خاطره هایی که قاب شد … حرف هایی که به حبس رفت!

می گوید: از زمانی که سردی بین آن ها حاکم شد، دیگر به یاد نمی آورد که برای لحظه ای همچون گذشته کنار یکدیگر نشسته باشند و از خودشان، مشکلات، آرزو ها و امیدهایشان بگویند.
این روزها گذشت و گذشت تا فاصله ها بیشتر بیشتر شد تا اینکه در نهایت هم صحبتی را با غریبه ها در فضای دیگر جستجو کرد و این جستجو به جدایی و نابودی زندگی اش انجامید..
تا به حال به این مساله فکر کرده اید که در طول روز به چه میزان با اعضای خانواده خود اعم از همسر و فرزندانتان ، صحبت می کنید؟ چه مدت زمانی را به این مساله مهم و اساسی اختصاص داده اید؟
آن قدر غرق مسائل روزمره زندگی هستید که متوجه نشده اید از ساعتی که در منزل حضور دارید تا زمان خواب، تنها ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با همسر یا فرزندتان هم صحبت شده اید و این غفلت به حدی رسیده که همسر یا هر یک از اعضای خانواده به حاشیه رانده شده و به تدریج افسردگی در فضای خانه و خانواده حاکم شده است.
شاید برخی گمان کنند که صحبت با هر یک از اعضای خانواده چندان تاثیری در روابط عاطفی افراد ندارد و تنها تامین امکانات مالی یا به عبارتی آسایش و گاهی مسافرت و گردش که آن نیز بعضا با سکوت همراه است، کفایت می کند.
برخی از خانواده ها، میزان سفر و گردش های شخصی خود را معیار خانواده ای موفق و عاطفی می دانند این در حالی است که برخی از خانواده ها در هنگام سیر و سفر نیز کاری به کار یکدیگر ندارند، پدر در فضای مجازی سیر می کند، مادر غرق رفع و رجوع مسائل فرزندان است و همسر حرفی با او ندارد، هر یک از فرزندان نیز در بازیهای اینترنتی یا به هر نحوی در فضای مجازی به سر می برد.
در این بین هم صحبتی همسران با یکدیگر و به تبع آن هم صحبتی با فرزندان از جایگاه خاصی برخوردار است همان گونه که روانشناسان و کارشناسان مسائل خانواده بر این باورند که لازمه خانواده سالم داشتن روابط عاطفی سالم و عمیق بین زوجین است براین اساس لازم است تا همسران در طول روز با یکدیگر صحبت کرده و فرزندان شاهد این هم صحبتی صمیمی باشند تا از آن ها تاسی بگیرند.
برخی از کارشناسان بر این باورند که زوجینی که هنوز روابط بین فردی و عاطفی آن ها چندان قوی نشده ، نباید تصمیم بر فرزند دار شدن، بگیرند چرا که باید روابط اصلاح شود و در کانون گرم عاطفی خانواده، کودک به شکل صحیحی پرورش یابد.
این در حالی است که کارشناسان یکی از شاخص های خانواده سالم را در رابطه با میزان مکالمه زن و شوهر با یکدیگر دانسته و مدعی هستند که طبق آمار در طی هر شبانه روز میزان مکالمه زوجین در تهران ۱۷ دقیقه است.
«مریم» خانمی حدود ۳۵ ساله است، چهارسالی است که ازدواج نکرده و هنوز تصمیم بر بچه دار شدن، ندارد، از روابط خود با همسرش می گوید: من و همسرم به یکدیگر خیلی علاقمند و وفادار هستیم ، هر دو کارمندیم و زمانی که به خانه می آییم خسته ایم، اما همسرم وقتی در خانه است خیلی کم با من صحبت می کند شاید در طول هفت تا هشت ساعتی که در خانه هستیم مکالمه ای که بین ما رد و بدل می شود بیشتر از ۲۰ دقیقه نباشد.
وی ادامه می دهد: همسرم بیشتر به کارهای شخصی خود اعم از عبادت، کتاب و تلویزیون نگاه کردن توجه می کند البته در کارهای خانه با هم مشارکت داریم اما مکالمه ای بین ما رد و بدل نمی شود و از این بابت ناراحتم، بارها و بارها به صورت مستقیم و غیر مستقیم با او در این زمینه صحبت کرده ام اما به صورت موقتی این مساله برطرف شده است.
محمدرضا مردی حدود ۴۰ ساله و معلم است، در مورد مدت زمان گفت و گو بین خود و همسرش و همچنین فرزندش می گوید: هر روز وقتی از سرکار به خانه می روم غیر از مکالمه های روزمره ، حدود ۱۵ تا ۱۵ دقیقه با همسرم صحبت می کنم، مثلا از او می پرسم امروز را چگونه گذرانده است، کمبود یا ناراحتی ندارد، بچه ها او را اذیت نکرده اند؟
وی ادامه می دهد: توجه به همسرم سبب می شود تا فرزندانم که شاهد این توجه هستند ، آموزش ببینند که نشانه یک خانواده سالم گفت و گوی صمیمی بین زوجین است، البته با فرزندانم نیز با زبان کودکانه خودشان صحبت می کنم، گاهی با آن ها هم بازی می شوم و آن ها را به پارک می برم، شاید خسته شوم اما در هنگام خواب با رضایت سرم را بر بالین می گذارم.
محمد ۲۹ ساله است، حدود دو سالی است که ازدواج کرده و از روابط بین خود و همسرش گله دارد، می گوید: همسرم شاغل است ، زمانی که خسته به خانه می آییم بعد از خوردن شام سراغ تلفن همراهش می رود و مدام در فضای مجازی جست و جو می کنم، البته به او کاملا اعتماد دارم اما نصل وقت خود را صرف خواندن خبر ها می کند.
وی ادامه می دهد: دوست دارم همسرم به روز باشد و در جریان اخبار و اطلاعات قرار گیرد اما نباید در هیچ کاری زیاده روی کنیم و از خانواده خود غافل شویم.
زهرا نیز از همسر خود به دلیل توجه زیاد به تلویزیون و فضای مجازی گله دارد، می گوید: من نگران خودم نیست، بیشتر نگران دخترم هستم که شاهد روابط سرد بین من و همسرم است.

**کاهش ارتباط گفتاری و دردسرهای آن
مجید ابهری، آسیب شناس و متخصص علوم رفتاری در این زمینه گفت: گفت و گو به عنوان اصلی ترین ابزار ارتباط در خانواده همواره مشکل گشای زندگی زناشویی و خانوادگی بوده است که متاسفانه امروز به دلیل نفوذ شبکه های ماهواره ای که حدود ۶۰درصد از خانواده های ایرانی را به پای خود کشانده و همچنین گسترش نرم افزارهای اینترنتی بویژه در تلفن همراه، زوجین و اعضای خانواده را از یکدیگر دور کرده است.
وی ادامه داد: در خانواده های امروزی مشاهده می شود زن در یک گوشه با تلفن خود کار می کند و مرد در گوشه ای دیگر، فرزندان یا مشغول درس هستند یا تلویزیون نگاه کردن یا اینکه آن ها هم با تلفن های همراه خود در گروه های بی در و دروازه مشغول گشت و گذار هستند.
ابهری اضافه کرد: سست شدن روابط عاطفی در خانواده و کاهش ارتباط گفتاری به ۱۷ دقیقه در روز باعث شده که اعضای خانواده در بیرون از خانه به دنبال هم صحبت یا همدم بگردند آسیب های ناشی از کم رنگ شدن ارتباط گفتاری باعث انباشت مشکلات و گله ها شده و طغیان این انباشته ها به دوستی های نامناسب فرزندان و روابط فرازناشویی زوجین منجر می شود.
این آسیب شناس اظهار داشت: کم رنگ بودن آموزش مهارت های زندگی در محور همدلی، تفاهم، برقراری ارتباط از یک سو و تماشای سریال های تکراری شبکه های ماهواره ای از سوی دیگر، گروه های بی درو و دروازه و خطرناک شبکه های اجتماعی در کنار همه این مشکلات منجر به سستی عاطفه و کم رنگ شدن روابط زناشویی شده و حداکثر زوجین با پیامک در طول روز حرف های خود را آن هم در زمینه نیازهای زندگی مثل دعوت به میهمانی های فامیلی ، خرید مایحتاج خلاصه می کنند که تازه این حرکت بین نوخانمان ها رایج است نه خانواده های قدیمی و ریشه دار.
ابهری افزود: اگر وضعیت به این شکل حرکت کند تا چند سال دیگر گفت و گو های خانوادگی فراموش می شود و زندگی ماشینی و گرفتاری اقتصادی و سرگرمی های کاذب و بی فایده جای دورهمی ها خانوادگی را گرفته و صفا و صمیمت جای خود را به فاصله و دوری خواهد داد.
وی ادامه داد: برای پیشگیری یا مقابله از این وضعیت ویرانگر نهادهای فرهنگی و متولی باید به طور مکرر و مستمر در قالب تولیدات فرهنگی اعم از فیلم و سریال، زیان های ایجاد فاصله در خانواده را یادآوری کنند و مهارت های زندگی برای پررنگ کردن و تحکیم روابط گفتاری به خانواده ها آموخته شود در مدارس دانشگاه ها و مراکز فرهنگی باید عوارض و آسیب های کاهش ارتباط گفتاری به خانواده ها گوشزد شود و در کنار تمام این حرکات باید دولت به فکر نشاط اجتماعی خانواده ها نیز بوده و سرگرمی های رفاهی ارزان قیمت یا رایگان در اختیار خانواده ها قرار دهد.
وی تاکید کرد: تفریح ۶۵ درصد مردم تهران تنها خوردن است که شب ها در رستوران ها و مراکز ییلاقی می توان این منظره را مشاهده کرد و آن ها که توانایی اقتصادی ندارند در کنار اتوبان ها و پارک ها گوشی تلفن همراه به دست تنها در کنار هم حضور فیزیکی دارند.

**زوجین تسلیم زندگی شهری نشوند
«طهورا نوروزی» مدرس دانشگاه و پژوهشگر نیز در این زمینه گفت: علت اصلی کم شدن گفتمان بین زوجین، زندگی شهری و محدودیت هایی است که برای آن ها ایجاد می کند، چرا که در زندگی شهری اکثر زوجین مشغول به کار و درگیر مسائل معیشتی خانواده هستند.
وی ادامه داد: ساعت های طولانی کار در بیرون از خانه سبب می شود تا آن ها خستگی های خود را به خانه بیاورند، از سوی دیگر
انگیزه ارتباط خانوادگی روز به روز کمتر می شود چرا که انگیزه ای برای برقراری تعامل ندارند، در حالی که بخشی از انگیزه تعامل از طریق گروه همسالان و دوستان ایجاد می شود.
این پژوهشگر اضافه کرد: بخشی از مسائل بچه ها در تعامل والدین حل می شود چرا که والدین به عنوان نقطه مشترک بین فرزندان به شمار می روند. تعامل والدین گلوگاهی است برای تصمیم گیری برای فرزندان و چنانچه بین زوجین فاصله ایجاد شود، مشکلات تربیتی برای فرزندان ایجاد می کند.
نوروزی اضافه کرد: با وجود شکاف بین زوجین، فضای عطفت و همدلی کاهش یافته و به سایر اعضای خانواده سرایت می کند و آثار سوئی برای فرزندان دارد.
وی با اشاره به تنگناهای معیشتی و شهرنشینی، گفت: به نظر می رسد علاوه براین عوامل،مهم تر از آن خود زوجین هستند که نباید خود را در فضای جبر بسپارد، باید منفعل باشند، چون خانواده مهم ترین نهاد است که مهمترین کارکرد آن تعامل و عاطفه است و هر چه روی این کارکردها تاثیر بگذارد در کالبد و کلیت خانواده اثر منفی می گذارد و دیگر خانواده معنایی نخواهد داشت.
گزارش از معصومه نیکنام – ایرنا