چرا هر اعتراضی بلافاصله سیاسی می شود؟

مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۵ طی سفر به استان خوزستان به مسوولین تاکید کردند که باید نگاه ویژه ای به حل معضلات اقتصادی حاکم بر این منطقه داشت. در دوره اصلاحات نیز پیشنهادهایی نظیر اختصاص سه درصد از درآمد نفتی استان های نفت خیز کشور به همان استان ها مطرح شد که پس از سال ها بحث و جدل سرانجام به یک درصد تقلیل یافت.
«عباس آخوندی» وزیر راه و شهرسازی هم اردیبهشت ماه امسال در این باره گفت: با توجه به بحث اختصاص یک درصد از درآمد فروش نفت به مناطق نفت‌خیز در تلاش هستیم تا در سال جدید بتوانیم تمامی این مبلغ را به این استان اختصاص داده و در راستای رفع مشکلات هزینه کنیم، چرا که با توجه به تنگناهای مالی در سال گذشته تنها ۴۵ درصد از این رقم به خوزستان اختصاص پیدا کرد. همچنین بحث بهسازی و توسعه خرمشهر به عنوان بندری استراتژیک درجنوب غرب کشور بار دیگر سر زبان ها افتاده است.
اعتراضات اخیر خرمشهر و آبادان هر چند نگرانی هایی را به وجود آورد اما این فرصت و ضرورت را نیز فراهم کرد تا بتوان به شکلی کارشناسانه مساله را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داد.
«صادق زیباکلام» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران که به صراحت لهجه معروف است از بُعد سیاسی به این موضوع پرداخته است. او در این باره به خبرنگار گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا می گوید: یک واقعیت تلخ وجود دارد و آن اینکه وقتی نارضایتی های سیاسی و اجتماعی زیاد باشد حاصل آن همانی می شود که اکنون در خوزستان شاهدش هستیم. یعنی هر ناملایمتی از جمله کمبود آب، بلافاصله جنبه اعتراض سیاسی به خود می گیرد.
زیبا کلام می افزاید: درست است که کمبود آب وجود دارد، برخی کارخانه ها نتوانسته اند حقوق کارگران خود را بدهند ولی اینها بیشتر مشکلات شهری و صنفی هستند و اگر درست حل می شد شکل فعلی را به خود نمی گرفت.
این استاد دانشگاه البته می گوید «مسوولین نمی توانند خیال خود را راحت کنند و بگویند این مشکلات اجتماعی است زیرا زمینه های نارضایتی سیاسی که در جامعه وجود دارد معترضین را به سمت سر دادن شعارهای سیاسی سوق می دهد. همانگونه که در خرمشهر و آبادان شاهد بودیم موضوع کمبود آب تبدیل به یک مساله سیاسی شد.»
زیباکلام تاکید می کند که حاکمیت باید صورت مساله را بپذیرد. «یکی از مشکلات این است که حاکمیت جمهوری اسلامی بسیاری مواقع صورت مساله را قبول نمی کند. مثلا در شرایط فعلی که نارضایتی های سیاسی موجود هر مشکلی ولو کوچک را به یک اعتراض سیاسی تبدیل می کند مسوولین می گویند دشمنان جمهوری اسلامی عامل تحریک معترضین هستند. در حالی که اگر در داخل زمینه نارضایتی سیاسی نباشد هیچ کس نمی تواند از بیرون مردم را تحریک به کاری کند.»
او به نمونه های خارجی این اعتراضات اشاره می کند و می گوید: برای نمونه وقتی اعتراضات چند سال قبل آمریکا که جنبش وال استریت نام گرفت به وقوع پیوست هیچ مقام آمریکایی آن را گردن دشمنان آمریکا مثل ایران و کره شمالی نینداخت. آنها آمدند و یک سری اصلاحات اقتصادی را برای برطرف کردن زمینه های اقتصادی این اعتراضات انجام دادند.
زیبا کلام گفت و گویش با ایرنا را اینطور پایان می دهد «در ایران متاسفانه این طور نیست. دهه هاست که هر وقت اعتراضات صورت می گیرد مسوولین به جای پذیرش اینکه حتما نارسایی و کم و کاستی در داخل وجود دارد که سبب اعتراض ها شده آنرا به گردن دشمنان جمهوری اسلامی انداخته اند، در حالی که هم مشکل داخلی است هم راه حل آن.»
گفت وگو از: ناصر غضنفری