شب های قدر؛ لحظه های سبز اجابت دعا

شب های قدر لحظه هایی مملو از معنویت، وارستگی و خضوع در برابر یگانه معبود هستی است که بندگان صالح پروردگار از عمق جان به راز و نیاز با خالق خویش می پردازند تا به آرامش و سعادت حقیقی دست یابند.

ارزش این شب ها آن چنان در نزد یکتای بی همتا والاست که سوره ای به نام آن در قرآن کریم وجود دارد و بزرگان دین اسلام نیز درباره ی جایگاه این لحظه های گرانقدر سخن های فراوانی گفته اند، حضرت محمد(ص) درباره ی شب های قدر فرموده اند: «هرکس شب قدر را با ایمان و محاسبه بیدار ماند تمام گناهان گذشته و آینده اش بخشیده می شود.»

امام محمد باقر(ع) درباره فضیلت های شب قدر بیان داشتند:«خداوند متعال نخستین دورانی که دنیا را آفرید، شب قدر را هم آفرید. نیز در آن شب، نخستین پیامبر و نخستین جانشین پیامبر را آفرید و مقدر کرد که در هر سال، شبی باشد که در آن شب، تفسیر کارها را تا سال آینده فرود آورد.»

امام صادق (ع) نیز در این خصوص می فرمایند: «قلب ماه رمضان شب قدر است.»

اعمال خاصی چون غسل کردن، احیا و شب زنده داری، نماز و دعا، قرآن بر سر گرفتن، استغفار و توبه در شب های قدر انجام می شود. نخستین شب قدر که در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان پاس داشته می شود، همزمان با شب ضربت خوردن حضرت علی(ع) به وسیله ی ابن ملجم مرادی است؛ به همین دلیل شیعیان جهان با شور خاصی به برپایی این مراسم دینی می پردازند و آن را گرامی می دارند.

این شب های با ارزش لحظه های با شکوهی است که نجوای استغفرالله ربی و اتوب الیه… در سراسر این گیتی پهناور پراکنده می شود و مسلمانان آرامش و آسایش حقیقی را از پروردگار خویش می طلبند.

*پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت آغاز شب های قدر با «محمد جاودان» عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم به گفت و گو پرداخته است.

معاون پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب قم با اشاره به جایگاه و اهمیت شب های قدر گفت: در سوره ی دخان در قرآن کریم آمده است که ما قرآن را در شب مبارکی نازل کردیم که هر امر استوار و محکمی در آن شب تعیین می شود. در سوره ی بقره نیز آیه ی «شهر الرمضان انزل فیه القرآن» با تفسیر آن که قرآن در ماه رمضان نازل شد، به صورت روشن به این موضوع اشاره دارد. همچنین در سوره ی قدر آیه ی «انا انزلناه فی لیله القدر» بر این امر دلالت می کند. بنابراین با توجه به آیه های قرآن می توان نتیجه گرفت که این کتاب آسمانی در شب های قدر و در ماه مبارک رمضان نازل شده است.

محمد جاودان در ادامه افزود: شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم از ماه پربرکت رمضان به عنوان شب های قدر نامیده می شود. درباره ی اینکه به طور دقیق کدام یک از شب های این ماه، شب قدر به شمار می رود، مطلبی عنوان نشده است. در این شب پربرکت، قرآن کریم بر پیامبر اسلام(ص) نازل شد؛ این کتاب آسمانی، شب قدر را از هزار ماه بهتر عنوان می کند و پروردگار با جزییات خاصی درباره ی این شب سخن گفته است و در این شب ها ایزد منان تمامی درهای رحمت و پل های ارتباطی خود را بر روی بندگان خویش می گشاید.

عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم با اشاره به شب نوزدهم ماه رمضان، نخستین شب قدر بیان کرد: افرادی که اهل معنویت و مناجات با خدا هستند، تمامی شب های قدر را گرامی می دارند. یکی از این شب ها، شب نوزدهم ماه رمضان است که به عنوان طلیعه ی شب های قدر محسوب می شد زیرا یک انسان روزه دار پس از ۱۸ روز روزه داری، وارد نخستین شب از لیالی قدر می شود. همچنین شب نوزدهم ماه رمضان با نام بزرگ حضرت علی(ع) پیوندی عمیق دارد که یکی از بزرگ ترین مردان معنوی تاریخ اسلام به شمار می رود. در شب قدر حضرت علی(ع) به وسیله ی شمشیر و در محراب نماز مجروح می شود. به همین علت شایسته است تا در این شب ارزشمند، به هنگام مناجات با پروردگار، از امام علی(ع) نیز یاد کنیم و از انفاس قدسی آن حضرت که هنوز در عالم هستی وجود دارد، بهره مند شویم. باید در این شب همواره یاد حضرت علی(ع) که در واقع یادآوری تمامی ارزش های انسانی و مکارم اخلاقی است، زنده نگاه داشته شود تا راه آدمی را در شب قدر هموارتر سازد و بتواند سیر تکامل خود را به عالم بالا و معنویت آسان تر انجام دهد.

وی با اشاره به شب های قدر که لحظه های عفو و بخشش گناهان در ماه مبارک رمضان محسوب می شود، تاکید کرد: پروردگار در سوره ی رعد به پیامبر اکرم(ص) فرموده است که به بنده های من خبر بده همانا من بخشنده ی مهربان هستم. به همین دلیل شایسته است تا انسان ها تا میزانی که امکان دارد به طرف بخشندگی و مهربانی حرکت کنند.

محمد جاودان در پایان سخنانش گفت: یکی از سفارش ها در شب های قدر این است که انسان وجود خویش را از کینه و نفرت مبرا سازد و دیگران را ببخشد تا این امر زمینه بخشایش وی را از طرف پروردگار فراهم کند. هنگامی که انسان، دیگری را از عمق وجود می بخشد این موضوع نه تنها اثر دنیوی و اُخروی دارد بلکه اثر روحی ارزشمندی نیز برای فرد به ارمغان می آورد و از لحاظ روانشناختی نیز زنگارهای روح و قلب پاک می شود. اثر این شب های گرانبها باید در طول سال همراه انسان باشد و آن را به عنوان گنجینه ای ارزشمند حفظ کند. شب های قدر روشنایی بخش زندگی انسان است. بنابراین انسان باید در این شب ها با حضور قلب در پیشگاه خداوند حاضر شود و در این لحظه های ارزشمند ارتباط خود را با پرودگار محکم تر سازد.