آتش بازی با قیمت نفت، طراحان آن را می سوزاند

در سال ۱۹۷۳ میلادی و در اثنای جنگ با دشمن صهیونیستی، کشورهای عرب تولید کننده نفت تصمیم گرفتند لوله های انتقال نفت به غرب را ببندند و این اقدام به چهار برابر شدن قیمت این فرآورده انجامید .

کشورهای غربی عضو ‘باشگاه پاریس’ در یک اقدام سیاسی و اقتصادی، تصمیم به ایجاد ذخیره راهبردی نفت گرفتند تا از وابستگی به کشورهای عرب تولید کننده نفت، تا حدودی بی نیاز شوند.

کشورهای غربی از سوی دیگر فشارهای زیادی را بر کشورهای عرب تولید کننده نفت از جمله عربستان سعودی وارد کردند تا نفت را از معادله درگیری عربی – صهیونیستی خارج کنند.

سعودی به این تصمیم اعتراضی نکرد و ارکان نظام این کشور همواره به مبادله مشهور سال ۱۹۴۵ بین ‘روزولت’ رییس جمهوری وقت و ‘ملک عبدالله العزیز بن سعود’ حاکم وقت عربستان، تمرکز می کنند.

معامله صورت گرفته بین ریاض و واشنگتن پس از جنگ سال ۱۹۷۳ حاکی از سرازیر شدن دوباره نفت به غرب و آمریکا در قبال تعهد واشتنگن بر حمایت از شاهان سعودی و تضمین امنیت آنان بود.

آنچه در سال ۱۹۷۳ اتفاق افتاد، یک استثناء بود و بازی امروز که سبب کاهش قیمت نفت شده، در چارچوب قواعد یک بازی است که آمریکا آن را اداره و شاه سعودی با امانتداری کامل به این قواعد، بازی را با دقت اجرا می کند.

پشت پرده تصمیم اخیر برخی کشورهای عضو ‘اوپک’ برای عدم کاهش تولید خود به بهانه ایجاد قیمت عادلانه برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان، تمایل آمریکا برای مجازات کشورهایی است که واشنگتن می گوید، آنها سیاست های واشنگتن را تمکین نمی کنند و بر حاکمیت و استقلال خود اصرار دارند و در راس این کشورها جمهوری اسلامی ایران و روسیه هستند.

‘ایلی یشوعی’ کارشناس لبنانی امور اقتصادی بر بعد سیاسی این تصمیم آمریکایی – سعودی تاکید کرد و گفت: واشنگتن با اتخاذ ‘رفتار ظالمانه یکجانبه گرایانه’، کشورهایی را که با سیاست ها و رویکردهای آن مواقفت نمی کنند و هماهنگ نیستند، مجازات می کند.

بر اساس گزارش ایرنا ، یشوعی همه شعارهای آمریکا برای آزادی و حقوق بشر را ادعا و تردید آمیز خواند و افزود: این ادعاهای واشنگتن در مقابل شروع جنگ ها و ارتکاب قتل عام ها و خشونت ها در جهان، هیچ ارزشی ندارد.

وی خاطرنشان کرد: بی ثباتی کنونی در جهان که این روزها شاهد آن هستیم، حتی در سایه جنگ سرد هم وجود نداشته است.

این کارشناس اقتصادی معتقد است که پیامدهای اقتصادی اقداماتی مانند کاهش قیمت نفت تاثیری بر سیاستهای روسیه و ایران ندارد، زیرا حجم صادرات جمهوری اسلامی ایران در زمان حاضر محدود است و خزانه روسیه نیز پر است.

یشوعی تاکید کرد که برعکس، ریاض روزانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار ضرر تحمل می کند و شاهد هستیم که صدای شرکت های نفتی آمریکایی و انگلیسی که به ویژه در ‘دریای شمال’ فعالیت می کنند، بلند شده، زیرا هزینه استخراج نفت در دریا بیش از خشکی است و آنها بسیار متضرر شده اند.

وی اظهار داشت که از جنبه اقتصادی هم این تصمیم غیرمنطقی و غیرقابل دوام است و قیمت کنونی نفت نمی تواند، ادامه یابد.

یشوعی با زبان علمی اقتصاد گفت که ‘نفت کالایی کمیاب و نادر’ است.

شکی نیست که حق با این کارشناس اقتصادی است، همه بررسی ها و مطالعات صورت گرفته، پیش بینی کرده اند که نفت در جهان به زودی تمام می شود و تاریخ تمدن نفت بیش از ۲۰۰ سال ( از ۱۸۶۰ تا ۲۰۶۰) دوام نمی آورد.

یشوعی با بیان اینکه ‘قیمت کالای نادر و کمیاب، بندرت از قیمت بازار بالاتر است’، تصریح کرد: قیمت کنونی نفت در دو مرحله و به سرعت از ابتدای بهار افزایش خواهد یافت.

وی در عین حال گفت که نمی توان تمام عوامل اقتصادی عامل کاهش قیمت نفت را نادیده گرفت و به چندین دلیل مانند بازگشت عراق و لیبی و افزایش تولید در بازار در افزایش عرضه در مقابل تقاضا، نقش داشته است.

این کارشناس اقتصادی افزود: نفت سنگین روزانه پنج میلیون بشکه تولید می شود و کاهش رشد اقتصادی در برخی کشورهای آسیایی موجب کاسته شدن از تقاضای آن شده و در مقابل برخی کشورهای عضو اوپک و در راس آنها عربستان کاهش تولید خود را رد کرده اند و معنای قیمت کمتر از ۶۰ دلار برای شرکت های تولید کننده نفت سنگین، زیانبار است.

اکنون مرحله ای است که باید صبر کرد که کدام طرف فریادش زودتر بلند می شود.

یشوعی معتقد است که محور آمریکایی – سعودی بزودی صدای فریاد و ناله اش را خواهیم شنید، زیرا واشنگتن و ریاض تحمل قیمت های پایین نفت را ندارند.

وی تاکید کرد که بودجه عربستان بر اساس نفت بشکه ای بالاتر از ۶۰ دلار بسته شده و همه شرکت های آمریکایی نیز اعتراض خود به کاهش قیمت ها و ضررهایی را که متحمل شده اند، اعلام کرده اند.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد که شرایط اقتصادی در آمریکا اجازه نمی دهد که شرکت های نفتی خسارت بیشتری تحمل کنند.

برخی کارشناسان هشدار داده اند که حتی امکان دارد که سازمان اوپک از هم بپاشد و به نظر می رسد فعالیت این سازمان که ۴۰ درصد تولید جهان که روزانه به حدود ۹۰ میلیون بشکه نفت نیاز دارد، در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

برخی کشورهای عضو اوپک بطور یکجانبه تصمیم هایی را اتخاذ می کنند که با منافع دیگر اعضای آن تناسبی ندارد.

تصمیم اخیر آمریکایی – سعودی یک تصمیم واضح و جدید در این چارچوب است، اما نشانه هایی قوی تاکنون رویکرد فروپاشی اوپک را تقویت نکرده و در حد تحلیل ها و گمانه زنی ها است .

آنچه ثابت است، اینکه همه جهان از اوضاع و شرایط نفت تاثیر می پذیرد و هر کشوری به اندازه استفاده و شرایط خود تحت تاثیر قرار می گیرد.

در یک کشور کوچک که قیمت گذاری رسمی آن بر مبنای نفت است، قیمت تولیدات نفتی خودبخود کاهش می یابد و پیامد مثبت آن برهزینه تولید در دو بخش صنعت و برق مشخص و حتی موجب گشایش در زمینه نسبت رشد و کاهش کسری بودجه عمومی می شود.

اما پیامد منفی آن در کاهش حجم درآمدهایی که غربی های فعال در کشورهای نفتی حوزه خلیج فارس حواله می کنند، بروز پیدا می کند، درآمدهایی که مساوی با ۲۰ درصد تولید ناخالص آنها است.