آمریکا؛ دلالت ها و پیامدهای یک انتخابات/ نگاه سیاسی و اقتصادی روزنامه ها

این گزارش به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز پنجشنبه ۲۰ آبان ماه ۱۳۹۵ خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی نگاهی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

** ترامپ؛ پیروز انتخابات آمریکا
دیروز چهارشنبه، نوزدهم آبان ماه نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام و «دونالد ترامپ» نامزد حزب جمهوریخواه چهل و پنجمین رییس جمهوری آمریکا شد. بسیاری از روزنامه ها، گزارش های نخست و سرمقاله های امروز خود را به سرنوشت آمریکا با ریاست جمهوری ترامپ اختصاص دادند و دلایل پیروزی وی را بررسی کردند.
«زلزله ترامپ» عنوان نخست «ابتکار» در شماره امروز این روزنامه بود. ابتکار نوشت: انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میان هیلاری کلینتون دموکرات و دونالد ترامپ جمهوری‌خواه در کمال ناباوری با پیروزی ترامپ خاتمه یافت. نامزد جمهوری‌ خواهان با کسب ۲۷۸ رای الکترال، از حد نصاب ۲۷۰ رای لازم برای ریاست جمهوری گذشت و چهل و پنجمین رییس‌جمهوری آمریکا شد.
ابتکار همچنین، در سرمقاله خود با عنوان «ترامپ وارد می شود» نگاشت: به نظر می‌رسد رای آمریکایی‌ها به ترامپ، رای به ساختارشکنی بود. ترامپ غیرجمهوری‌خواه‌ترین نامزد جمهوری‌خواهان تا به حال بوده است تا جایی که برخی چهره‌های شاخص این حزب حمایت خود را از او دریغ کردند. او هیچ سابقه سیاسی خاصی ندارد و به طور کلی به عنوان مردی تجاری و رسانه‌ای شناخته می‌شود. او پیرترین رییس‌جمهوری آمریکا در هنگام تصدی این پست هم هست. همسرش نیز اولین «بانوی اول» ایالات متحده آمریکا خواهد بود که خارج از این کشور به دنیا آمده است و البته سوابق مدلینگ و فعالیت به عنوان مدل برهنه را دارد. اما آیا عملکرد او هم همین قدر ساختارشکنانه است؟ با ادبیاتی که ترامپ به محض پیروزی اتخاذ کرد این طور به نظر نمی‌رسد.
«پیروزی ترامپ، پیروزی جمهوریخواهان نیست» عنوان سرمقاله روزنامه «اعتماد» بود که در آن می خوانیم: این پیروزی، پیروزی حزب جمهوریخواه بر دموکرات‌ها نبوده و نیست بلکه باید آن را پیروزی قاطع شخص دونالد ترامپ دانست که با وجود همه مخالفت‌های درون‌ حزبی و مخالفت‌های جامعه سیاسی امریکا، توانست بر آن انتقادات و مخالفت‌ها غلبه پیدا کند و با تمام اتهاماتی که نسبت به او وارد شد و افشاگری‌ها، توهین‌ها و تخریب‌هایی که هر ساعت و هر لحظه علیه او از سوی رسانه‌ها مطرح شد، توانست بر هیلاری کلینتون دموکرات چیره شود. درست است که حزب جمهوریخواه توانست در کنگره امریکا اکثریت خود را حفظ کند اما آنها دینی بر گردن ترامپ ندارند زیرا دوره‌هایی بوده است که جمهوریخواهان در انتخابات کنگره پیروز شده‌اند اما انتخابات ریاست‌جمهوری را به حریف واگذار کرده‌اند یا بالعکس٫ در این انتخابات، ترامپ با وجود آنکه صبغه سیاسی نداشت و در حوزه تجارت و اقتصاد فعال بود، از خود اعتماد به نفس بالایی نشان داد.
«شرق»، در گزارش «توفان ترامپ» عنوان کرد: «دونالد جی ترامپ»، چهل ‌و پنجمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا؛ مردی که نامزدی‌اش در تابستان ٢٠١۴ مثل یک شوخی آغاز شد و حالا رهبر قدرتمندترین کشور جهان است.
شرق زیر عنوان «انتخابات آمریکا پیروزی توده‌های خشمگین» نوشت: پیروز واقعی این انتخابات دونالد ترامپ و بازنده واقعی آن هیلاری کلینتون نبود. برنده این انتخابات توده‌های خشمگین بودند و بازنده آن نخبگان ناآگاه. انتخابات سال ٢٠١۶، جدال مرسوم حزبی برای تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا نبود که اگر چنین بود، این‌گونه طرفین دعوا، یکدیگر را لجن‌مال نمی‌کردند، بلکه نبردی برای «بودن آمریکا» و «شدن آمریکا» بود. گروه نخست، بر هر آنچه اکنون آمریکا به شمار می‌آید، افتخار می‌کرد و گروه دوم، در پی آمریکای بهتری بود. گروه نخست مدافع وضع موجود بود و گروه دوم در آتش تغییر وضع موجود می‌سوخت. گروه نخست پول، نفوذ و رسانه داشت. اما تنها داشته گروه دوم، امید بود؛ امید به اقتصاد بهتر، به شغل بیشتر، به امنیت وسیع‌تر و به اخلاق متعالی‌تر. این امید در فردی جسور، مستقل و ساختارشکن متجلی شد؛ مردی که خود روزگاری درون تشکیلات حاکم، رئیس‌جمهور می‌ساخت، پا به میدان گذاشت و با وجود ثروت چند‌میلیارددلاری به ناجی فقرا و آسیب‌دیدگان از بحران‌های متعدد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و هویتی آمریکا بدل شد. فارغ از اینکه آیا این انتخاب صحیح بوده است یا خیر، آنچه اهمیت دارد، این است که توده‌ها در نهایت بر نخبگان فائق آمدند و تشکیلات، سرانجام مقهور ضدتشکیلات شد.
«تراژدی امریکایی» عنوان گزارش روزنامه «تعادل» بود. در این گزارش آمده است: وعده داده بود، اگر رییس‌جمهور شود دیواری در مرز مکزیک می‌کشد، همه مردم آمریکا باید سلاح حمل کنند و حکومت را از دست طبقه‌یی فاسد می‌گیرد و به مردم بازمی‌گرداند. مردم آمریکا به او رای دادند. دونالد ترامپ حالا چهل‌وپنجمین رییس‌جمهور آمریکاست. دونالد ترامپ پس از ۶۰ سال نخستین کسی است که بدون سابقه سیاسی به‌عنوان رهبر این کشور برگزیده شده است. او در شرایطی نامزد نهایی جمهوری ‌خواهان شد که یک سال پیش از آن یعنی زمانی که نامزدی خود را اعلام کرد، هیچ‌ یک از مهره‌های اصلی جمهوری ‌خواهان حضور او را جدی نگرفته بودند. به این ترتیب چیزی که ترامپ به‌عنوان «برگزیت ضرب‌در پنج» توصیف کرده بود در امریکا اتفاق افتاد تا، پس از بریتانیا با رای به جدایی از اروپا، ایالات‌متحده نیز با انتخاب خود دنیا را شوکه کند. دونالد ترامپ با شعار «بار دیگر آمریکا را بزرگ کنیم» یک سال و نیم کارزار را به نقطه پیروزی رساند، در حالی که حتی اعضای حزب او یعنی جمهوری‌خواهان، بیش از ۱۶۰عضو، در ماه‌های آخر از او جدا شده بودند.
«شوک ترامپ» عنوان گزارش «جام جم» بود که در آن دلایل پیروزی ترامپ را بررسی کرد. به نوشته این روزنامه، تحلیلگران در آمریکا بر این باورند که سیاست‌ های «باراک اوباما» رییس جمهوری پیشین آمریکا در هشت سال گذشته یک عامل بوده است. یکی دیگر از دلایلی که «دونالد ترامپ» را در این نبرد پیروز میدان کرد، سیستم ناکارآمد انتخابات درون حزبی آمریکا بود.
این روزنامه همچنین، در یادداشتی با عنوان «چرا ترامپ؟» چنین تحلیل کرد: نخست این‌که پیروزی ترامپ نشان داد مردم آمریکا بویژه طیف حامیان پروپا قرص وی دنبال قهرمان بودند. آمریکا در حالی وارد هزاره سوم شد که شاخ این غول در پی وقوع حادثه یازدهم سپتامبر با انهدام برج‌های دوقلوی تجارت جهانی شکست و در واقع آمریکا هزاره سوم را با شاخ شکسته آغاز کرد. …نکته دوم آن‌که ترامپ برخلاف هیلاری کلینتون دارای کارنامه سیاسی نبود و اصلا در میان سیاستمداران استخواندار جامعه آمریکا به حساب نمی‌آمد، با وجود این مردم به شعارهای انتخاباتی او دل بستند و وی را بر هیلاری کهنه‌کار ترجیح دادند.
روزنامه «جوان» این عنوان را «امریکا علیه امریکا شورید» برای گزارش خود برگزید و در آن چنین نگاشت: امریکایی‌ها سرخورده از تغییری که باراک اوباما هشت سال قبل وعده آن را داده بود، ولی فقط به ۳۰درصد آن عمل کرد، علیه وضع کنونی امریکا یا به‌تعبیری «امریکا آنگونه که اکنون هست» شوریدند و با کنار زدن همه پیش‌بینی‌ها، نظرسنجی‌ها و تبلیغات رسانه‌ای به دونالد ترامپ نامزد جنجالی جمهوریخواهان که نظام امریکا را «فاسدترین» نامید، رأی دادند؛ کسی که فقط ۳۳ درصد امریکایی‌ها به او اعتماد دارند ولی با رأی لجوجانه به او، اعتراض خود را به روند‌های جاری در امریکا نشان دادند.
«پیروزی ترامپ و واقعیت‌های ما» عنوان سرمقاله این روزنامه بود که در آن آمده است: مخالفت‌ها، موضع‌گیری‌ها و انتقادهای تند و صریح ترامپ نسبت به ساختارهای سیاسی و سیاست‌های دولت‌های پیشین و دولت‌ حاکم کنونی امریکا، عامل مهمی در رأی‌آوری وی است. … بسیار بعید است که با ورود آقای ترامپ به کاخ سفید، دگرگونی‌های اساسی در سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و رویکردهای دولت ایالات متحده در قبال مسائل مهم بین‌المللی رخ دهد. به هر حال چه کلینتون و چه ترامپ، هر کدام به کاخ سفید ورود پیدا می‌کردند، باید تابع سیاست‌های نظام سیاسی امریکا و جریان سرمایه‌داری در این کشور باشند.
«آمریکا پس از ترامپ» عنوان یادداشت روز «کیهان» بود. کیهان نوشت: ترامپ تعابیر تندی درباره هیئت حاکمه آمریکا و سوابق و نتایج سیاست‌های این کشور به کار برد تا جایی که بعضی از شخصیت‌های مؤثر این حزب نظیر جرج بوش اعلام کردند که به ترامپ رأی نخواهند داد. عباراتی که او به کار می‌برد جنبه درون توده‌ای داشت و مخاطبان را برمی‌انگیخت و به همین دلیل و برای آنکه پاسخی برای اتهامات بزرگی که متوجه نظام سیاسی آمریکا می‌کرد نداشتند، او را به «پوپولیسم» متهم می‌کردند.

** ایران و انتخابات آمریکا
شماری از روزنامه ها تاثیر پیروزی ترامپ را بر اقتصاد و سیاست ایران بررسی کردند. در این میان، برخی سخنان مقام های کشورمان مبنی بر بی تاثیر بودن نتیجه انتخابات آمریکا بر سیاست های تهران را پایه تحلیل های خود قرار دادند و گروهی از تاثیر زودگذر این انتخابات بر بازار و بخش های اقتصادی سخن گفتند.
روزنامه «ایران» به نقل از «حسن روحانی» رییس جمهوری عنوان کرد: نتیجه انتخابات امریکا اثری بر سیاست ایران ندارد. این روزنامه از زبان «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران نقل کرد: امریکا آنچه را که به‌عنوان یک تعهد بین‌المللی چند جانبه در برجام پذیرفته باید اجرا کند.
روزنامه «آرمان» نیز با طرح این پرسش که «انتخاب ترامپ به نفع ایران است؟» به گفته های «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت اشاره کرد و نوشت: سرخوردگی و بی‌اعتمادی اکثریت جامعه به ساختار و رویه‌های جاری در این کشور واقعی و رو به ازدیاد است. نتیجه انتخابات آمریکا بر سیاست‌ها و اقدامات کشورمان در ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی بی تاثیر خواهد بود.
«ترامپ و سیاست خارجی ایران» عنوان یادداشت «دنیای اقتصاد» بود. در این یادداشت می خوانیم: اگرچه در مبارزات انتخاباتی، هیلاری مدافع برجام بود و خود را معمار آن می‌دانست، اما ترامپ تصریح کرده‌بود که برجام را پاره خواهد کرد. به نظر می‌رسد این حرف سخنی فراتر از یک بلوف انتخاباتی نیست. همان‌طور که ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش دم از زندانی شدن هیلاری کلینتون می‌زد، اما در نطق پیروزی‌اش به شدت از او و خدماتش تقدیر کرد. اوباما هم در سال ۲۰۰۸ وعده بسته شدن زندان گوآنتانامو را داد، وعده‌ای که تا امروز و پس از گذشت هشت سال هنوز اجرایی نشده‌است. بر پایه این استدلال بسیار بعید است که ترامپ دست به چنین اقدام جنجال برانگیز و پر هزینه‌ای بزند.
در گزارش روزنامه «جمهوری اسلامی» می خوانیم: بورس تهران دیروز پس از آشکارشدن شواهد پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دچار افتی ۱۵۰۰ واحدی شد تا حداقل ژست همراهی با بازارهای مالی جهان را گرفته باشد؛ سوال اما این است که آیا تاثیرات اقتصادی و سیاسی حضور ترامپ در راس دولت آمریکا برای بازار و اقتصادی تقریبا منفک از جهان مانند بازار واقتصاد ایران واقعا همین قدر است؟ این روزنامه به نقل از «امیرجعفر زاده» کارشناس اقتصادی آورد: نرخ ارز بستگی به توان آمریکا در رشد اقتصادی و نرخ بهره‌ آمریکا دارد و کمتر از روی کار آمدن ریاست جمهوری تاثیر می‌گیرد. با انتخاب ترامپ به این دلیل که بازارهای سهام و شرکت‌های تولیدی سیگنال منفی می‌گیرند از این جهت که اغلب اینترنشنال هستند و در مراوده با شرکت‌های خارجی هستند، در کوتاه مدت بر اثر جو روانی باعث تضعیف دلار می‌شود.
«بازار در شوک ترامپ» عنوان گزارش «جهان صنعت» بود که در آن آمده است: پس از اعلام نتایج انتخابات آمریکا و پیروزی ترامپ، بازار‌های جهانی سقوط کردند و شوک انتخاب ترامپ یکی یکی به بازار‌های مالی ایران هم رسید. در ایران نیز بازار سرمایه تحت تاثیر جو روانی به شدت واکنش نشان داد و قیمت طلا و سکه تخت گاز بالا رفت. بازار ارز هم در ادامه همین دومینوی شوک ناشی از انتخاب ترامپ، گرانی را به خود دید.
این روزنامه در گزارش دیگر خود به نقل از «شاپور محمدی» رییس سازمان بورس و اوراق بهادار عنوان کرد: انتخابات آمریکا تاثیر طولانی بر بازار سهام ایران ندارد و سهامداران در بلندمدت به باور بی‌تاثیری انتخابات آمریکا بر بازار ایران می‌رسند. سرمایه‌گذاران در بازار سهام باید بر اساس تحلیل سهام و با نگاه بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند.
دنیای اقتصاد در گزارشی از تاثیر انتخابات بر بازار اقتصادی ایران خبر داد و چنین نگاشت: روز گذشته همزمان با اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شاخص کل بورس تهران با افت چشمگیر ۱۴۶۰ واحدی (معادل ۸/ ۱ درصد) مواجه شد. در روزهای پیش از انتخابات خوش‌بینی بازارهای جهانی به رئیس‌جمهور شدن هیلاری کلینتون، نماینده دموکرات آمریکایی‌ها باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی شد. افزایش قیمت این کالاها نیز رشد قیمت سهام مرتبط در بورس تهران را به همراه داشت. امری که موجب ثبت جهش‌هایی در نماگر بازار سهام نیز شد. در شرایطی که بیشتر پیش‌بینی‌ها انتخاب شدن هیلاری کلینتون را به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا محتمل‌تر می‌دیدند، نتایج این انتخابات واکنش به‌شدت منفی بورس تهران را به دنبال داشت.
روزنامه «خراسان» در سرمقاله خود زیر عنوان «چرا احتمالا ترامپ برای ما بهتر است» نوشت: قدرت گرفتن بیشتر جمهوری خواهان درمجلس نمایندگان آمریکا که قبلا بر کنارگذاشتن برجام تصریح کرده بودند، احتمال لغو برجام توسط آمریکا را بیشتر می کند اما تصمیم ترامپ و جمهوری خواهان در این باره ذیل یک مسئله کلی تری قرار دارد که با درنظر گرفتن آن مسئله در هر حالت اگر شرایط بهتری از الان برای ما ایجاد نشود، به نتایج خیلی بدتری نخواهیم رسید.
این روزنامه ادامه داد: ترامپ در مسائل منطقه (بر اساس اظهارات انتخاباتی اش) برای ما بهتر از کلینتون محسوب می شود. کلینتون با پول های کلانی که از سعودی ها برای کمپین انتخاباتی اش گرفته بود، سیاست های سخت گیرانه تری در تحولات منطقه علیه منافع ما اعمال می کرد …در حالی که ترامپ (اگر به اظهاراتش پایبند باشد) معتقد است برای از بین بردن داعش و تروریست ها باید با بشار اسد، روسیه و ایران همکاری کرد.

** مسکن به سوی رونق یا ادامه رکود؟
برخی روزنامه ها در گزارش های خود وضعیت کنونی بازار مسکن را بررسی کردند و به پیش بینی آینده این بازار پرداختند.
روزنامه دنیای اقتصاد زیر عنوان «رکود در بازار اجاره نوسازها» نوشت: عدم اقبال عمومی به اجاره واحدهای مسکونی نوساز و لوکس در مناطق شمالی پایتخت، موجب شده که موجران این آپارتمان‌ها در فصل پاییز هم در بازار املاک استیجاری حضور پررنگی داشته باشند. در مهرماه امسال شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران ۵/ ۹ درصد رشد داشته است. این میزان رشد اگرچه تقریبا با نرخ تورم عمومی برابر است و این نشانه خوبی از تنظیم بازار املاک استیجاری محسوب می‌شود، اما بررسی موتورهای جست‌وجوی معتبر ملکی نشان می‌دهد شمار آپارتمان‌های گران‌قیمت که با نرخ‌های سنگین رهن و اجاره طی یک ماه اخیر در بنگاه‌ها فایل شده‌اند، بسیار بیشتر از سایر آپارتمان‌ها است. به این ترتیب تعداد فایل‌های آپارتمان نوساز واقع در مناطق گران‌قیمت یک، دو و سه نسبت به سایر مناطق بیشتر است.
روزنامه «جهان صنعت» نیز نوشت: یک کارشناس مسکن اعلام کرد که آمار معاملات انجام شده مسکن در نیمه نخست امسال در تهران نشان می‌دهد که به‌طور متوسط رشد قیمت هشت تا ۱۰درصدی نسبت به سال گذشته تحقق یافته و انتظار می‌رود در نیمه نخست ۹۶ بازار خرید و فروش مسکن در کشور رونق بگیرد.