روستاهای گیلان، آبادی هایی برای گردشگری

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، روستا در فرهنگ ایرانی نماد زندگی و شاعرانگی است چنانکه زنده یاد عباس کیارستمی زلال ترین لحظه های انسانی را از دل روستاهای کشور بویژه گیلان برآورد و سهراب سپهری برای رسیدن به خلوت سرایش قریه چنار و کویرهای کاشان را برمی گزیند تا خلق کند؛ دشت هایی چه فراخ! کوه هایی چه بلند! در گلستانه چه بوی علفی می آمد …
دلمان می گیرد آن گاه که می شنویم آب کم است چرا که نیک می دانیم در پس این عبارت دهشتناک، سکوت رودها نهفته است و از پی آن آبادی و آبادانی که کم سو می شود اما هنوز گیلان به نسبت دیگر نقاط کشور نماد آبادانی است و روستاهایش خروش رودهاست و نمادش شالی و باران و آئین هایش بواسطه همین اقلیم گیراست و البته جاذب مردمان سرزمین های دور …
چنانکه در جشن خرمنش – که آئینی است برای شکرگزاری – خوشه چینان، دیگر تنها نام اثر نقاشی مطرحی در جهان نخواهد بود و شالیکاران این سرزمین، خود در میان عطر خیس برنج خالق واقعی خوشه چینان در زمین های شمالی می شوند بگونه ای که یکی از شیفتگان گردشگری روستایی وصف می کند؛ گردشگری روستایی تجربه ای نو و لذت بخش از کار و طبیعت است آن گاه که در تجربه ای نوین، کلاه حصیری بر سر می گذاری و با کفش های غرق گل با کشاورزان همگام می شوی …
با نزدیک شدن به کف خوشه ها صدایی خبر از پنهان شدن جیرجیرک ها می دهد و گاه که سر بر می داری، ترکیب صدای گاوها ، تیلر و کمباین نوایی می سازند که گویی در جنجالی ترین ارکستر موسیقی الکترونیک حضور داری!
تجربه بی مانندی است در آن دمان که خسته از کار شالی بر می گردی و زنان روستایی نان از تنور برگرفته با پنیر محلی و ریحان چیده شده از باغ و گردوهایی که از درختان عظیم چیده شده و آثار جدا کردن پوست سبز گردوان بر دستانشان گویی نقش حنا نگاشته است، سفره گشوده اند و چای از هیزم بر می گیرند تا دیگ فسنجان مرغابی را برای شب بر زغال گداخته بگذارند.
خوشمزه ترین جاذبه گردشگری گیلان غذاهای محلی است که طعم طبیعت در درونش رسوخ کرده و باقلاقاتوق، ساده ترین و خوشمزه ترین ابداعات آشپزی این خطه سرسبز است و بس و دیگر نمی گوییم از مطنجن مرغابی (مرغابی، رب انار ، مغز گردو و …) ، شیرین قرمه و …
و همین هاست که سفره گیلان را در کنار آدلاید استرالیا ، بارسلونا از اسپانیا ، برگن از نروژ ، بوداپست از مجارستان ، دیترویت از آمریکا ، لیورپول از انگلیس ، رم از ایتالیا ، مونته ویدئو از اروگوئه ، سالوادور برزیل و سنگاپور به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان پیوند داده است.
و چه بسیارند شهر گریزانی که برای تجربه تنها لحظه ای از این توصیف و تجربه ای دور از هیاهو، افقی این چنین گشوده از آسمان و خوشه طلب می کنند.
بنا به تعریف استادان گردشگری، گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی ترین اشکال گردشگری است و فعالیت ها و گونه های مختلف گردشگری در محیط های روستایی و پیرامون آنها که دربردارنده آثار مثبت / منفی برای محیط زیست روستا ، انسان و طبیعت است، تعریف می شود.
بابک علیدوست دانش آموخته برنامه ریزی توریسم معتقد است: گردشگری روستایی تنها شامل گردشگری کشاورزی نیست بلکه همه فعالیت های گردشگری در مناطق روستایی را در بر می گیرد.
وی گردشگری روستایی در گیلان را یکی از پر جاذبه ترین گونه های گردشگری در گیلان می داند و روستاهای تعیین شده با نام روستاهای هدف را فرصتی برای توسعه گردشگری عنوان می کند.
وی می افزاید: گردشگری روستایی در شرایطی توسعه می یابد که زندگی روستایی و چهره روستاها و آبادی ها نمای شهرنشینی به خود نگیرد .
علیدوست یکی از چالش های گردشگری روستایی در گیلان را بازاریابی عنوان می کند و می گوید: آنچه موجب محدود شدن گردشگری روستایی می شود، کم بودن قدرت کشش عناصر روستایی و ناتوانی آن در رقابت با دیگر بازارهای گردشگری، سرمایه گذاری های ناچیز و کافی نبودن حمایت های مالی است.
وی همچنین فقدان مشارکت محلی را یکی دیگر از چالش های توسعه گردشگری عنوان می کند و می گوید: مردم محلی باید ابتدا نسبت به مقوله گردشگری توجیه شوند، سپس در تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها و اجرای سیاست ها دخالت داده شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در گفت وگو با ایرنا، با بیان اینکه ۱۷روستای هدف گردشگری در استان تعریف شده، گفت: توسعه گردشگری روستایی در استان نیازمند آموزش، تعامل افراد بومی و همگرایی متولیان و مسئولان است.
رضا علیزاده افزود: گردشگری روستایی در استان بواسطه معماری فرهنگ و آیین یکی از پر طرفدارترین گونه های گردشگری است که متاسفانه رویکرد جدید معماری لطمه جدی به این موضوع وارد می کند.
وی استقبال کم نظیر گردشگران از موزه میراث روستایی گیلان را گواه این موضوع می داند و می گوید: معماری و نوع زندگی روستایی موجب شده تا هر ساله گردشگران بسیاری از داخل و خارج کشور برای بازدید از این موزه به گیلان سفر کنند و از این رو، تکیه بر معماری بومی اساس مجوز بوم گردی در استان است.
وی معتقد است: گردشگر برای دیدن فضایی متفاوت به روستا سفر می کند، حال اگر بنا باشد در روستا نیز به همان فضایی دست یازد که در شهر هست، دیگر چه جذابیتی برای گردشگر باقی خواهد ماند؟
علیزاده ادامه داد: نهادینه سازی فرهنگ گردشگری یکی از ضروریات است و مردم می بایست به این آگاهی برسند که توسعه گردشگری می تواند فرصت هایی را برای برقراری مبادلات فرهنگی میان گردشگران و مردم محلی فراهم سازد.
وی با اشاره به وجود دغدغه های جدی در حفظ معماری سنتی روستایی، توجه به بوم گردی روستایی را یک ضرورت برای جذب گردشگر خواند.
علیزاده وجود جاذبه های مختلف در گیلان را موجب شکل گیری صنعت گردشگری در استان دانست و گفت: هم اکنون صنعت گردشگری توانسته در کنار قطب کشاورزی، قطب گردشگری را در این استان توسعه دهد.
وی استفاده مثبت و هوشمندانه از معماری بومی و روستایی را بعنوان گنجینه ای ارزشمند مهم ذکر و اضافه کرد: معماری بومی همراه و همزاد با طبیعت است.
علیزاده با تأکید بر بازشناسی بومی با رویکرد بوم شناسی فرهنگی استان تصریح کرد: معماری بومی گیلان دارای اسناد و منابع غنی از گذشتگان است و تحلیل این آثار، دستیابی به اصالت و فرهنگ را برایمان مهیا می سازد.
وی با بیان اینکه حضور گردشگران موجب ایجاد شغل و درآمد در روستاها می شود، خاطرنشان کرد: گردشگران در تأمین نیازهای اقتصادی روستاییان مؤثر هستند و این امر موجب کاهش روند مهاجرت از روستاها به شهرها می شود و همه این ظرفیت ها موجب می شود تا متولیان شهرها زمینه آموزش را به روستاییان در راستای توسعه گردشگری روستایی در استان فراهم کنند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز روستاهای هدف گردشگری را ظرفیتی برای توسعه گردشگری دانست.
حمیدرضا آذرپور در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه در حال حاضر استان دارای ۱۷ روستای هدف گردشگری است، اظهار کرد: ۱۵ روستای دیگر نیز برای قرار گرفتن در شمار روستاهای هدف گردشگری گیلان، پیشنهاد شده که در مرحله بررسی قرار دارد.
وی ادامه داد: جیرنده داماش رودبار، امامزاده ابراهیم شفت و حاجی بکنده از توابع بخش خشکبیجار شهرستان رشت روستاهایی هستند که از سوی سازمان مرکزی اعتبارات خاصی برای توسعه زیرساخت های گردشگری روستایی برای آنان در نظر گرفته شده است.
علیزاده افزود: همچنین سه روستای اسطلخ جان رودبار، شی جان خمام و جیره سر باقر خاله خمام از توابع شهرستان رشت روستاهایی هستند که بر اساس فعالیت شوراهای آنها ، جزو روستاهای شاخص استانی مطرح و سرمایه گذاری و اعتبارات مناسبی برای آنها تعریف شده است.
به گفته آذرپور، روستای جیره سر باقر خاله با حضور مشاوران ژاپنی در قالب طرح جایکا (آژانس همکاری های بین المللی ژاپن) در حوزه اکوتوریسم جامعه محور جزو روستاهای شاخص استانی است.
آبادی در هر کجای جهان که باشد، اگر در هیاهوی دنیای امروز آهن و دود و سیمان گیج نشود، دنج ترین جای جهان خواهد بود تنها اگر جای چوب طاق هایش، تیر آهن ننشانند و تنورخوش عطر مادربزرگ را شعله گاز نیفروزد …
گزارش از: مرضیه ضامن