تعلل کنیم عراق را قبضه می‌کنند

کرمانشاه – جارپرس – فعالیت مرز ‘پرویزخان’ در قصرشیرین، در پی ناامنی سه سال اخیر عراق دچار نوسان شدیدی شد و گرچه اکنون به یک ثبات نسبی رسیده اما به اعتقاد فعالان اقتصادی کرمانشاه مرز ‘سومار’ باید محور صادراتی استان قرار گیرد.

در بین ۱۷ بازارچه مستقر در مرز هزار و ۴۵۸ کیلومتری با عراق، چهار بازارچه و ۲ مرز رسمی استان کرمانشاه در ۳۷۱ کیلومتر مرز مشترک با همسایه غربی، نقش محوری در مبادلات تجاری با آن دارند.
۲ مرز رسمی پرویزخان و خسروی و چهار بازارچه شوشمی، تیله کوه، شیخ صالح و سومار، هم با قسمت کردنشین و هم عرب‌ نشین عراق مرتبط هستند و امکان یک تجارت همزمان با دسترسی مناسب را دارند.
زمان دسترسی کرمانشاه به ۱۵ تا ۱۸ میلیون نفر از جمعیت عراق بین ۲ تا ۲٫۵ ساعت است که در دنیای تجارت یک ارتباط آسان و کم هزینه محسوب می شود.
به همین دلیل است که حدود نیمی از صادرات غیرنفتی ایران به همسایه غربی، از راه کرمانشاه صورت می گیرد.

** تعلل کنیم بازار را قبضه می‌کنند
عراق پیش از حمله داعش هم یک بازار مصرف بزرگ و تشنه واردات بود؛ حالا که اشغال و جنگ‌های مکرر آن را تبدیل به یک ویرانه کرده، بی شک عراقی‌ها تا سال ها چشم انتظار ابتدایی‌ترین کالاها و فناوری خارجی هستند.
طبیعی است که مصرف کننده های عراق هم عاشق چشم و ابروی تولیدکننده‌های ایرانی نیستند و هیچ چپز برای آنها مهمتر از کیفیت و قیمت تمام‌ شده واردات نیست.
در این شرایط اگر تکمیل زیرساخت های صادراتی استان و توسعه تجارت به همین کندی پیش برود، رقیب های پرشمار کرمانشاه در قبضه کردن بازار عراق درنگ نمی کنند.

** از شرایط ویژه کرمانشاه استفاده بهینه نکرده ایم
رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن کرمانشاه در این باره گفت: با وجود موقعیت بهتر استان کرمانشاه نسبت به سایر استان های هم مرز با عراق دارد، تاکنون از شرایط ویژه کرمانشاه استفاده بهینه نکرده ایم و در بهره گیری از این موهبت خیلی موفق نبوده ایم.
کیوان کاشفی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود:‌ سال ها تکیه اصلی استان بر مرز پرویزخان بوده و این مرز هم اکنون نیز به دلایل مختلف محور اصلی صادرات به عراق است.
مرز پرویزخان که سال ۸۶ به طور رسمی راه اندازی شد، هنوز هم محور اصلی صادرات استان به عراق است و روزانه به طور میانگین ۸۰۰ کامیون کالا از مسیر آن به عراق صادر می شود.
این مرز در فاصله پنج کیلومتری شهرستان قصرشیرین در نقطه صفر مرزی ایران و عراق واقع شده است.
میزان صادرات کرمانشاه به عراق در یک دهه اخیر از ۴۰۰ میلیون دلار به سه میلیارد دلار رسیده اما زیرساخت‌های صادراتی استان به ویژه در مرزها هرگز همپای رشد ۹ برابری صادرات، توسعه نیافته است.
شاید به همین دلیل از سال ۱۳۹۲ تاکنون کرمانشاه نتوانسته که از مرز سه میلیارد دلار فراتر برود.

** باید تغییر جهت بدهیم
به اعتقاد کاشفی، باید در تعیین سیاست های مرزی استان نگاه و توجه کاملی به تحولات درون عراق داشته باشیم و نمی توان بر روی یک زیرساخت سرمایه گذاری کلان کنیم، بدون اینکه آینده آن را در نظر بگیریم.
این فعال اقتصادی گفت: با وضعیت کنونی مرز پرویزخان، وضعیت صادرات به منطقه اقلیم کردستان به شرایط پایداری رسیده و از این پس باید سیاست ها و جهت گیری صادراتی کرمانشاه به سمت بخش عرب نشین عراق سوق پیدا کند.
به گفته کاشفی، با توجه به تحولات داخلی عراق اکنون دیگر مرز پرویزخان نمی تواند همه نیازهای صادراتی ما را برطرف کند و حتما باید بر روی ۲ مرز دیگر استان (خسروی و سومار) سرمایه گذاری بیشتری کنیم.
او در عین حال گفت که مرز خسروی هم وضعیت چندان مناسبی ندارد و موانع پیش روی آن زیاد است اما وضع مرز سومار متفاوت است.
‘مثنی علی التمیمی’، استاندار دیالی عراق ۱۰ مهر در کرمانشاه گفت که تمام توجه عراق به مرز سومار است زیرا کنترل امنیتی بیشتری بر آن وجود دارد و به بازار عراق هم نزدیک تر است.
بازارچه مرزی سومار در فاصله پنج کیلومتری شهر سومار، ۶۷ کیلومتری گیلانغرب و حدود ۲۲۰ کیلومتری شهرستان کرمانشاه در فضایی مسطح و بیش از ۲۰ هکتاری ایجاد شده است.
روزانه حدود ۳۰۰ کامیون کالا از بازارچه سومار به بخش عرب نشین عراق صادر می شود.

** بزرگترین مشکل سومار
در سال های اخیر فعالیت هایی برای ارتقای زیرساخت های بازارچه سومار از جمله ساخت یک پل با هزینه ۱۲۰ میلیارد ریالی انجام شده است اما آنچنان که رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه گفت، ‘همچنان بزرگترین مشکل سومار یعنی نبود محورهای مواصلاتی مناسب پابرجاست.’
کاشفی تاکید دارد که ‘بهترین راهبرد صادراتی’ فعلی استان فعالیت بیشتر در مرز سومار است و این مرز باید با سرعت بیشتری به سمت ‘رسمی شدن’ پیش برود.
او علاوه بر تسریع در تکمیل زیرساخت های مرز سومار پیشنهادهای دیگری برای توسعه صادرات استان به عراق داشت،‌ از جمله آموزش تجار، تخصیص مشوق‌های صادراتی، بازاریابی حرفه‌ای، برندسازی، راه اندازی دفاتر تجاری در عراق، پرداخت کمک هزینه برای حضور در نمایشگاه های کشور عراق و تبادل هیات‌های تجاری.
اسدالله رازانی،‌ استاندار کرمانشاه گفته است که ‘تبدیل سومار به مرز رسمی در دستور کار دولت قرار گرفته است’؛‌ البته او زمانی مشخصی در این زمینه اعلام نکرده است.
رضا رحیمی، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری کرمانشاه هم ۱۲ آبان در آیین تجلیل از صادرکنندگان برتر استان گفت، تاکنون حدود ۲۰۰ میلیارد ریال در بازارچه سومار هزینه شده و امسال هم منابع خوبی برای آن دیده شده اما زیرساخت‌های این بازارچه ‘قابل قبول نیست’.
به گفته مسوولان استان کرمانشاه، عراق هدف صادراتی اول این استان است و ۹۲ درصد از صادرات کرمانشاه به این کشور صورت می‌گیرد.
در ۱۶ استان کشور با حدود ۴۵ درصد جمعیت ایران، ۵۷ بازارچه مشترک مرزی (فعال و غیرفعال) با هفت کشور وجود دارد اما ‘توسعه صادرات غیرنفتی و بهبود وضعیت مرزنشینان’ به عنوان اهداف اصلی تاسیس بازارچه ها هنوز محقق نشده است.
مشکلات اصلی بازارچه های مرزی که اجازه شکوفایی بیشتر آنها را نمی دهد، نبود راه های دسترسی مناسب، کمبود امکانات نرم افزاری و سخت افزاری و ناآشنا بودن تاجران و مرزنشین ها به قوانین تجارت به ویژه تجارت الکترونیک و … است.