یوزپلنگ آسیایی سرشماری علمی می شود

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا هومن جوکار اظهار کرد: حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی نیازمند همکاری تمام نهادها و بخش های مختلف داخلی و بین المللی است.

وی با اشاره به نقش بستن طرح یوزپلنگ آسیایی بر روی پیراهن تیم ملی در جام جهانی ۲۰۱۳ برزیل گفت: این کار موجب شد تا بیشتر اقشار جامعه نسبت به حفاظت از این گونه در خطر انقراض احساس مسوولیت کنند و بر این اساس برخی از بخش های خصوصی به حمایت از آن پرداختند.

جوکار ادامه داد: اکنون مذاکرات خود با بخش های مختلف اقتصادی و فرهنگی را به عنوان حامیان مالی و فرهنگی آغاز کرده ایم و امیدواریم با استفاده از این ظرفیت ها در حفاظت و خروج این گونه ارزشمند از رده در خطر انقراض موفق شویم.

وی افزود: خوشبختانه برخی مسوولان محلی از جمله فرمانداران و استانداران که زیستگاه یوزپلنگ در محدوده کاری آنها وجود دارد، برای همکاری به منظور حفاظت از این گربه سان اعلام آمادگی کرده اند.

جوکار تاکید کرد: می توان با یک برنامه ریزی دقیق وعلمی از ظرفیت این پتانسیل استفاده کرد که بر این اساس سرشماری دقیق یوزپلنگ یکی از برنامه های در دست اقدام این پروژه تعریف شده است.

وی گفت: اکنون ۱۵۰ دوربین تله ای برای سرشماری و رصد رفتار یوزپلنگ ها در اختیار داریم و به علت اینکه به طور مداوم در فضای باز و معرض آفتاب و باران قرار دارند همواره تعدادی خراب هستند که متاسفانه برخی از آنها قابل تعمیر نیستند، این مساله در رصد مدوام و سرشماری این گونه ها اختلال ایجاد می کند.

مدیر پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با اشاره به اینکه برای سرشماری دقیق به دوربین های بیشتری نیاز داریم افزود: برای جبران این کمبود می توان از ظرفیت بخش های خصوصی به عنوان حامی استفاده کرد.

جوکار گفت: وسعت زیستگاه یوزپلنگ در کشور حدود ۶ میلیون هکتار است که این میزان وسعت برای پایش و سرشماری یوزها به حدود ۵۰۰ دوربین نیاز دارد.

یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی نام علمی Acinonyx jubatus venaticus یک زیرگونه به شدت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است.

این حیوان در مناطق بیابانی زندگی می کند و سال هاست که نسل آن در معرض نابودی قرار دارد. نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می دهد حدود ۵۰ قلاده یوز پلنگ در مناطق خوارتوران در شهرستان شاهرود، نای بندان در طبس و دره انجیر در اردکان وجود داشته باشد. شهرستان های زرند، نایین و جاجرم نیز نقاط دیگری است که احتمال حضور یوز در آنها وجود دارد.

ایران در دو دهه اخیر به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ های آسیایی (ایرانی) شناخته شده است. یوزپلنگ ایرانی تنها نژاد این جانور است که یال دارد.

سازمان حفاظت محیط زیست ایران با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل متحد بعضی از این زیستگاه ها را تحت نظارت قرار داده است. به این ترتیب دوربین های تله ای نصب شد که به حرکت این حیوانات حساسند و با مشاهده آنها عکس می اندازند.

*** پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

در اوایل دهه ۶۰ عدم مشاهده یوز به نحوی در کشور کاهش یافت که تمامی کارشناسان و مسوولان را به فکر نجات این گونه انداخت و طرح حفاظت از گونه های در خطر انقراض در سازمان حفاظت محیط زیست مطرح و یوز به عنوان اصلی ترین آنها مورد توجه و بررسی قرار گرفت.

با آغاز این طرح جمع آوری اطلاعات اولیه درباره یوز از سراسر کشور آغاز شد و این اقدامات با شدت و ضعف متفاوتی طی یک دهه صورت گرفت.

در اواخر سال ۱۳۶۰ و با مشاهده یوز در منطقه نایبندان طبس انجام بررسی ها در این منطقه از کشور توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان بزرگ به طور مقدماتی آغاز و در اوایل سال ۱۳۷۰ این اقدامات به طور کاملا جدی مورد تعقیب و بررسی قرار گرفت و سرانجام به مطرح شدن پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در سال ۱۳۷۵ انجامید که با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان (بزرگ) بالاخره مرحله اول طراحی این پروژه در سال ۱۳۷۷ با اعتباری بیش از ۲۵ هزار دلار در سطح کشور به مرحله اجرا در آمد که نتیجه آن تدوین ‘ پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی’ با اعتباری بالغ بر ۷۲۵ هزار دلار از سوی صندوق محیط زیست جهانی ( GEF ) معادل آن توسط سازمان حفاظت محیط زیست در شهریور ماه ۱۳۸۰ شد.

این پروژه همچنان در حال فعالیت است و در حال حاضر با هدف تضمین بقای یوزپلنگ آسیایی در آخرین پناهگاه آن در قاره کهن ( ایران ) تلاش می کند.