هنوز بذر ونهال اولیه چای در ایران سبز نشد

چای تنها نوشابه مفیدی است که در تمام خانواده های ایرانی با هر درآمد و هر نوع سلیقه و طرز زندگی و برحسب عادت و در شبانه روز چندین بار از آن استفاده می کنند و در بعضی خانواده ها بخصوص در روستاها بعنوان رایج ترین نوشابه از اهمیت خاصی برخوردار است .

چای یکی از محصولات کشاورزی است که نقش عمده ای را در اقتصاد ملی بعهده دارد. صنعت چای یکی از عمده ترین صنایع کار طلب وابسته به تولیدات کشاورزی است که از نقطه نظر تهیه و تولید مواد خام ، میزان اشتغال ، سرمایه گذاری ، نوع مالکیت باغات چای و کارخانه ها و بالاخره سیستم های اداری تولید و توزیع و بازرگانی دارای ویژگی های مخصوصی است.

به اتفاق دیگر دست اندرکاران خبر این مجموعه سراغ محمد کریم فاریابی مدیرعامل شرکت چای فاریاب در شهرستان ورامین رفتیم.

کارخانه بسته بندی چای ایرانی فاریاب خیلی مرتب بود . به اتفاق آقای فاریابی از قسمت های مختلف کارخانه دیدن کردیم . قبل از نشست دستور داد چای برای ما بیاورند . واقعا چای ایرانی خوش طعم بود.

کشت چای در ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۰۲ هجری قمری بوسیله حاج محمدحسین اصفهانی آغاز گردید ولی بعلل مختلف نتوانست توسعه یابد ، سپس در سال ۱۳۱۹ هجری قمری بار دیگر با پشتکار محمد میرزا ملقب به کاشف السلطنه زراعت چای در ایران شروع شد. کاشف السلطنه که ژنرال کنسول ایران در هندوستان بود سعی نمود با فراگرفتن اصول و فنون کشت صنعت چای آن را به ایران وارد کند. به این منظور ابتدا فنون و رموز کشت و پرورش چای را که در آن زمان برای خارج نشدن این فنون از مرزهای هندوستان سعی فراوان می شد فرا گرفت و سپس این معلومات را همراه با مقادیری بذر و نهال چای که در اثاثیه خود مخفی کرده بود با مشکلات زیاد به ایران آورد که بذر و نهال اولیه سبز نشد و مجددا نامبرده مقداری بذر و نهال و سایر نباتات مثل فلفل و زردچوبه را تهیه و از جنوب هند با کشتی به بندر بوشهر و سرانجام آن ها را به رشت و لاهیجان آورده و با تحمل مشکلات زیادی که در مورد تهیه زمین و تبلیغات سوئی که از طرف محافل داخلی و خارجی بر علیه او شد سرانجام با همت و کوشش اولین باغ چای ایران در سال ۱۲۷۹ شمسی در لاهیجان و تنکابن توسط کاشف السلطنه احداث شد که هنوز هم باقی است و تا سال ۱۳۱۹ مساحت باغات چای به ۶۰۰ هکتار بالغ گردید.

فاریابی گفت : موفقیت یعنی اشتباه را پذیرفتن و تکرار نکردن آن ، موفقیت یعنی ناکامی را جدی گرفتن.وی ادامه داد : مردان موفق می دانند چه می خواهند و ایمان دارند که می توانند آن را بدست آورند .سه جمله برای موفقیت عبارتند از : دانستن زیاد ، کارکردن بیش از دیگران ، انتظار کمتر از دیگران که بوته چای ایرانی ناموفق و غریبه است و هویت خود را گم کرده است . کاشکی به بزرگان چای که در خاک خفته اند یک روز مرخصی می دادند تا وضعیت فعلی چای را مشاهده می کردند احتمالا در تعجب فرو خواهند رفت.

تنها تولید کننده چای ایرانی اضافه کرد : بوته چای جزو محدود گیاهانی است که بدلیل وجود سموم فراوان در بافت آن در طبیعت هیچ آفت جدی بجز انسان ندارد.

وی خاطرنشان کرد : مزارع این گیاه نیاز به سم پاشی ندارد و به همین دلیل ارگانیک است .

وی با اشاره به اینکه هیچ چرنده و پرنده و حشره ای به این گیاه نزدیک نمی شود گفت : حیوان علف خوار از خوردن این گیاه امتناع می ورزد .

مدیرعامل شرکت چای فاریاب اضافه کرد : چای داخلی فقط یک هشتم مصرف چای کشور را تامین می کند .

وی افزود : از ۲۱۰ کارخانه چای کشور هم اکنون فقط ۸ درصد کارخانه فعال می باشد.

وی اظهار داشت : از ۷۰ میلیون جمعیت ایران ، ۴۰ میلیون نفر چای می نوشند که نیاز چای کشور ۱۵۰ هزار تن می باشد.

فاریابی واردات سالانه چای به کشور را ۲۸ هزار تن اعلام کرد و یادآور شد : معلوم نیست ۱۲۲ هزار تن چای موجود در کشور از چه راهی وارد ایران می شود. وی در پایان ازکلیه دست اندرکاران ودلسوزان کشت چای ایرانی دعوت بعمل آورد تا با برگزاری جلسه و سمیناری این مشکل را از نزدیک بطور خود جوش بررسی کنند .

از آغاز تاسیس سازمان چای کشور یعنی سال ۱۳۷۷ به منظور حمایت از کشاورزی وضعیت چای کشور همواره فروش چای داخلی و بخش بازرگانی چای به نحوی با واردات چای خارجی وابسته بوده ، بدین صورت که بخش کشاورزی کاملا خصوصی و بخش تولید و صنعت قسمتی که عبارت از هشت واحد کارخانه چایسازی است دولتی و بقیه کارخانجات چایسازی متعلق به بخش خصوصی که سالیانه برای خرید برگ سبز از کشاورزان چایکار و تولید آن به چای خشک به اجاره سازمان چای کشور واگذار می گردید و تعداد کمی هم بصورت خصوصی نسبت به خرید برگ سبز بر اساس نرخ مصوب از کشاورزان و تبدیل به چای خشک و فروش چای تولیدی خود بصورت خالص یا مخلوط با چای خارجی اقدام می نمودند و تجارت و بازرگانی چای خارجی در دست بخش خصوصی بود و سال ها واردات چای خارجی در مقابل خرید چای داخلی مجاز و بدین صورت که وارد کننده چای خارجی که بصورت خالص به بازار عرضه می گردید موظف به خرید دو کیلوگرم چای داخلی و اگر چای وارداتی با چای خارجی زیرنظر سازمان در انبارهای سازمان چای مخلوط و به بازار عرضه می گردید موظف به خرید یک و نیم کیلو گرم چای داخلی در مقابل هرکیلو چای خارجی بود.