روستاهای گیلان، کوچه باغ هایی فراخ برای گردشگران

رشت – جارپرس – روستا در فرهنگ ایرانی به سبب عطر طبیعت، سادگی و صفا نماد زندگی و شاعرانگی است و روستاهای گیلان، کوچه باغ هایی فراخ برای بخشش طعم لذت سفری ناب به گردشگران است.

بی گمان ذهن مردمانمان هیچ گاه بواسطه شاعرانگی های مفاخرش از روستا خالی نمی شود؛ آنگاه که سهراب می گوید: آب را گل نکنیم، چه گوارا این آب!/چه زلال این رود!/مردم بالادست، چه صفایی دارند!/چشمه‌هاشان جوشان، گاوهاشان شیرافشان باد!/ … مردمان سر رود، آب را می‌فهمند، گل نکردندش، ما نیز آب را گل نکنیم.
چنین است که اگر آبادی در هیاهوی آهن و دود و سیمان گیج نشود، دنج ترین جای جهان خواهد بود چنانکه با رشد عظیم جمعیت و چیرگی صنعت بر کره خاکی، گردشگری روستایی از سال ۱۹۴۵ آغاز شد و امروز تقاضا برای این گونه گردشگری در جهان و کشور، روندی صعودی دارد.
بنا به تعریف استادان گردشگری، گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی ترین اشکال گردشگری است و فعالیت ها و گونه های مختلف گردشگری در محیط های روستایی و پیرامون آنها که دربردارنده آثار مثبت / منفی برای محیط زیست روستا ، انسان و طبیعت است، تعریف می شود.
ذهن مردمانمان از خاطره خوش روستا خالی نمی شود اما دلمان می گیرد آن دمان که گاه و بی گاه خبر اضمحلال طبیعت رو به فزونی می رود؛ آب کم است، رودخانه ها می خشکند، جنگل هایمان زخمی خشونت اره برقی هاست ، شالیزارهایمان زیر آهن و سیمان لگدکوب می شوند و روز به روز چهره خوش روستاهایمان با معماری خشن شهری هم نوا می شود.
اما هنوز گیلان به نسبت دیگر نقاط کشور نماد آبادانی است، رودها در روستاهایش می خروشد و هنوز شناسه اش جنگل، شالی و باران است و فرهنگش سرخوش آئین هایی است که برای مردمان سرزمینمان و دیگر مردمان دور گیراست.
کاملیا رشیدی دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی توریسم معتقد است: امروز گردشگری روستایی، گردشگری آرامش است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: گردشگران می خواهند با حضور در روستاها فضایی متفاوت از اقلیم شهری تجربه کنند اما متاسفانه این روزها چهره ناب روستاهایمان به خشونت شهری روز به روز آلوده تر می شود.
وی ادامه داد: استقبال کم نظیر گردشگران از موزه میراث روستایی گیلان گواه این موضوع است؛ معماری و نوع زندگی روستایی موجب شده تا هر ساله گردشگران بسیاری از داخل و خارج کشور برای بازدید از این موزه به گیلان سفر کنند از این رو، تکیه بر معماری بومی اساس مجوز بوم گردی در استان است.
رشیدی بیان کرد: فضای گیلان به نسبت سایر استان های شمالی، بکرتر مانده و روستاهای آن تا حدود زیادی دستخوش تغییر نشده و می توان با آمایش ، کارشناسی و برنامه ریزی از آنها در راستای توسعه گردشگری روستایی بهره گرفت.
بی مانند است، در آن هنگام که خسته از کار کشاورزی و دام و جنگل بر می گردی و زنان روستایی نان از تنور برگرفته با پنیر محلی و ریحان چیده شده از باغ و گردوهایی که از درختان عظیم توسط کهن سال ترین مرد خانه چیده شده و آثار جدا کردن پوست سبز گردوان بر دستانشان گویی نقش حنا نگاشته است، سفره گشوده اند؛ چای از هیزم بر می گیرند تا دیگ فسنجان مرغابی را برای شب بر زغال گداخته بگذارند.
خوش طعم ترین جاذبه گردشگری گیلان، غذاهای محلی است که به واسطه اقلیم و ذوق مردمانش طعم طبیعت در آن رسوخ کرده و باقلاقاتوق، ساده ترین و خوشمزه ترین ابداعات آشپزی این خطه سرسبز است؛ دیگر نمی گوییم از مطنجن مرغابی (مرغابی، رب انار ، مغز گردو و …) ، شیرین قرمه و …
و همه این ها موجب شد تا سفره گیلان در کنار آدلاید استرالیا ، بارسلونا از اسپانیا ، برگن از نروژ ، بوداپست از مجارستان ، دیترویت از آمریکا ، لیورپول از انگلیس ، رم از ایتالیا ، مونته ویدئو از اروگوئه ، سالوادور برزیل و سنگاپور به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان پیوند زده شود.
بابک علیدوست دانش آموخته دکترای گردشگری معتقد است: گردشگری روستایی در گیلان، یکی از پر جاذبه ترین گونه های گردشگری است و روستاهای تعیین شده با نام روستاهای هدف، فرصتی برای توسعه گردشگری است.
وی افزود: متاسفانه روز به روز چهره روستاها خالی از جوانان شده و معماری روستاها شهری تر می شود که این موضوع، نیازمند برنامه ریزی و اهتمام مسئولان است.
علیدوست یکی از چالش های گردشگری روستایی را عزم جدی برای سرمایه گذاری و بازاریابی می داند و تاکید می کند: نبود مشارکت محلی یکی از چالش های توسعه گردشگری است و مردم محلی باید ابتدا نسبت به مقوله گردشگری توجیه شوند، سپس در تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها و اجرای سیاست ها دخالت داده شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در گفت وگو با ایرنا، با بیان اینکه ۱۷روستای هدف گردشگری در استان تعریف شده، گفت: توسعه گردشگری روستایی در استان نیازمند آموزش، تعامل افراد بومی و همگرایی متولیان و مسئولان است.
رضا علیزاده استفاده مثبت و هوشمندانه از معماری بومی و روستایی را بعنوان گنجینه ای ارزشمند همراه و همزاد با طبیعت بیان می کند و می گوید: معماری بومی گیلان، دارای اسناد و منابع غنی از گذشتگان است و تحلیل این آثار، دستیابی به اصالت و فرهنگ را برایمان مهیا می سازد.
وی یادآور شد: همزمان با سومین همایش روز روستا و عشایر، طرح روستای بدون بیکار در ۲۰ نقطه از کشور از طریق ویدئوکنفرانس به بهره برداری رسید که افتتاح طرح روستای اسطلخ جان رودبار بعنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری بصورت نمادین با گزارش محمدعلی نجفی استاندار گیلان انجام شد.
علیزاده بیان کرد: استاندار گیلان در این مراسم روستای اسطلخ جان رودبار را یکی از روستاهای نمونه استان خواند که به دلیل دارا بودن جاذبه های گردشگری بی نظیر ، معماری منحصربفرد و توانمندی های کشاورزی و صنایع دستی به عنوان گزینه ای مناسب برای اجرای طرح روستای فاقد جمعیت بیکار انتخاب شده است.
وی اظهار کرد: اجرای طرح روستای بدون بیکار در این منطقه، گامی در راستای ایجاد بسترهای فرصت ساز در سطح روستاها ، رونق اقتصادی و نیز ایجاد اشتغال است.
وی به ایجاد شرایط جدید برای عرضه خدمات گردشگری در روستاهای گیلان اشاره کرد و افزود: بحث توانمندسازی در حوزه صنایع دستی ، توسعه زمینه های تولید و عرضه این محصولات همراه با ایجاد تاسیسات اقامتی و پذیرایی مختلف در قالب بوم گردی، شرایط جدیدی را برای عرضه خدمات گردشگری در روستاهای استان محقق می سازد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان کشاورزی، دامپروری و گردشگری را تلفیقی مطلوب برای جذب هرچه بیشتر گردشگران به روستاها و نیز مهاجرت معکوس عنوان و تصریح کرد: هدف نهایی در این زمینه، رسیدن به چشم انداز روستای بدون بیکار، است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز روستاهای هدف گردشگری را ظرفیتی برای توسعه گردشگری دانست.
حمیدرضا آذرپور در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه در حال حاضر استان دارای ۱۷ روستای هدف گردشگری است، اظهار کرد: ۱۵ روستای دیگر نیز برای قرار گرفتن در شمار روستاهای هدف گردشگری گیلان، پیشنهاد شده که در مرحله بررسی قرار دارد.
وی گفت: ایجاد طرح های بوم گردی، قالی بافی، پرورش ماهی، پرورش زالو، تولید و بسته بندی سبزیجات محلی، رستوران سنتی، توسعه واحد تولید شمع و لوازم تزیینی مستقر در روستای اسطلخ جان رودبار با تسهیلات قرض الحسنه صندوق کارآفرینی امید زمینه اشتغال ۲۰۰ نفر از ساکنان را فراهم کرده است.
آذرپور با بیان اینکه گیلان از استان هایی است که برخلاف روند مهاجرت روستانشینان ، همچنان دارای درصد جمعیت روستایی بالاتری به نسبت کشور است، ادامه داد: درصد جمعیت روستایی گیلان ۴۰ درصد است در حالیکه این عدد برای کل کشور رقمی کمتر از ۳۰ درصد را نشان می دهد.
وی توسعه صنایع دستی ، انجام کشت دوم در شالیزارها، اشتغال خانگی و خرد در خانه های روستایی، توسعه و احیای تولید پیله ابریشم، توسعه فضاهای گردشگری روستایی و بوم گردی و ایجاد واحدهای صنعتی کوچک در روستاها با مشارکت روستاییان را از مهم ترین برنامه های استان برای اشتغالزایی در روستاها دانست.

ایرنا