العبادی و تلاش برای تبدیل دولت سهامی به تکنوکرات

بغداد – جارپرس – این روزها فضای سیاسی عراق با طرح و ایده حیدرالعبادی نخست وزیر این کشور که تلاش دارد به جای دولت سهامی، یک کابینه فن سالار (تکنوکرات) تشکیل دهد، تا حدودی پر ابهام و غبار آلود به نظر می رسد، بطوری که برخی ها این فضا را ‘بن بست’ سیاسی تلقی می کنند و در مقابل مخالفان تاجایی پیش رفته اند که می گویند دولت العبادی در فیسبوک اداره می شود.

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، حیدرالعبادی طرح دولت تکنوکرات را روز یکشنبه به کربلای معلا برد تا در نشست غیرمنتظره رهبران ائتلاف ملی، بزرگترین جریان سیاسی عراق به بحث بگذارد و تاییدیه آن را که اجرای آن متضمن برکناری وزیران منتسب به گروه ها و احزاب سیاسی است، اخذ کند، اما این جلسه با حاشیه هایی روبه رو شد که بازخوردهای آن تا ساعات پایانی دوشنبه شب در رسانه های عراق دیده شد.
نشست رهبران ائتلاف ملی در پایان یک بیانیه داشت که در آن بر اجتناب از تک روی گروه ها و احزاب در حین تصمیم گیری های سیاسی خود تاکید کرده و خواستار حمایت گروه ها از اصلاحات دولتی شده و در عین حال گروه ها را به پایبندی به قانون و خودداری از حمل سلاح و تظاهرات و تجمع های مسالمت آمیز دعوت کرد.
جزییات بیشتری از این جلسه به بیرون درز نکرد، اما برخی منابع مخاطب این بیانیه را مقتدی صدر دانستند و برخی رسانه ها نیز مدعی شدند که مقتدی صدر یکی از رهبران گروه های عضو ائتلاف ملی با خشم جلسه را ترک کرده که بعدا این موضوع قویا از سوی ائتلاف ملی و رئیس آن ابراهیم جعفری وزیر خارجه عراق رد شد.
با این حال مقتدی صدر در روز دوشنبه با صدور بیانیه ای، نارضایتی خود را از نشستی که در آن حیدرالعبادی، عمار حکیم، ابراهیم جعفری، حسین الشهرستانی و برخی دیگر حضور داشتند، پنهان نکرد.
وی گفته است که همچنان بر خواسته خود مبنی بر برکناری همه وزیران و تشکیل دولت فن سالار اصرار می ورزد و تظاهرات مردمی را که جمعه گذشته در مقابل دروازه منطقه سبز امنیتی بغداد سازماندهی کرده بود، جمعه آینده نیز پی خواهد گرفت.
اما در عین حال گویا سایر گروه ها با تغییر وزیران و حذف سهمیه های مدیریتی خود براساس آرای پارلمانی، موافق نیستند و دستکم انتظار دارند که وزرای تکنوکرات را که قرار است برای کابینه بعدی انتخاب شود، خودشان معرفی کنند.
نشست یکشنبه کربلا همچنین یک غایب داشت که تعجب ناظران سیاسی در عراق را به دنبال داشت و این غایب بزرگ کسی نبود جز نوری المالکی نخست وزیر سابق و رهبر بزرگترین فراکسیون سیاسی در پارلمان عراق که جایش علی العلاق یک عضو ائتلاف دولت قانون به رهبری مالکی شرکت کرده بود.
کاظم الصیادی از ائتلاف دولت قانون در خصوص غیبت مالکی در نشست کربلا گفت: این نشست دوستانه نبود؛ وی از عدم حضور مالکی در این نشست به عنوان یکی از موثرترین اعضای ائتلاف ملی ابراز تاسف کرد و فاش کرد که گویا برخی از اعضای ائتلاف شرکت خود را در این نشست مشروط به عدم حضور وی کرده بودند.
علی البدیری از دیگر اعضای ائتلاف ملی عراق نیز نشست کربلا را به دلیل آنکه نشستی فراگیر با حضور همه جناح های سیاسی نبوده، موفق ارزیابی نکرد.
هاشم الموسوی دیگر عضو ائتلاف ملی نیز در واکنش به نشست روز یکشنبه و بحث های مربوط به تغییرات گسترده در کابینه گفت که العبادی در اجرای این برنامه ناتوان است و به وی پیشنهاد کرد که استعفا داده و دولت را تحویل یک تکنوکرات دهد.
وی این را هم اضافه کرد که العبادی نگران آن است که نتواند موافقت مجلس را کسب کند، بویژه آنکه چندی پیش برای اخذ اختیارات گسترده و ویژه برای تشکیل دولت تکنوکرات از پارلمان توفیقی نیافت.
اما یکی از تندترین واکنش ها مربوط به خانم حنان فتلاوی رئیس فراکسیون اراده در پارلمان بود که در انتقادی تند از العبادی گفت: دولت از طریق فیسبوک اداره می شود.
وی مدعی شد که العبادی، برغم حمایت مردم و پارلمان، یک درصد از وعده هایی را که به مردم داده محقق نکرده است و در چارچوب اصلاحات و مبارزه با فساد تاکنون هیچیک از وزیرانش را مجازات، سرزنش و حتی از آنها انتقاد نیز و نکرده و با وزرایش جلسه نمی گذارد، چرا که سرگرم فیسبوک است.
نشست کربلا در روز جمعه بیشترین حجم مطالب رسانه ها را نیز به خود اختصاص داد و برخی سایت ها اقدام به نظرسنجی هایی در این خصوص کردند، از جمله با طرح این سوال که ‘آیا اعتقاد دارید گروه های سیاسی با طرح تغییر وزرای کابینه به توافق خواهند رسید؟’.
در مقابل، العبادی روز دوشنبه لحن خود را علیه آنانی که وی آنان را مفسدان حکومتی می خواند، تندتر کرد و به دنبال جلسه شورای عالی مبارزه با فساد با حضور قضات و مسئولان قضایی عراق، در بیانیه ای خواستار انقلاب علیه سران فساد و شروع آن از بالاترین سطوح حکومتی شد.
وی با متهم کردن برخی ها که به گفته وی می خواهند همه چیز را خراب کنند تا قانون جنگل را دوباره بر فضای عراق حاکم کنند، گفت: ضروری است در مبارزه با فساد سرهای آن را هدف بگیریم.
العبادی همچنین خواستار شروع این حرکت از راس دولت بدون در نظر گرفتن موقعیت فرد و حزبش شد و وعده کرد که با این انقلاب واقعی، پرونده های فساد بزرگ گشوده خواهد شد.
اما در میان انتقادها و واکنش های منفی، احمد الجبوری از جریان اتحاد قوا (ائتلاف اصلی جریان سیاسی اهل سنت) با عنوان اینکه العبادی در بوته آزمون حساسی قرار دارد، از وی خواست یا کابینه تکنوکراتش را به سرعت معرفی کند یا به نشانه تسلیم پرچم سفید را بلند کند.
وی با بیان اینکه برخی گروه های سیاسی نمی خواهند از سهمیه های فرقه ای و سیاسی خود دست بکشند، گفت: آنها همچنان با العبادی درباره سهم خود در کابینه چانه می زنند.
ماجرای مجادلات اخیر به تابستان گذشته بر می گردد که مردم شهر بندری بصره در جنوب عراق چندین روز پیاپی به خاطر برخی مشکلات از جمله وضعیت برق جیره بندی خانگی به خیابان ها آمدند و در یکی از روزها اعتراض به خشونت کشیده شد و یک جوان جان خود را از دست داد.
حاصل این حرکت اجتماعی، در روزهای بعد، تظاهرات و تجمع هایی بود که در بغداد در میدان التحریر و در سایر مراکز استان ها در مقابل ساختمان استانداری ها سازماندهی شد و در اولین تظاهرات در میدان التحریر در مرکز بغداد تظاهرات کنندگان در اعتراض به وضعیت برق اسکلت کولرهای مستعمل بدون موتور و دینام را به نشانه هلاکت از گرما به کول گرفتند و شعار دادند.
مرجعیت عالی شیعه در عراق نیز که از مدت ها قبل دولت را به رسیدگی به امور رفاهی و خدماتی مردم تشویق و توصیه کرده بود، از تجمع های مردمی حمایت کرد و از دولت خواست که اصلاحات اساسی و فراگیر را در دستور کار قرار دهد.
در فراخوان مرجعیت از دولت همچنین بر مبارزه با فساد اداری و فاسدان جا خوش کرده در دستگاه های دولتی نیز تاکید شد و تاکیدات مرجعیت بسرعت در شعارهای هفته های بعد تجمع کنندگان بازتاب یافت.
در ادامه حیدرالعبادی نخست وزیر عراق، در واکنشی فوری، ضمن پذیرش نقایص و مشکلات موجود طرح اصلاحاتی را مطرح کرد که در آغاز راه با حمایت تظاهرات کنندگان و مرجعیت و پارلمان همراه شد، با اینحال چیزی که معترضان تجمع های جمعه ها در مناطق مرکزی عراق و شهر بغداد مطالبه می کردند، اصلاحات فوری بود که اثرات آن دیده شود.
از اواسط پاییز با خنک شدن هوا و بهبود وضعیت برق، اعتراض ها و تجمع ها نیز تا حدودی فروکش کرد و در اوایل و اواسط بهمن متوقف شد، اما مرجعیت عراق سه جمعه پیش با حرکتی اعتراضی نارضایتی خود را به نمایش گذاشت، بطوری که نماینده آیت الله سیستانی در خطبه دوم نماز جمعه گفت که مرجعیت دیگر توصیه های مکتوب خود را برای خطبه دوم نخواهند نوشت تا به این ترتیب خطبه معروف به مرجعیت که هر هفته نظرات آیت الله سیستانی را درباره مسائل مهم روز اعم از اجتماعی و سیاسی و امنیتی بیان می کرد، جای خود را به قرائت نامه های امام علی (ع) به والیان خود در بصره، مصر و سایر نقاط بدهد که در آن مسئولان را نسبت به حقوق رعایا و زیر دستان یادآوری کرده است.
و درنهایت از دو هفته پیش مقتدی صدر در پی اصرار بر تسریع در تشکیل حکومت تکنوکرات و تغییرات گسترده در کابینه، طرفداران خود و مردم عراق را به تظاهرات بزرگ فراخواند که دو جمعه پیش در میدان التحریر برگزار شد و جمعه گذشته در مقابل دروازه منطقه سبز امنینی(الخضراء) و روز یکشنبه هم اعلام کرد که تظاهرات بعدی یعنی جمعه آینده نیز در مقابل منطقه سبز برگزار خواهد شد.