اتحاد ایران- اروپا برای مبارزه با ماجراجویی‌های ترامپ

روزنامه اعتماد در شماره شنبه در یادداشتی به قلم سیدعلی خرم سفیر پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو آورده است: همچنین این اجلاس در حالی کار خود را آغاز می‌کند که رییس‌جمهوری جدید در مهم‌ترین کشور غربی یعنی امریکا به سرکار آمده و او در این مدت سخنانی را بیان کرده و رفتارهایی را انجام داده است که آن اظهارات و رفتارها، موجب نگرانی و دلخوری‌های شدیدی میان متحدان سنتی‌اش به ویژه اتحادیه اروپا شده است.

از سویی، کنفرانس امنیتی مونیخ همواره محلی برای تبادل نظر، بیان دیدگاه‌ها و تشریح نظرات کشورها درخصوص مهم‌ترین مسائل بین‌المللی به ویژه در عرصه سیاست‌های امنیتی بوده است و محمدجواد ظریف هم از زمانی که عهده‌دار مسوولیت وزارت امور خارجه شده است، با توجه به اهمیت و اثرگذاری کنفرانس امنیتی مونیخ در میان افکارعمومی غربی و سطح و میزان حضور مقام‌های عالیرتبه، حضور فعالانه‌ای در آن نشست داشته است.

با این وجود، فعالیت‌های دیپلماتیک در کنفرانس امنیتی مونیخ تنها به یک سخنرانی محدود نمی‌شود و اصولا نمایندگان کشورها با مقام‌های حاضر نیز در این نشست، دیدارهای دوجانبه یا چندجانبه انجام می‌دهند و در این مورد نیز، آقای ظریف می‌تواند به بررسی روابط ایران با کشورهای مقابل در دوران پسابرجام پرداخته و مشکلات موجود در مناسبات را مورد ارزیابی قرار دهد.

از سویی، دیدارهای احتمالی میان ظریف با مقام‌های عالیرتبه از کشورهای مختلف، از نخستین ملاقات‌های دیپلماتیک در سال نو میلادی است. بی‌تردید از جمله دیدارهایی که در این نشست انجام می‌شود، دیدارهایی است که وزیر امور خارجه با مسوولان اروپایی انجام می‌دهد و این برای ایران اهمیت بسیاری دارد زیرا در امریکا دولتی ماجراجو بر سرکار آمده و احتمالا سایه مزاحمت‌های واشنگتن برای تهران جدی است.

ترامپ در دوران پیش از پیروزی و بعد از آن، سخنان تندی علیه ایران و به‌خصوص برجام گفته است و همین ضروری می‌سازد تا تهران ارتباطاتش را با کشورها به ویژه اروپایی بیشتر کند چراکه اروپایی‌ها می‌توانند شریک خوبی برای ایران در دوران ترامپ باشند. اروپایی‌ها هم‌اینک نظراتی را دارند که آن نظرات می‌تواند برای ایران کمک‌کننده باشد.

به‌طور مثال، فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است اتحادیه اروپا به صورت جدی به دنبال پیاده کردن برجام و تداوم توافق هسته‌ای است و اتحادیه اروپا نیز به تعهدات خود پایبند و اجازه نمی‌دهد امریکا یا هر کشور دیگری این توافق را برهم بزند.

آنها معتقد هستند که ادامه اجرای برجام به نفع ایران، امریکا، اتحادیه اروپا و در نهایت، صلح و امنیت جهانی است؛ این موضع ثابت اتحادیه اروپاست و تا زمانی که ایران در اجرای برجام تخلفی نداشته باشد، آنها از تهران در برابر واشنگتن در مساله هسته‌ای حمایت می‌کنند.

این سخنان در حالی از سوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مطرح شده است که دولت جدید امریکا در ابتدای کار خود به صورت ساده‌انگارانه به برجام نگاه می‌کرد اما آنها پس از استقرار، متوجه شدند امکانی برای برهم زدن برجام از نظر حقوقی برای‌شان وجود ندارد و هرگونه نقض برجام از سوی امریکا می‌تواند برای واشنگتن هزینه‌های سنگینی را به همراه داشته باشد و به همین خاطر، ترامپ مدعی شده است که این توافق با مهربانی دولت قبل حاصل شده و او مانند اوباما نیست.

با این حال، دولت امریکا متوجه شده است که برجام، نه‌تنها محلی برای مانور دادن جهت فشار به ایران در مساله هسته‌ای باقی نگذاشته بلکه دریافته‌اند توافق هسته‌ای، واشنگتن را برای فشار به ایران هم محدود کرده است.

به همین خاطر، آنها به اقداماتی روی آورده‌اند تا ایران را عصبانی کند و این عصبانیت موجب شود تا تهران به دست خود توافق هسته‌ای را نقض کند. آن اقدامات واشنگتن تا به امروز تاثیری در مواضع اتحادیه اروپا درخصوص ایران نداشته است. با وجود تهدیدهای بسیار امریکا، اروپا همچنان از توافق هسته‌ای حمایت می‌کند و در بسیاری مسائل دیگر هم مواضع ترامپ و دولت او را قبول ندارد.

مثلا امریکایی‌ها مدعی هستند ایران بزرگ‌ترین حامی تروریسم در دنیاست ولی نوع رایزنی‌های اروپا با ایران درخصوص مسائل منطقه‌ای و افزایش همکاری‌ها با تهران نشان می‌دهد که آنها از مواضع ترامپ در قبال ایران حمایت نمی‌کنند و آن مواضع را قبول ندارند.

این دیدگاه‌های اتحادیه اروپا موجب می‌شود تا ایران بیش از هر زمان دیگری به دنبال توسعه مناسبات با اروپا باشد. بروکسل متحد امریکاست و بیش از هر بازیگر و بلوک دیگری قادر به اثرگذاری در سیاست‌های واشنگتن است و می‌تواند امریکا را از انجام اقدامات تندتر علیه ایران دور کند یا حتی مانع از انجام آن شود.

ایران باید با دیپلماسی بتواند اروپایی‌ها را به سمت تهران متمایل‌تر کند و از این جهت، کنفرانس امنیتی مونیخ می‌تواند اثر بالایی در این باره داشته باشد. البته برای این همراه‌سازی، ایران باید ملاحظات اتحادیه اروپا را هم در نظر بگیرد زیرا اتحادیه اروپا می‌تواند در مقابل خواسته‌های نامشروع ترامپ از ایران و جامعه بین‌المللی، سپر خوبی برای تهران باشد.

بی‌تردید این همراه‌سازی و آن کار تنها با دیپلماسی ممکن است و به همین دلیل، لازم است تا دستگاه دیپلماسی با فراغت خاطر و بدون سنگ‌اندازی از سوی این و آن، بتواند بهترین اقدامات را برای دفاع از منافع ملی انجام دهد.

*منبع:روزنامه اعتماد،۱۳۹۵،۱۱،۳۰