چهره هایی که تابلو فرش می شوند

تبریز – جارپرس – آوازه ی فرش های تبریز، گستره ای جهان شمول دارد و بازار فرش این شهر، صحنه خلاقیت و نوآوری فرشبافان هنرمندی است که نظر هر مخاطبی را به خود جلب می کند.

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، گشت و گذار در بازار مظفریه تبریز به حق توان فرشبافان شهر جهانی بافت فرش را به نمایش می گذارد، اما در گوشه و کنار این شهر فرهنگی نیز آثار فاخر هنری جلوه نمایی می کند.
بازار المهدی (عج) تبریز، پاساژی دو طبقه ای است که هنر فرشبافان تبریز را به خریداران ارزانی می دارد؛ با ورود به این بازار می توان صف کشی مغازه های فرش فروشی را با نقش و نگارهایی رویایی به تماشا نشست.
در سمت راست ورودی این پاساژ، پله هایی قدیمی ما را به مغازه ای در انتهای طبقه دوم هدایت می کند تا روح خود را با هنر خیره کننده یکی از فرشبافان این شهر جلا دهیم.
در جستجوی ‘ یعقوب عبدی’، یکی از هنرمندان طراحی و بافت تابلو فرش تبریز، راه دل را طی می کنیم تا هنر خلق تصاویر از چهره های ماندگار مکتب اسلام را به نظاره بنشینیم؛ هنری که چهره ۱۵۰ نفر از مشاهیر و ۱۰۰ نفر از شهیدان گلگون کفن را در تابلوهایی به ابعاد ۲۰ در ۳۰ سانتی متر به تصویر می کشد.
تابلوهایی سیاه و سفید با تار و پودهایی بسیار نازک که در نگاه نخست، تشخیص هر بیننده ای را در میان دو راهی ‘ عکس هایی آشنا’ یا ‘فرش هایی از چهره ها’ سردر گم می گذارد.
یعقوب عبدی متولد ۱۳۴۵ شمسی در تبریز و هنرش متولد ۱۳۵۵شمسی است؛ در آن زمان یعقوب ۱۰ ساله عاشق بافتن فرش و پدر و مادرش مخالف فعالیت وی در این هنر ماندگار بودند، اما امروز همسر و فرزندانش هم همراه وی پای دار قالی می نشینند.
‘ یعقوب ‘ در آن زمان نزد یکی از همسایگان بافت فرش را یاد می گیرد تا سال های سال، شیره جانش را در قالب یک هنر ماندگار زیر پا بیاندازد.
این دیدار اگرچه بهانه ای برای گفت و گویی صمیمی با این هنرمند خلاق است اما بار دیگر اهمیت انتقال پیام در قاب هنر را بازگو می کند.
سوال: استاد تعریف شما از هنر فرشبافی چیست؟
جواب: فرش، نور دیده و شیره جان هنرمندان فرشباف و قالبی از هنر برای انتقال معنی است، فرش با مخاطب خود سخن می گوید و پیام هایش را جاودانه می کند.
سوال: از این رو به بافت چهره های شهیدان دفاع مقدس و شخصیت های برجسته روی آوردید؟
جواب: هنر فرش بافی می تواند ضمن انتقال معانی، بسیاری از فرهنگ ها را ماندگار کند، چهره ۱۰۰ شهید دوران دفاع مقدس یادآور ایثار جوانان این مرز و بوم در دفاع از میهن اسلامی است. جوانان باید با شخصیت های برجسته فرهنگی و ابعاد مختلف زندگی آنان آشنا شوند. عشق و علاقه من به شهیدان دوران دفاع مقدس به خاطر تجربه حضور شش ماهه در جبهه حق علیه باطل و حضور در عملیات های کربلای چهار و پنج است. مجموعه این ۲۵۰ تابلو در واقع بخشی از هویت کشور ما به شمار می رود.

سوال: این تابلوها را در نمایشگاه های هنری به نمایش گذاشته اید؟
جواب: هر یک از این تابلوفرش ها بیوگرافی مشاهیر و شهیدان را به زبان های زنده دنیا به همراه دارد و تا زمان حاضر در نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی از جمله ‘ جاده ابریشم’ در’ طرابزون ‘ و ‘ قونیه ‘ ترکیه به نمایش گذاشته شده است.

سوال: این تابلوهای مینیاتوری ارزشمند را چرا در فضای کوچک ۱۲ متری نگهداری می کنید؟
جواب: نمایش این تابلوها حدود ۵۰۰ متر مربع فضای نمایشگاهی نیاز دارد اما تا زمان حاضر فضای نمایشگاهی ثابت و مناسبی در اختیار نداشته ام. در دولت قبل رئیس جمهور وقت دستور مساعد برای تامین فضای نمایشگاهی صادر کرد اما زیر دست ها موضوع را مسکوت گذاشتند. در برخی مواقع نیز از این تابلوها استفاده ابزاری صورت گرفته است و برخی از مسئولان نمایش موقت این تابلوها را عملکردی برای خود به شمار آورده اند.

سوال: قصد فروش این تابلو فرش ها را دارید؟
جواب: نه به هیچ عنوان به دنبال مباحث مادی و فروش این تابلوها نیستم. به این تابلوها علاقه دارم و زحمت های زیادی برای بافتن آنها کشیده ام تا یادگاری از یک فرشباف تبریزی در سال های دور آتی باشد.

سوال: با این حال هدف شما از بافت و جمع آوری این مجموعه چیست؟
جواب: این تابلو فرش ها جلوه ای از هویت کشور است و می تواند چهره مشاهیر مکتب اسلام و شهیدان را در اذهان مخاطبان زنده نگاه دارد. این تابلو فرش ها بخشی از فرهنگ ما را ماندگار خواهد کرد. وجود تابلوفرش های شهدا مکانی معنوی ایجاد کرده و بیوگرافی شهیدان در کنار این تابلوها جوانان ما را با فرهنگ ایثار و شهادت آشنا می کند.

سوال: این تابلو فرش ها چه ویژگی هایی دارند؟
جواب: همه آنها به صورت سیاه و سفید و از ترکیب ۲۷ رنگ بافته شده است و شباهت زیادی به عکس های تاریخی سیاه و سفید دارند. ابعاد ثابت این تابلوفرش ها با تاکید بر چهره های ماندگار، نقطه اشتراک تمامی آنها است.

سوال: عصاره ای از سالها تجربه در بافت فرش را می توانید بیان کنید؟
جواب: رمز پایداری فرش کیفیت است. نداشتن سرمایه کافی، کیفیت فرش را پایین می آورد. بسیاری از فرشبافان تبریز هنر لازم برای تولید فرش کیفی را دارند اما در بیشتر موارد نبود سرمایه کافی موجب کاهش کیفیت می شود.

سوال: فقط در بافت تابلو فرش فعالیت دارید؟
جواب: در همه مراحل طراحی و بافت انواع فرش مهارت دارم. کار بافت فرش را با زیرانداز شروع کردم اما از ابتدا به انتقال معانی در قالب این هنر علاقه مند بودم. در سال ۱۳۶۹شمسی فرشی با عنوان ‘ باغ عرفان ‘ طراحی و تولید کردم که آثاری از پنج پیامبر اولوالعزم در طراحی آن منظور شده بود. ‘ عجایب هفتگانه’ و ‘چهارفصل ‘ نیز در این فرش با مساحت ۵ متر مربع قابل رویت بود. این فرش در جشنواره های فرش برگزیده شد و در زمان حاضر در یکی از موزه های کشورهای غربی نگهداری می شود. ‘زندگی حضرت رسول(ص)’ ، ‘گفت و گوی ادیان’ و … عناوین فرش هایی است که در گذشته طراحی و بافته ام و در همه آنها ایده های جدید و انتقال معانی مد نظر بوده است.

سوال: ثبت تبریز به عنوان شهر جهانی بافت شهر در سال جاری مزایایی برای بافندگان فرش داشته است ؟
جواب: به صورت عملی چیزی مشاهده نمی شود و در زمان حاضر کمی عقب رفت هم داریم و در طراحی فرش با افول مواجه هستیم.
رئیس دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز نیز کلکسیون هنری و زحمت های بی دریغ این هنرمند را قابل تحسین و تقدیر دانست.
علی وندشعاری گفت: این تابلو فرش ها با کیفیت عالی بخشی از فرهنگ این مرز و بوم را به نسل های آتی منتقل خواهد کرد.
مصاحبه کننده : علیرضا فولادی