هندوانه دیمی در دل کویر

کاشان – جارپرس – در دل کویر سوزان آران و بیدگل و در مناطق چاله سنبک و چهارطاقی شاهد کندن چاله هایی توسط کشاورزان سخت کوش کویری هستیم که در کف آن ها هندوانه دیمی کاشته می شود.

به گزارش ایرنا ، در لا به لای تپه های شنی در دل کویر می توان چاله هایی را دید که به علت نزدیکی به سطح آب های زیر زمینی، هندوانه به صورت دیمی در آن ها کاشته می شود و اعجاز نامیدن این مناطق را به این علت می توان برشمرد که نام کویر همواره منطقه ای بی آب و علف را مجسم می کند و کاشتن هندوانه آن هم بطور دیمی نمونه ای از اعجاز طبیعت است.
در منطقه کویری آران و بیدگل در شمالی ترین نقطه استان اصفهان و درحاشیه کویرمرکزی ایران کشاورزانی را می بینیم که با کندن چاله هایی به مساحت ۱۰۰ تا هزار متر مربع به کشت هندوانه دیم می پردازند، سنتی که مردمان این دیار نسل به نسل از ۴۰۰ سال پیش تاکنون آن را هم چنان حفظ کرده و از آن روزی حلال کسب می کنند.
هر سال دراولین روزهای فروردین ماه زمین های چاله مسطح و آماده کشت تخم هندوانه شده و کشاورزان شروع به کشت می کنند و همچنین برای جلوگیری از ورود حیوانات موذی و به دنبال آن تخریب زمین و محصول دور تا دور آن را حصارکشی می کنند، بعد از آن زمین کشاورزی به حال خود رها شده و در اوایل تیرماه اولین هندوانه ها به دست می آید.
هندوانه هایی خوشمزه و آبداربا خواص دارویی کم نظیرکه به علت پایین بودن قند آن مشتریان خاص خود را دارد، از دیگر خصوصیات این هندوانه ها را می توان برخورداری از پوستی با فیبر فراوان، ضخیم و چرب اشاره کرد که فیبر آن عامل مهم در تسریع عملکرد دستگاه گوارش و ممانعت از یبوست و پوست ضخیم آن باعث افزایش مدت زمان ماندگاری این محصول می شود.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان درباره چاله های هندوانه اظهار کرد: سده های متمادی است که مردم کویر آران و بیدگل با اجرای فنی جالب توجه ، محصول هندوانه را در مناطق سنبک و چهارطاقی در کویر آران و بیدگل به صورت دیم کشت می کنند.
فریدون اللهیاری افزود: کویر آران و بیدگل یکی از خشک ترین مناطق کویر مرکزی ایران به شمار می رود اما با این حال مردم سختکوش کویر به ویژه در مناطق سنبک و چهارطاقی منطقه ای را در چند صد سال گذشته کشف کرده اند که دارای مقادیر متناوبی آب زیر زمینی است.
وی بیان کرد: در این مناطق کشاورزان پس از حفر گودالی بزرگ به نزدیکی آب می رسند و به صورت دیم تخم هندوانه کشت کرده و بوته این گیاه با توجه به نزدیکی دراین چاله ها بتدریج تغذیه و سپس هندوانه به عمل می آمد.
مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان تصریح کرد: هم اینک به دلیل سختی این کار تنها ۱۲۰ چاله در این مناطق باقی مانده و لذا کارشناسان مردم شناسی اداره کل در شهرستان های کاشان و آران و بیدگل با تهیه پرونده چگونگی انجام این امر، آن را جهت ثبت به شورای ثبت ارائه کردند.
وی افزود: با توجه به اینکه این حرکت و فن کشت دیم هندوانه در کویر آران و بیدگل منحصر به خود بوده و از قدمتی ۴۰۰ ساله برخورداراست، پرونده ثبت ملی آن در فهرست میراث طبیعی استان اصفهان با اکثریت آرا در شورای ثبت ملی آثار اداره کل میراث فرهنگی استان به تصویب رسیده و به شورای ملی ثبت کشور ارسال شد.
مدیر جهاد کشاورزی آران و بیدگل نیز در گفت وگو با ایرنا اظهارکرد: حدود ۱۲ هکتار از سطح مناطق سنبک و چهار طاقی این شهر زیر کشت محصول هندوانه دیمی است که به طور متوسط ۲۵ تا ۳۰ تن هندوانه از هر هکتار از این مزرعه ها برداشت می شود.
حسین فتاحی افزود: هم اکنون از ۲۰۴ چاله مفروض، حدود ۱۲۰ چاله در این مناطق فعال است که این چاله ها با کاربری کشاورزی دیم و با بهره گیری از ذکاوت ساکنان این منطقه در گذشته های دور ایجاد شده است.
به گفته وی میزان آب هندوانه های برداشت شده از این چاله ها، حدود ۱۰ درصد بیش از سایر هندوانه های معمولی است و به همین دلیل دارای مواد قندی کمتر و مناسب برای افراد دیابتی است.
وی خاطرنشان کرد: در کشت معمولی هندوانه آب به سمت بذر هدایت می شود، اما در کاشت هندوانه در منطقه های سنبک و چهارطاقی بذر هندوانه به سمت محصول هدایت می شود.
وی تصریح کرد: در این چاله ها از هیچ گونه کود شیمیایی استفاده نمی شود و محصول به دست آمده ارگانیک است.
مرکز شهرستان آران و بیدگل در شمالی ترین نقطه استان اصفهان، در فاصله ۶ کیلومتری شهرستان کاشان و ۲۱۵ کیلومتری مرکز استان اصفهان قرار دارد.