مازوت در تهران سوخته نمی‌شود/ خودروها و ناوگان فرسوده شهری عامل آلایندگی

 به گزارش جارپرس ازایرنا – این روزها شدت آلودگی در تهران و برخی کلانشهرها به حدی رسیده که دوباره مدارس را تعطیل کرده است و کار در تهران به جایی رسیده که دیگر چشم، چشم را نمی‌بیند؛ در این شرایط مازوت یا همان نفت کوره به نُقل مجلس منتقدان در عملکرد دستگاه های متولی اجرای قانون هوای پاک تبدیل شده و انگشت اتهام به سمت این سوخت سیاه گرفته شده است.

اینکه مازوت چیست و چه تاثیری بر محیط زیست و سلامت انسان ها دارد، پاسخ روشنی دارد: نفت کوره یا مازوت یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید به‌ دست می‌آید و چون سیاه‌رنگ است، نفت سیاه نیز خوانده می‌شود. این ماده ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها، تنور نانوایی‌ها، موتورهای دیزلی دریایی و برخی نیروگاه‌هاست، مازوت را می‌توان از جمله ترکیب‌های نفت خام به شمار آورد که حاصل تقطیر جزء به جزء آن به هنگام پالایش نفت خام است و بعد از تبخیر بنزین و سایر فرآورده‌های سبک‌تر، از نفت خام بدست می‌آید، در واقع مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت بسیار پایین به شمار می‌آید.

در اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، ترکیباتی موسوم به Sox منتشر می‌شوند که بخش بیشتر آن‌ را SO۲ تشکیل می‌دهد SO۲ گازی سمی است که برای سلامتی مضر است. این گاز، وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از ۵۰۰ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح، کشنده خواهد بود. اثر دیگر سوزاندن مازوت و سایر سوخت‌های گوگردی، ‌تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل ذرات بسیار ریز هوا است که «ذرات معلق» ‌ (Particulate Matter) موجود در هوا را سبب می‌شوند. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهند ، همچنین سوزاندن مازوت موجب بروز حالت اکسیدهای گوگرد و فاز محلول در آب می شود که در این شرایط اسیدی شده و تحت شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل خواهند شد.

با این توصیف می‌توان فهمید که قطعا سوزندان مازوت به ویژه در کلانشهرها علاوه بر اینکه برای سلامت انسان ها خطرناک است بلکه به محیط زیست و هر آنچه در آن است هم آسیب وارد می کند، از این رو حذف آن در نیروگاه ها به ویژه در کلانشهرها در دستور کار قرار گرفت و دولت سیزدهم نیز با جدیت هر چه تمامتر این مساله را دنبال می‌کند.

آیا مازوت سوزی علت اصلی آلودگی هوا در تهران است؟

به محض سرد شدن هوا و بروز پدیده اینورژن و سکون هوا در کلانشهرها شاهد افزایش آلودگی هستیم به طوری که آلودگی هوا در فصول سرد سال به بخشی جدا نشدنی از شرایط کلانشهرها تبدیل می‌شود و زمانی که آلودگی به اوج می رسد، مسوولان دست به کار شده و در مقصر نشان دادن همدیگر گوی سبقت را می ربایند به طوری که به جای آنکه به فکر رفع عوامل بروز این وضعیت باشند در صددند تا همدیگر را مقصر اعلام کنند.

در همین رابطه چندی پیش رییس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران، مازوت سوزی را از دلایل مهم آلودگی هوای پایتخت عنوان کرد و خواستار توضیح سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه اجرا نشدن قانون هوای پاک شد.

سوده نجفی گفت: یکی از دلایل آلودگی هوای شهر تهران در ۶ ماه دوم سال مازوت سوزی و موارد اینگونه است اما متاسفانه به دلیل عملکرد بد شهرداری تهران بویژه اطلاع رسانی ضعیف در تبیین این موضوع اولین نهادی که در این روزهای آلودگی هوا مورد انتقاد است مدیریت شهری است و شهروندان خواستار حل این موضوع از سوی مدیریت شهری هستند.

همچنین مهدی پیرهادی رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورا نیز به تازگی مدعی شده است که مازوت سوزی در نیروگاه‌های تهران انجام می‌شود.

البته این ادعای اعضای شورای شهر تهران از سوی مهدی چمران رییس شورا تکذیب شد؛ وی تاکید کرد که نیروگاه‌هایی که از مازوت استفاده می‌کنند، پلمب شده‌اند.

چمران با اعلام اینکه گازوئیل مورد استفاده اتوبوس‌ها استاندارد است و گوگرد بنزین هم حذف شده و مشکلی ندارد، این نکته را تایید کرد که در هر شرایط بنزین و گازوئیل آلودگی ایجاد می‌کنند و تا وقتی مردم با وسایل شخصی خود تردد کنند، آلودگی هوا به همین وضع ادامه خواهد داشت.

البته بسیاری از دستگاه ها، سازمان حفاظت محیط زیست را مجری قانون هوای پاک و مقصر وضعیت کنونی هوا می دانند و انگشت اتهام در اجرایی نشدن بندهای قانون هوای پاک در حالی به سمت این سازمان گرفته می شود که سازمان محیط زیست بر اساس این قانون به عنوان بخشی از دولت، دستگاه حاکمیتی و نظارتی بر کاهش آلودگی هوا است در حالی که وظیفه بیش از ۲۰ دستگاه در اجرای این قانون مشخص و ابلاغ شده و سازمان محیط زیست باید بر عملکرد آنها نظارت داشته باشد.