دلواپسی های غربی از آغاز و انجام عملیات موصل

پنج روز از آغاز عملیات بازپس گیری شهر موصل از تروریست های داعش می گذرد و روند پیشروی های نیروهای دولتی و مردمی این کشور در مناطق زیر تسلط تروریست ها به رغم دشواری های بسیار روندی شتابنده داشته است. این عملیات از زمان آغاز یعنی بامداد بیست و ششم مهرماه تاکنون از کانون های توجه رسانه های انگلیسی زبان بوده و در این باره تحلیل های گوناگونی ارایه شده است.

*** تحلیل های میدانی از عملیات ضد داعش
برخی رسانه ها طی روزهای اخیر عملیات نظامی آزادسازی موصل را از دیدگاه میدانی مورد توجه قرار دادند. تارنمای روزنامه «گاردین» روز چهارشنبه بیست و هشتم مهرماه (۱۹ اکتبر) در گزارشی عنوان کرد که بازپس گیری کامل موصل از داعش بیش از ۲ ماه طول می کشد و شرایط جوی نامساعد و پیچیدگی های سیاسی در منطقه باعث زمانبر شدن عملیات می شود.
در این گزارش می خوانیم: برای نیروهای عراقی ۲ هفته طول می کشد تا به بخش اصلی شهر برسند و پس از آن نیز ۲ ماه آزادی این شهر از دست داعش زمان می خواهد. کارشناسان بر این باورند عملیات آزادسازی روستا به روستا پیش می رود اما هوای نامناسب می تواند این امر را با تاخیر بیشتر روبرو کند. تارنمای شبکه خبری «سی.ان.ان» هم طی روزهای اخیر تحلیلی مشابه را از عملیات موصل ارایه داد.
تارنمای شبکه تلویزیونی «الجزیره» روز سه شنبه بیست و هفتم مهرماه پیش بینی کرد موصل بار دیگر و البته با هزینه ای بسیار به کنترل دولت عراق درخواهد آمد. جنگ برای دراختیار گرفتن موصل طولانی خواهد بود، ضمن اینکه به این شهر یک ونیم میلیون نفری آسیب های زیادی وارد خواهد شد.
الجزیره این عملیات نظامی را بسیار مهم توصیف کرد و نوشت: شهر تاریخی موصل که ۲ سال پایتخت غیررسمی داعش بود دارای اهمیت چشمگیر راهبردی و نمادین است. با وجود این، هیچ کس انتظار ندارد که آزادسازی شهر به سرعت حاصل شود و این پیروزی بدون هزینه های فراوان به دست نمی آید.
تارنمای «بلومبرگ» نیز چهارشنبه هفته گذشته چنین تحلیل کرد: پیروزی عراق در عملیات میدانی آغازی تازه بر پیروزی های دیگر علیه داعش در منطقه است. پیروزی ممکن است پایان همه چیز باشد و بتواند به کنترل داعش بر بخشی از قلمروی دومین تولیدکننده بزرگ اوپک پایان دهد. این پیروزی می تواند زمینه ساز شکست های دیگر این گروه در منطقه باشد. ساعتی پیش از دستور نخست وزیر عراق برای آغاز عملیات، مخالفان سوری به کمک نیروهای ترکیه بخشی از مناطق زیر کنترل داعش را تصرف کردند. همزمان در شهر ساحلی «سرت» لیبی نیز گروه داعش با چالش های فراوانی روبرو شد.

***سرنوشت داعش پس از آزادی موصل
برخی رسانه های غربی به گمانه زنی در مورد چشم انداز پس از آزادسازی موصل و تخلیه این شهر از تروریست های داعش پرداختند. در این زمینه تارنمای روزنامه «نیویورک تایمز» سه شنبه هفته گذشته نوشت: بازپس گیری این شهر بخش ساده عملیات است و دوره پس از آن اهمیت زیادی دارد زیرا پس از عملیات ممکن است شهر به ویرانه ای تبدیل شود، حتی داعش برای فرار از شهروندان به عنوان سپر انسانی استفاده کند. همچنین پاکسازی شهر از تله های انفجاری ممکن است ماه ها و سال ها به طول انجامد. این تجربه در دیگر شهرهای آزاد شده از دست داعش همچون تکریت و فلوجه وجود داشت.
تارنمای «یورونیوز» نیز همان روز آورد: از هم اکنون بحث نتیجه شکست داعش و ویرانی شهر مطرح شده است. همچنین برخی تهدیدها متوجه سوریه است زیرا ممکن است اعضای داعش به سوی این کشور فرار کنند. به علاوه عملیات موصل، تهدیدی برای اروپا نیز به شمار می رود.
تارنمای روزنامه انگلیسی «دیلی تلگراف» فردای آغاز عملیات، نگرانی خود را از هجوم داعشی ها به اروپا ابراز کرد و نوشت: ارتش عراق درحال وارد شدن به داخل شهر موصل است. در این میان اروپا باید خود را برای موج تازه ای از جهادی های داعش که از این شهر فرار می کنند آماده سازد.
این روزنامه به نقل از «جولیان کینگ» کمیسیونر امنیتی انگلیس در اتحادیه اروپا آورد: بازپس گیری شهر موصل ممکن است به بازگشت جنگجویان داعش به اتحادیه اروپا منجر شود. این یک تهدید جدی برای ما است و باید برای مقابله با آن آماده باشیم. نزدیک به ۲ هزار و پانصد شهروند اروپایی اکنون در قلمروی داعش در حال جنگ هستند. این افراد می توانند برای اروپا خطرناک باشند.
تارنمای روزنامه انگلیسی «دیلی اکسپرس» نیز در خصوص افزایش عملیات تروریستی در اروپا هشدار داد و نوشت: جنگ در موصل ممکن است باعث روانه شدن پیکارجویان داعشی به این قاره شود. یکی از سناریوها این است که شکست داعش در موصل باعث هجوم تندروها به سمت اروپا خواهد شد.
در این رونامه انگلیسی به نقل از یک تحلیلگر امنیتی می خوانیم: اکنون شرایط مشابه افغانستان است با این تفاوت که در افغانستان تعداد اندکی از اروپایی ها در حال جنگ بودند و بسیاری از آن ها هنگام عملیات نظامی در همان کشور کشته شدند. اکنون بازگشت تعداد کمی از این افراد می تواند خطر قابل توجهی برای اروپا داشته باشد.

***نگرانی های حقوق بشری درباره عملیات موصل
گزارش تحلیلی که روز چهارشنبه در تارنمای یورونیوز منتشر شد، عملیت موصل را از زاویه حقوق بشری مورد بررسی قرار داد و چنین نگاشت: از هم اکنون بحث هایی در مورد نتیجه شکست داعش و ویرانی شهر مطرح شده است. یکی از تهدیدها متوجه سوریه است زیرا ممکن است اعضای داعش به سوی این کشور فرار کنند. همچنین تهدیدهایی علیه اروپا شکل می گیرد. همچنین مردم موصل به شدت نگران دوره بعد از عملیات نظامی هستند. برخی از آن ها از شبه نظامیان شیعه که در این عملیات شرکت دارند هراس دارند.
شبکه تلویزیونی «NRTTV» اقلیم کردستان عراق در گزارشی نوشت: سازمان عفو بین الملل در خصوص نقض حقوق بشر در عملیات بازپس گیری موصل هشدار داده است. این نهاد از مقام های عراقی خواست تضمین کنند که در عملیاتشان در موصل نقض حقوق بشر مانند مسایلی که در آزادسازی فلوجه رخ داد، اتفاق نمی افتد. بیانیه این سازمان تاکید کرد که مردم به ویژه عرب های سنی این شهر از وحشت جنگ در حال فرار هستند. مقام های حکومت عراق باید فرماندهی و کنترل کاملی را بر گروه های نظامی داشته باشند تا نیروهای زیر امرشان هیچ نقض حقوق بشری را مرتکب نشوند.
تارنمای دیدبان حقوق بشر (Human Rights Watch) نیز یک هفته قبل هشدار داده بود که بازپس گیری موصل می تواند باعث فاجعه ای انسانی شود. در این گزارش می خوانیم: پس از ۲ سال حکومت داعش، اکنون مردم موصل نگران اقدام دولت عراق برای حمله به شهر هستند زیرا ممکن است اتفاق های پیشین دوباره رخ دهد. برای پیشگیری از چنین موضوعی ایالات متحده و دیگر نیروهای بین المللی و دولت بغداد باید پس از عملیات از ورود نیروهای شبه نظامی به دومین شهر بزرگ عراق جلوگیری کنند.