پنجم دی در آینه تاریخ معاصر ایران

مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر در این روز، به شرح زیر است:

۵ دی ۱۳۸۶
اکبر رادی نمایش نامه نویس که آثار نمایشی داستان های بلند افسانه دریا و نمایشنامه از دست رفته از جمله کارهای مشهور وی است در ۶۸ سالگی چشم از جهان فرو بست.

۵ دی ۱۳۸۲
ساعت ۵ و ۲۶ دقیقه بامداد، زلزله ای با قدرت ۶٫۶ در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) شهر تاریخی بم را به لرزه درآورد. این زلزله بم و روستاهای پیرامون آن را به ویرانی کشانید، با برجای گذاشتن ۳۰ هزار کشته جمعیت زیادی را داغدار کرد.

۵ دی ۱۳۸۲
ایرج بسطامی موسیقیدان بزرگ ایران در ۴۶ سالگی در حادثه بم جان باخت.

۵ دی ۱۳۷۰
جمهوری اسلامی ایران با انتشار بیانیه ای ۱۱ جمهوری شوروی همچون آذربایجان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، فدراتیو روسیه، ارمنستان، گرجستان، اوکراین و روسیه سفید را به رسمیت شناخت.

۵ دی ۱۳۶۷
حبیب اللَّه ذوالقدر شاعری که به سرودن شعرهای ملی علاقه مند بود به دیار باقی شتافت.

۵ دی ۱۳۵۷
مبارزه های مردم مشهد علیه رژیم پهلوی به خاک و خون کشیده شد، این امر سبب شد امام خمینی (ره) در مشهد عزای عمومی اعلام کنند.

۵ دی ۱۳۵۷
به منظور پایان دادن به اعتصاب استادان دانشگاه، ماموران حکومت نظامی به وزارت علوم حمله کردند. در جریان این حمله استاد کامران نجات اللهی به شهادت رسید. این استاد به همراه دیگر استادان انقلابی برای حمایت و پشتیبانی از دانشجویان مبارز نخست در دانشگاه تهران و سپس در ساختمان وزارت علوم وقت علیه رژیم پهلوی تحصن کرده بود.

۵ دی ۱۳۵۷
میزان تولید نفت ایران به دلیل اعتصاب کارکنان صنعت نفت به پایین ترین حد خود رسید و صادرات نفت از بندر نفتی خارک متوقف شد. کارشناسان پیش بینی کردند تا ۲ روز دیگر میزان تولید نفت به صفر برسد.

۵ دی ۱۳۵۵
ماموریت «ریچارد هلمز» رئیس پیشین سازمان سیا و سفیر آمریکا در ایران به پایان رسید و وی تهران را ترک کرد. ماموریت او این بود که پس از ورود به ایران با استفاده از ارتباطی که با محمدرضا پهلوی داشت، فعالیت های سیا در منطقه خلیج فارس را وارد مرحله جدیدی کند.

۵ دی ۱۳۵۰
پس از انتشار نوار سخنرانی امام خمینی(ره) در مورد اخراج ایرانیان از عراق؛ مأمورهای امنیتی حزب بعث عراق به مدرسه طلاب ایرانی در نجف حمله و عده ای از آنها را دستگیر کردند. در این روز ۷۷۸ ایرانی اخراج شده از عراق وارد مرز خسروی شدند.

۵ دی ۱۳۳۶
حسن ارفع در این روز به مقام سفیرکبیر ایران در ترکیه تعیین شد. وی پیش از این وزیر راه و رئیس ستاد ارتش بود.

۵ دی ۱۳۳۳
بهره برداری از نفت جنوب ایران به وسیله کنسرسیوم شرکت های خارجی آغاز شد. قرارداد این کنسرسیوم، که ترکیبی از پنج شرکت آمریکایی، شرکت نفت بریتانیا، شرکت هلندی رویال راچ شل و شرکت نفت فرانسه بود، در ۲۹ مهر۱۳۳۳ خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی و در ششم آبان ماه همان سال به تصویب مجلس سنا رسیده بود.

۵ دی ۱۳۲۹
غلامحسین فروهر وزیر دارایی، مخالفت خود را با ملی شدن صنعت نفت در جمع نمایندگان مجلس شورای ملی اعلام کرد.

۵ دی ۱۳۱۸
قانون دادرسی کیفری ارتش ایران که برگرفته از قانون دادرسی کیفری ارتش فرانسه بود به تصویب رسید.

۵ دی ۱۳۰۲
وزارت امور خارجه در یادداشتی که امروز برای سرکنسول ایران در تاشکند فرستاد نسبت به تاسیس مدرسه برای ایرانیان برای گسترش زبان فارسی تاکید کرد.

۵ دی ۱۲۹۳
با وجود اعلام بی طرفی ایران در جنگ جهانی اول، مناطق غرب و جنوب ایران مورد حمله نیروهای عثمانی و نظامیان آلمانی قرار گرفت.

۵ دی ۱۲۸۹
حسینقلی خان نواب وزیر امور خارجه پس از سه ماه استعفای خود را از این مقام اعلام کرد. وی ششم آبان در کابینه مستوفی الممالک به این مقام منصوب شده بود.