۱۲۶ آبادی قم بدون سکنه است/ چرایی متروکه شدن روستاها

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، سالها مسئولان استان قم درباره یک بحران جدی زیست محیطی در قسمت های شمالی و شرقی قم هشدار داده اند که دامنه آن نه تنها شهر مقدس قم بلکه بسیاری از استان ها و شهرهای همجوار را نیز دچار مشکل می کند.
وجود دریاچه نمک، حوض سلطان، ۴۰۰ هزار هکتار بیابان و ۱۰۵ هزار هکتار بیابان و کویری با قابلیت بحران زایی تهدیدی است که امروز به مرز هشدار رسیده و نشانه های آن نیز خالی شدن برخی آبادی ها و روستاهای قم از سکنه به دلیل توسعه بیابان، خشکسالی، کمبود آب، عدم قابلیت زمین های برای کشاورزی و خشکیدن مراتع دامی است.
بسیاری از تحلیل گران بر این باورند که مهاجرت روستائیان به شهرها خطری است که در آینده نزدیک بسیاری از استان کشور را با تهدید مواجه می کند، به صورت طبیعی، این خطر درذات و درون روستائیان به صورت بالقوه نهفته نیست بلکه وقتی روستاهای کشور خالی از سکنه شود خود به خود بسیاری از فرصت های شغلی، راه های کسب درآمد، تلاش برای آبادانی و کسب های اقتصادی … نیز از روستا رنگ می بازد.
بسیاری از کلان شهرهای کشور امروز از مشکلات اقتصادی، اشتغال و … رنج می برند. اوج فعالیت روستائیان در زمینه کشاورزی و دامداری است و اگر این دو مقوله مهم که از چرخه های مهم اقتصاد کشور هستند رنگ ببازد به طور قطع تهدید جدیدی برای کشور خواهد بود.
بسیاری از روستائیان با مشکل آب شرب مواجه هستند که روستاهای استان قم نیز از این مشکل مستثنی نیستند.
ابراهیم ملکی مدیرکل دفتر امور شهری، روستایی و شوراهای استانداری قم و سید محمد تقی سجادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در گفت وگو با خبرنگار ایرنا وضعیت روستاها و آبادی های قم را تشریح کردند.

*آخرین وضعیت روستاهای قم
مدیرکل دفتر امور شهری، روستایی و شوراهای استانداری قم در این زمینه گفت: در این استان ، پنج بخش و ۹ دهستان داریم، هم اکنون ۱۳۵ روستای قم بالای ۲۰ خانوار و ۶۹ روستا نیز زیر۲۰ خانوار هستند.
ابراهیم ملکی خاطرنشان کرد: ما در بخش آبادی ها، ۱۲۶ آبادی بدون سکونت داریم و این آبادی ها جدا از این ۱۳۵ روستا است، سعی ما این که تا آنجا که ممکن است حتی یا یک و دو خانوار آنها را نگه داریم.
وی ادامه داد: عمده روستاهایی که درشهر قم متروکه شدند مربوط به بخش مرکزی قم است که به دلیل کویر، بیابان و خشکسالی با این مشکل مواجه هستند.
ملکی خاطرنشان کرد: عمده ترین مشکل روستاهای قم، مشکل کم آبی است، ما چند سال پیش دربخش مرکزی استان، قطب تولید گندم بودیم ولی شوری آب این منطقه به ۱۷ هزار رسیده و دیگر قابل کشاوزری نیست.
وی گفت: به دلیل خشکسالی، آب شرب ۳۴ روستای استان قم از طریق تانکر انجام می شود و این وضعیت در فصل تابستان تشدید می شود.
ملکی با اشاره به راهکارهای مناسب برای جلوگیری از متروکه شدن روستاها و آبادی ها گفت: ما بحث آب شرب را از طریق مجتمع های آب رسانی تامین می کنیم، مشکل آب شرب ۸۰ روستا از طریق سرشاخه های دز حل می شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ۲۵۰ میلیارد ریال نیز به مجتمع آب رسانی کهک اختصاص دادیم که مشکل برخی دیگر از روستاها از جمله روستاهای به سمت کویر، برطرف شود.
وی گفت: ما در بخش های کهک، خلجستان و سفلچگان دچار مشکل هستیم، البته در برخی روستاها مشکلات کمتر است.

*چرایی متروکه شدن روستاها
مدیرکل منابع طبیعی قم گفت: توسعه بیابان، کاهش بارندگی و آب های سطحی، خشک شدن مرتع و کاهش آب آوردهای قم باعث شده که بخش عمده ای از روستاهای قم به حالت متروکه درآیند.
سید محمد تقی سجادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا خاطرنشان کرد:در منطقه بیابانی و شرق استان ما مساله توسعه بیابان را داریم که دلیل آن کاهش میزان بارندگی و ورودی های آبی است، به عنوان نمونه دشت مسیله زمانی دارای کشاورزی، مراتع، دامداری و … بوده ولی امروز آورده آبی آن به صفر رسیده است.
وی ادامه داد: بسیاری از اراضی کشاورزی درمسیله به بیابان تبدیل شده و زندگی دامداری را با چالش مواجه کرده است، متاسفانه این بیابان ها نیز ایجاد کانون های ریزگرد، می کنند به گونه ای که حرکت تپه های شن روان در برخی روستاها، حتی بافت قدیمی ساختمان ها را مدفون کرده است.
سجادی بیان داشت: حرکت شن های سطحی، گسترش بیابان و عواملی مانند کاهش کشاورزی و خشکیده شدن مراتع، برخی از اهالی روستاهای استان را وادار به مهاجرت می کند.
وی بیان داشت: در برخی از روستاها تنها افراد مسن، بومی و سخت کوش باقی مانده اند که به سختی کار می کنند و مشکلات خاص خود را دارند.
سجادی گفت: برخی از روستاهای بزرگ قم به شهر تبدیل شدند و قم از نظر زندگی روستایی پایین ترین استان کشور است و کمتر از ۵درصد در روستا زندگی می کنند.
وی گفت: متاسفانه درمناطق خوش آب و هوای قم نیز مراکز روستا استحاله شده و کاربری های تولید کشاورزی و درآمدهای اقتصادی به گردشگاه و تفریحگاه تبدیل شده و افرادی اقدام به ویلا سازی و دخل و تصرف کردند وباغ های این روستا هم به دلیل فنی نبودن، کاربری اقتصادی ندارند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیز داری استان قم ادامه داد: مساله بیکاری، درآمد پایین اقتصادی، بحث های فرهنگی و زرق و برق جوامع شهری نیز باعث شده تعادل بین شهر و روستا حفظ نشود و نسل جدید خیلی به روستا پایبند نباشند و به سمت زندگی شهری روی آورند.
سجادی خاطرنشان کرد: منطقه جعفریه، دشت مسیله، دریاچه نمک، قمرود، قنوات و حسین آباد میش مست و … به دلیل وضعیت بیابانی با چالش مواجه شده و روستاهای این مناطق چون آب وهوا و پوشش درختی مناسب ندارد، بیشتر متروکه شدند.
وی ادامه داد: امروز بیابان به تهدید اصلی برای روسئائیان تبدیل شده و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، بیشتر آنها را خالی از سکنه می کند.