات کشاورزی را از کشورهای تحریم کننده منع و به تازگی هم این بسته را تا سال ۲۰۱۹ تمدید کرده است.
مقام های آمریکایی بارها اعلام کرده اند که لغو تحریم های ضدروسی به اجرای توافق مینسک برای حل مساله اوکراین بستگی دارد.
اما مسکو چنین رویکردی را نمی پذیرد و مقام های روسی اعلام کرده اند که روسیه طرف مناقشه اوکراین محسوب نمی شود و همانند فرانسه و آلمان فقط توافق مینسک را امضا کرده است.
مسکو اصرار دارد که دولت اوکراین و شبه نظامیان مخالف دولت در شرق این کشور متقابل باید توافق نامه مینسک را اجرا کنند.
از سوی دیگر، مقام های آمریکایی و اروپایی اعلام کرده اند، فقط در شرایط مساعدت و همراهی کامل مسکو برای حل مناقشه مسلحانه کنونی و بازگشت شبه جزیره کریمه در کناره دریای سیاه به اوکراین، تحریم های ضدروسی را لغو می کنند و همکاری های کامل را از سر می گیرند که در حقیقت ناممکن است، زیرا مسکو بارها اعلام کرده این سرزمین براساس نتایج همه پرسی از ساکنان کریمه در سال ۲۰۱۴ به عنوان بخشی از خاک روسیه به این کشور پیوسته است.

*** تحریم های ضدروسی آمریکا در رابطه با ادعای مداخله مسکو در انتخابات:
واشنگتن پاییز سال گذشته روسیه را به مداخله در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای پیروز شدن ترامپ متهم کرد.
سران حزب دمکرات آمریکا بارها هکرهای روسی را به سازماندهی حمله به سامانه های رایانه ای این حزب متهم کرده و حتی برخی مقام های روسیه را پشت سر اقدام سایبری معرفی کردند.
اما مسکو این اتهام را رد کرد و مقام های روسیه از جمله ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری این کشور نیز تاکید کردند که مسکو در حملات هکری مورد ادعای آمریکا دخالتی نداشته است.
باراک اوباما رییس جمهوری سابق آمریکا به عنوان واکنش به این مسائل در آخرین روزهای سال ۲۰۱۶ در راستای مجازات روسیه ۳۵ دیپلمات روس را اخراج و دو ملک دیپلماتیک این کشور در نیویورک و واشنگتن را توقیف کرد.
رییس جمهوری روسیه به این اقدام آمریکا پاسخ نداد، زیرا انتظار می رفت ترامپ بتواند پس از روی کارآمدن وضعیت را تغییر می دهد.
اما سرانجام ۱۳ مرداد کاسه صبر روس ها لبریز شد و پس از آنکه رییس جمهوری آمریکا مصوبه تحریم روسیه، ایران و کره شمالی را امضا کرد، مسکو تدابیر خود را در برابر واشنگتن اعلام کرد.
این اقدام مسکو شامل لزوم برابری شمار کارکنان مراکز دیپلماتیک دو کشور یا به عبارت دیگر کاهش ۷۵۵ نفر از کارکنان نمایندگی های آمریکا در روسیه و توقیف دو ملک دیپلماتیک این کشور بود.
همزمان سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه هشدار داده که در صورت اعمال تحریم های جدید ضدروسی توسط آمریکا، واشنگتن نیز باید منتظر پاسخ مسکو باشد.
رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا هم به تازگی پس از دیدار با لاوروف در مانیل پایتخت فیلیپین گفت که واشنگتن به اقدام مسکو در اخراج دیپلمات ها و کارکنان مراکز دیپلماتیک تا اول سپتامبر (۱۰ شهریور) پاسخ خواهد داد.

*** دورنمای تیرگی بیشتر روابط:
بر خلاف انتظارها، ترامپ و دولت وی در هفت ماه گذشته نه تنها اقدامی برای رفع توقیف دو ملک دیپلماتیک روسیه انجام ندادند، بلکه سیاست های ضدروسی بیشتری نیز نسبت به دوره اوباما توسط واشنگتن پیگیری و اجرا شد که تازه ترین آن با تصویب تحریم های جدید علیه مسکو در کنگره آمریکا شکل گرفت.
دیمیتری مدودیف نخست وزیر روسیه با بیان اینکه جنگ تجاری تمام عیاری علیه این کشور توسط آمریکا اعلام شده، افزوده است: دیگر امیدی به بهبودی روابط بین واشنگتن و مسکو وجود ندارد.
مدودیف با بیان اینکه تحریم های ضدروسی برای مدت بسیار طولانی وضع شده است، تاکید کرد: فقط معجزه می تواند این وضعیت را تغییر دهد، زیرا رئیس جمهور آمریکا نمی تواند بدون کسب موافقت کنگره تحریم ها را لغو کند.
روزنامه روسی ودوموستی هم دیروز (۲۲ مرداد) به نقل از فئودور لوکیانوف رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه با پیش بینی بروز رویارویی بیشتر، نوشت: باز هم باید منتظر اقدام های مسکو علیه واشنگتن بود و دو طرف وارد مرحله جنگ دیپلماتیک و مجازات های تمام عیاری می ‌شوند.
واسیلی کاشین کارشناس آموزشگاه عالی اقتصاد روسیه نیز گفته است: اگر واقعاً اخراج صدها دیپلمات مطرح باشد، پس اقدام بی مانندی است، زیرا این نوع اخراج جمعی حتی در دوران جنگ سرد (بین شوروی و آمریکا) هم صورت نگرفت.
وی افزود: این اقدام نشان می‌دهد، امید مسکو برای بهبود روابط با دولت ترامپ از بین رفته است. اخراج گسترده با هزینه‌های کلان همراه است و فعالیت دیپلمات های آمریکایی در همه زمینه های روابط با روسیه را دشوار می‌کند.
آلکسی ماکارکین معاون مرکز فناوری های سیاسی روسیه نیز معتقد است که اقدام های متقابل مسکو ممکن است با شدت یافتن محدودیت‌ همکاری با غرب در داخل روسیه هم همراه باشد.
با توجه به اظهارات پیاپی، سختگیرانه و هشدارآمیز مقام های روسی و آمریکایی، احتمال وضع تحریم های متقابل و بیشتر زیاد است و با این وصف باید در انتظار بدتر شدن روابط دو کشور را داشت که می تواند، یادآور تدابیر ضدشوروی آمریکا اما این بار توسط ترامپ علیه روسیه باشد، یعنی اینکه روند رویارویی ها ادامه خواهد یافت.
از: ژودیکس سرخوش کارشناس سیاسی – مسکو