پنجم مرداد در آینه تاریخ معاصر ایران

مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر در این روز، به شرح زیر است:

۵ مرداد ۱۳۷۵
آیت‏اللّه سیدجواد حسنی خرمشاهی عالم مشهور کرمانشاه و صاحب اثرهای ارزنده مفاتیح آیات قرآن، کتاب انساب سادات، فرهنگ لغت قرآن و دیوان اشعار در ۹۱ سالگی درگذشت.

۵ مرداد ۱۳۶۷
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عملیات مرصاد را با رمز «یا صاحب الزمان (عج)» آغاز کرد. این عملیات با هدف سرکوب نیروهای مهاجم گروهک منافقان که با حمایت رژیم بعث از ناحیه غرب وارد کشور شده بودند به اجرا درآمد.

۵ مرداد ۱۳۶۰
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران، عملیات محدود رمضان را در محور حمیدیه ـ کرخه نور آغاز کردند. در نتیجه این عملیات ۴۰ تانک و نفربر دشمن منهدم و ۲۰۰ تن از نیروهای آنها کشته شدند.

۵ مرداد ۱۳۵۹
محمدرضا پهلوی در ۶۱ سالگی در بیمارستان رمادی قاهره در اثر بیماری سرطان خون درگذشت.

۵ مرداد ۱۳۵۸
نخستین نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی با فرمان امام خمینی و به امامت آیت الله طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد.

۵ مرداد ۱۳۵۷
علی امینی نخست وزیر پیشین رژیم پهلوی با صدور اعلامیه ای فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد. وی نبود برنامه و وجود تورم را مشکل اقتصادی دانست که به صورت یک مشکل سیاسی ظاهر شده است و حل هیچ یک بدون دیگری ممکن نیست.

۵ مرداد ۱۳۴۷
تیمور بختیار نخستین رییس سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک) در دادگاه نظامی لبنان به جرم حمل سلاح به ۹ ماه زندان محکوم شد. او در مسیر لبنان به بغداد در فرودگاه بیروت به جرم حمل اسلحه توقیف شده بود.

۵ مرداد ۱۳۳۹
شیخ محمد شلتوت رییس دانشگاه الازهر در تلگرافی به محمدرضا پهلوی، نگرانی خود را از اقدام وی در شناسایی رژیم صهیونیستی اعلام کرد.

۵ مرداد ۱۳۰۳
مجلس شورای ملی برای بررسی لایحه نفت تشکیل جلسه داد.

۵ مرداد ۱۳۰۲
مشیرالدوله رییس الوزرا و مصدق السلطنه وزیر امور خارجه از طرف دولت برای مهیا کردن آسایش و بازگشت علما به عتبات عالیات، به دیدار حاج میرزا احمد آیت الله خراسانی رفتند.

۵ مرداد ۱۳۰۲
میرزامحمدعلی مکرم مدیر روزنامه صدای اصفهان نزدیک خانه خود مورد سوء قصد قرار گرفت. ضارب با شلیک گلوله به پهلوی راست او جراحتی وارد کرد.

۵ مرداد ۱۳۰۲
اسماعیل خان نماینده وزارت جنگ برای حمل اسلحه های خریداری شده از آلمان بار دیگر از وزارت جنگ خواست برای خرید کشتی و انتقال باقی مانده اسلحه ها پول بفرستند.

۵ مرداد ۱۳۰۰
کوزر رییس بانک شاهی بندرعباس به شدت بیمار و این بانک تعطیل شد و ۱۱۴ صندوق محتوای ۳۰۰ هزار تومان وجه بانک با نخستین کشتی به محمره(خرمشهر) حمل کردند.

۵ مرداد ۱۳۰۰
کلنل محمدتقی خان پسیان با تصرف اداره های دولتی، نظامی و انتظامی استان خراسان، قیام خود علیه دولت قوام السلطنه را آغاز کرد. این رویداد، پس از کودتای رضاخان و دو ماه پس از سقوط کابینه سید ضیاءالدین طباطبایی و آغاز به کار دولت قوام السلطنه صورت گرفت.

۵ مرداد ۱۲۹۰
ابوالفتح میرزا سالارالدوله با دو هزار سوار و پیاده وارد کرمانشاه و ضمن تلگراف تند و سختی به مجلس شورای ملی خواستار سلطنت محمدعلی میرزا شد.