منابع آب تهران در محاصره فاضلاب شمیران

به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، سد لتیان یکی از منابع تأمین آب شرب شهر تهران است. از سرشاخه‌های جاجرود و لوارک آب وارد این سد می‌شود و جویبارهای لواسان سهم عمده‌ای در آن دارند. بهداشت و سلامت آب‌های ورودی به این سد نقش مستقیمی در سلامت شهروندان تهرانی دارد. یک منبع محلی به خبرنگار ایرناپلاس گفت که برخی از فاضلاب‌های محلی از جمله فاضلاب پادگان لشکرک به ورودی‌های سد می‌ریزند و همین مسئله بهانه‌ای شد تا نظر مسئولان و منابع آگاه محلی را در مورد وضعیت سلامت منابع آب در این منطقه بررسی کنیم.

**در محیط زیست تا جایی که بتوانیم سلامت آب را کنترل می‌کنیم

اکبر شیخ‌زاده، رئیس اداره رئیس اداره محیط زیست شمیرانات در گفت‌وگو با ایرناپلاس در مورد کنترل فاضلاب‌های ورودی به آبریزگاه‌های سد لتیان گفت: آب پادگان لشکرک فعلاً بیرون نمی‌آید و ابتدا تصفیه می‌شود که بعد از آن خارج می‌شود، اما این فاضلاب وارد رودخانه جاجرود نمی‌شود که به سد لتیان وارد شود.

وی در مورد کنترل محیط زیست بر این فاضلاب گفت: کنترل آلودگی‌ها به عهده بهداشت است و در محیط زیست تا جایی که بتوانیم کنترل می‌کنیم. دو نمونه‌برداری در ماه از ۱۰ نقطه رودخانه انجام می‌دهیم و به اداره کل، گزارش می‌کنیم تا اگر نیاز باشد رسیدگی کنند.

**فاضلاب به آبریزهای سد لتیان وارد می‌شود

سید کمال‌الدین محمدیان رئیس شورای شهرستان لواسان در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره ورود فاضلاب‌های لواسان مثل فاضلاب پادگان لشکرک به آبریزگاه‌های سد لتیان می‌گوید: فاضلاب به آبریزهای لتیان وارد می‌شود. در حال حاضر دو آلودگی مستقیم دارد، می‌گویند سپتیک ایجاد کردیم و تخلیه ‌می‌کنیم ولی تخلیه‌ای مشاهده نکردیم. طبیعی است که پادگان آلودگی ایجاد می‌کند. البته اصل سربازان رفته‌اند ولی رستورانی در کنار پادگان ساخته‌اند که به‌اندازه سربازانی که رفته‌اند تأمین نیروی انسانی دارد و تولید فاضلاب دارد.

وی در مورد کارهای انجام شده برای رفع این مسئله گفت: در طول سالیان گذشته چندین مورد مصوب شده که پادگان منتقل شوند ولی انجام نشده است. از طرفی، یکی از سازمان‌هایی که آب سد را آلوده می‌کنند، خود سازمان آب است. سازمان آب کمپی به نام کمپ کلان دارد که نیروگاه کلان است. پرسنلی که در آنجا ساکن هستند مستقیم با لوله بدون اینکه فاضلاب به سپتیک برود، وارد سرشاخه رودخانه لوارک می‌شود که سد لتیان را آلوده می‌کند.

**همه مسئولیت دارند ولی عملاً کاری انجام نمی‌دهند

رئیس شورای شهرستان لواسان در مورد مسئولیت رسیدگی به آلودگی‌های آب در لواسان و شمیرانات گفت: متأسفانه این مسئله متولیان زیادی دارد؛ اداره محیط زیست، اداره منابع طبیعی، اداره بهداشت محیط، سد لتیان و… متولی آب هستند که این تعدد سازمان‌ها موجب شده که متولی خاصی نداشته باشد. همه متولیان در مورد آب مسئولیت دارند ولی عملاً انجام کاری نمی‌دهند.

وی افزود: برای مثال، در حال حاضر پروژه‌ای اجرا می‌شود که از طریق تونل لار، آب‌های جنوبی البرز به سد لتیان منتقل شود. پساب‌های صنعتی این پروژه که آبی سنگین و پر از املاح است، جاری می‌شود و کشاورزی را تهدید می‌کند.

محمدیان در مورد این پروژه و پیگیری‌های شورای اسلامی شهرستان لواسان برای حل مشکلات آب گفت: در جلسات متعددی مسئله را مطرح کردیم و این موضوع صورت‌جلسه شده است. صورت‌جلسه‌ را برای آب و فاضلاب فرستادیم که مشکل را پیگیری کند. محیط زیست در جلسه اقرار کرد که دستور تعطیلی دادیم (مدارک مکتوب این جلسه وجود دارد) ولی این دستور فایده‌ای ندارد و کاری انجام نشده است.

**رستوران‌ها قطعاً آلودگی را وارد آب می‌کنند

نادر ضرابیان، فعال محیط زیست در گفت‌وگو با ایرناپلاس در مورد ورود آلودگی‌های فاضلاب به آبریزگاه‌های سد لتیان گفت: تا چند وقت پیش در شمشک، میگون و در بندسر اصلاً فاضلاب نداشتیم و به‌تازگی فاضلاب نصب و راه‌اندازی کردند ولی خیلی اطمینانی به آن نیست و هر موقع دستگاه مشکل داشته باشد، قطعاً آلودگی وارد آبریزها می‌شود. رستوران‌ها نیز قطعاً آلودگی را وارد آب می‌کنند.

وی افزود: به نظر من، بحث فاضلاب در حال حاضر فرعی و جنبی است، مسئله مهم فعلی ساخت‌وسازها گسترده در کوهستان‌ها و وجود ۱۸ معدن در منطقه است که موجب تخریب پوشش گیاهی شده و باعث می‌شود آب به آبخوان‌های تهران نرسد. ولی فاضلاب‌ها را سازمان آب پیگیری می‌کند و همیشه تأیید کردند که آب سد لتیان سالم است.

این فعال محیط‌زیستی در مورد فاضلاب پادگان لشکرک نیز گفت: پادگان لشکرک دستگاه تسویه فاضلاب قدیمی دارد و سالیان سال است که کار می‌کند. نمی‌توانم قطعاً بگویم که تمیز و خوب است، احتمالاً مشکلاتی هم دارد، اما نمی‌توانید وارد پادگان شوید و به او تذکر دهید. سازمان آب تهران باید این مسئله را پیگیری کند.

**پادگان لشکرک دیگر محل آموزش سربازان نیست

اما محسن اسلامی‌زاده، مدیر محیط‌زیست و کیفیت منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای تهران در مورد وضعیت فاضلاب پادگان لشکرک به ایرناپلاس می‌گوید: نکته اول این است که این پادگان دیگر محل آموزش سربازان نیست و تعداد محدودی پرسنل در آن وجود دارد، لذا حجم فاضلاب زیادی ندارد. از سوی دیگر، گزارشاتی که در زمینه فاضلاب این پادگان به ما رسیده بود پیگیری کردیم و حتی سردار باقری، فرمانده ستاد کل نیروی‌های مسلح، برای پیگیری این موضوع، دفتر بازرسی ستاد کل نیروهای مسلح را مأمور رسیدگی کرد. در بررسی‌ها مشخص شد که فاضلاب پادگان لشکرک خروجی به جاجرود ندارد.

وی ادامه داد: شخصاً با دو نفر از فرماندهان عالی‌رتبه ستاد کل نیروهای مسلح نیز بازدیدی از پادگان داشتیم. واقعیت این است که پادگان مذکور، تصفیه‌خانه دارد، اما با وجود هزینه‌ای که برای آن شده، این تصفیه‌خانه کار نمی‌کند. ولی اینکه فاضلاب این پادگان به‌صورت مستقیم خارج شود مطلقاً صحیح نیست.

اسلامی‌زاده توضیح داد: پساب پادگان ابتدا وارد سپتیک (مخزنی برای ذخیره فاضلاب) می‌شود و در آنجا بعد از ته‌نشینی و کاهش BOD از طریق پمپ برای آبیاری درختان تپه‌های تلو منتقل می‌شود.

**مشکل اصلی، فاضلاب شهرها و روستاهای منطقه است

مدیر محیط‌زیست و کیفیت منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای تهران مشکل اصلی آلودگی در حوضه آبریز سد لتیان را فاضلاب شهرهای منطقه و ویلاهایی می‌داند که در مسیر رودخانه قرار دارند و گاهی پساب به خود آب سد ریخته می‌شود.

به گفته وی برای جلوگیری از رهاسازی فاضلاب شهری و مناطق مسکونی در حوزه آبریز لتیان، در حال حاضر چهار شهر لواسان، اوشان، فشم و میگون تصفیه‌خانه فاضلاب‌شان تکمیل است، اما تصفیه‌خانه، خود به‌تنهایی نقشی ندارد. مردم باید پول انشعاب بدهند و به شبکه جمع‌آوری پساب وصل شوند، اما بسیاری از مردم تمایلی ندارند و عملاً تصفیه‌خانه‌ها با ظرفیت واقعی خود کار نمی‌کند.

**۵۷ روستا در شمیرانات تصفیه‌خانه ندارد

اسلامی‌زاده همچنین مشکل اساسی دیگر را روستاهای منطقه می‌داند که فقط نام روستا را یدک می‌کشند، اما در ظاهر کاملاً مانند یک شهر و بلکه بزرگ‌تر از آن هستند و هم حتی مردم آن زندگی آپارتمان‌نشینی را در ساختمان‌های چند طبقه تجربه می‌کنند.

به گفته وی ۵۷ روستا در منطقه است که تنها تصفیه‌خانه‌های روستای آهار و انباج راه‌اندازی شده و بقیه سیستم جمع‌آوری فاضلاب ندارد.

مدیر محیط‌زیست و کیفیت منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای تهران همچنین به وجود حدود ۱۵۰ رستورانی که از پل لشکرک تا شمشمک و میگون، در کنار بستر رودخانه وجود دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: رستوران به‌طور طبیعی آلوده‌کننده است، ولی با مدیریت صحیح پساب آن را می‌شود اداره کرد.

به گزارش ایرناپلاس، واقعیت این است که آلودگی منابع آبی، با توجه به شرایط کنونی اقلیمی، نیازمند توجه و چاره‌اندیشی جدی است. از سوی دیگر، حفظ سلامت منابع آبی، تنها از یک نهاد بر نمی‌آید و همکاری مردم را نیز می‌طلبید.

به نظر می‌رسد در زمینه حفاظت از منابع آبی، ضعف قانونی وجود داشته و قوانین به‌اندازه کافی برای جلوگیری از آلودگی منابع آبی بازدارنده نیست. به یاد داشته باشیم رهاسازی پساب بدون رعایت الزامات زیست‌محیطی و بهداشتی بازی با سلامت انسان‌هاست و شوخی‌بردار نیست.

شاید باید ابتدا سازوکار مشخصی برای تشویق مردم به استفاده از سیستم جمع‌آوری فاضلاب اندیشید و پس از آن به جرائم و مجازات سنگین و بازدارنده رسیدگی کرد.

گزارش از مهدی نجفی‌خواه و حسین جمشیدیان