خودکفایی در تولید گندم منطقی است یا خیر؟

به گزارش جارپرس از ایسنا، بحث واردات آب مجازی با تامین نیاز کشور به محصولات کشاورزی از طریق واردات در این شرایط بحران آبی همواره مورد تاکید کارشنان زیست محیطی و حوزه منابع آب است، همچنین بسیاری معتقدند که اگر مصرف محصولات کشاورزی در کشور مدیریت شود، نیاز به صرف هزینه‌های گزاف برای تولید نیست و می‌توان نیاز کشور را از طریق واردات تامین کرد.

اما در این بین عده‌ای معتقدند که باید به هر قیمتی در راستای سیاست خودکفایی محصولات کشاورزی حرکت کنیم تا امنیت غذایی کشور در تحریم و سایر مسائل بین‌المللی دچار خدشه نشود، اما نباید در این حوزه نگاه صفر و یک داشته باشیم، قطعا خودکفایی به قیمت از بین بردن منابع آبی و خاکی منطقی نیست، زیرا هیچ راه حلی برای جبران این مسئله وجود ندارد، زمان زیادی برای جبران افت آب‌های زیرزمینی و تشکیل خاک لازم است.

قطعا افزایش بهروری در تولید محصولات کشاورزی و استفاده از شیوه‌های نوین در تولید محصولات می‌تواند در کاهش دغدغه‌های فعالان محیط‌زیستی در حفظ آب و خاک در این شرایط خشکسالی موثر باشد، حال باید دید وزارت جهاد کشاورزی چه برنامه‌ای برای پاسخ به این دغدغه‌ها دارد.

سیاست خودکفایی موجب تهدید منابع آب و خاک کشور است

رسول میرعباسی- رئیس مرکز تحقیقات منابع آب چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص دنبال کردن سیاست خودکفایی محصولات کشاورزی، اظهار کرد: امروز یکی از مشکلات و چالش‌های کشور بحث تامین منابع آب است، در بسیاری از نقاط کشور با مشکل اساسی برای تامین آب در بخش‌های مختلف مواجه هستیم.

وی افزود: در بیش از یک دهه گذشته بحث خودکفایی تولید محصولات کشاورزی استراتژیک مانند گندم در دستور کار مسئولان قرار گرفت، اما باید تامل کنیم که سرمایه‌گذاری در این حوزه تا چه اندازه سودمند است و آیا خودکفایی به قیمت از بین بردن منابع آب و خاک کشور صرفه اقتصادی دارد؟

میرعباسی بیان کرد: چرا باید برای تولید محصولی که برای مثال می‌توان آن را با صرف هزینه ۱۰۰ تومان وارد کرد با صرف هزینه ۱۰۰۰ تومان تولید کرد، مسئولان بر این باور هستند که برای اینکه در دوران تحریم دچار آسیب نشویم، باید سطوح کشاورزی را افزایش دهیم و در تولید این محصولات استراتژیک خودکفا شویم، در این سال‌ها شاهد افزایش شدید برداشت از منابع آبی و افت سطح آب‌های زیرزمینی بودیم.

دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه تحریم عموما شامل حال محصولات کشاورزی نمی‌شود، گفت: زمانی تحریم به کشور آسیب می‌زند که پای تکنولوژی‌های پیشرفته مانند قطعات هواپیما و … در میان باشد و تنها تعداد محدودی کشور این تکنولوژی را در اختیار داشته باشند، در حال حاضر بیش از ۱۵۰ کشور در جهان گندم تولید می‌کنند و به راحتی می‌توان با واردات گندم نیاز کشور را به این محصول تامین کرد.

وی یادآور شد: مسئولان برای حفظ منابع آب و خاک در وهله اول باید واردات محصولاتی مانند گندم را در دستور کار قرار دهند، اگر هیچ کشوری حاضر نشد به ایران گندم بفروشد، در آن زمان می‌توان سطوح کشاورزی را زیر کشت گندم برد و سریع نیاز کشور را تامین کرد.

میرعباسی افزود: در سال‌های اخیر با افزایش قیمت خرید تضمینی گندم، کشاورزان به کشت این محصول ترغیب شدند، این مسئله علاوه بر تهدید برای منابع آب و خاک موجب شد تا کشت سایر محصولات نیز کاهش پیدا کند، زیرا محصولاتی مانند لوبیا، عدس و … به‌صورت تضمینی خریداری نمی‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات منابع آب چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: تولید محصولات کشاورزی نظیر گندم نیازمند دانش و علم خاص نیست و نباید فکر کنیم که اگر برای چند سال تولید این محصول در کشور کم و یا متوقف شد، دیگر نمی‌توانیم خودمان را به جمع تولیدکنندگان این محصولات در جهان برسیم، در حالیکه این مسئله در سایر تکنولوژِی‌های روز دنیا مطرح است.

ارتقای ضریب خودکفایی در تولید محصولات استراتژیک کشاورزی اولویت کشور است

حسین برزگر- معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ضرورت خودکفایی در تولید محصولات استراتژیک کشاورزی مانند گندم، اظهار کرد: ارتقای ضریب خودکفایی در تولید کالاهای اساسی از اولویت‌های دولت‌ها محسوب می‌شود، اما باید در این موضوع بهره‌وری بالا از منابع آبی در دستور کار قرار بگیرد.

وی افزود: تولید و تامین کالاهای اساسی یک مسئله حیاتی برای کشور محسوب می‌شود، بنابراین باید ضریب خودکفایی محصولات استراتژیک کشور افزایش و ضریب وابستگی کاهش پیدا کند.

برزگر با اشاره به اینکه واردات محصولات کشاورزی به‌نوعی وارد کردن آب مجازی است، توضیح داد: اما برای بحث واردات آب مجازی، نیازمند تخصیص ارز هستیم که این مسئله نیز به‌نوعی صرف سرمایه و هزینه کشور است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: برای مثال این استان سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی تولید می‌کند، ۲۰ درصد این تولید معادل ۳۰۰ هزار تن است، اگر بخواهیم این میزان را از خارج از کشور وارد کنیم، نزدیک به ۲۰۰ کیلومتر تریلی نیازمندیم تا این کاهش تولید جبران شود، سوخت و لجستیک مورد نیاز باید چگونه تامین شود.

وی با اشاره به اینکه وابستگی به واردات محصولات استراتژیک مورد نیاز روزانه مردم و کشت محصولات اقتصادی منطقی نیست، خاطرنشان کرد: برای مثال فلفل دلمه‌ای صادر کنیم، اما کالای اساسی را وارد کنیم، به‌نظر می‌رسد باتوجه به اینکه تراز صادرات کشور نسبت به واردات منفی و درآمد ارزی کم است، منابع مالی برای واردات این محصولات کم خواهد بود.

برزگر افزود: می‌توان در تولید محصولات کشاورزی که جنبه لوکس دارند در مرحله دوم تولید قرار داد، اما در محصولات استراتژِیک و پروتئینی باید ضریب وابستگی کاهش پیدا کند، سیاست‌های تامین امنیت غذایی در کشور نیز در همین راستا است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در ادامه با بیان اینکه در استان ۷۰ هزار هکتار اراضی آیش داریم، گفت: مدیریت آب سبز و توسعه دیم‌زارها در دستور کار جهادکشاورزی قرار گرفته است، امسال ۵۰ طرح پایلوت کشت علوفه دیم در استان اجرا شد، باید از منابع موجود آبی، بهره‌وری محصولات را افزایش دهیم.

وی بیان کرد: واردات محصولاتی مانند جو و گندم باتوجه به شرایط اقتصادی شرایط را سخت خواهد کرد، در سال گذشته ۷۳۰ میلیون تن گندم در جهان تولید شد که حدود ۲۰ درصد مربوط به روسیه و اوکراین است که درگیر شرایط جنگ هستند، ۷۰ درصد در کشورهای آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و هند تولید می‌شود که مصرف آن‌ها بالاتر از تولید است، بنابراین کمتر از ۱۵ درصد تولید گندم جهان می‌تواند امکان مراوده با ایران را داشته باشد.

برزگر با تاکید بر اینکه در جهان محدودیت تولید غلات وجود دارد، عنوان کرد: جمعیت جهان در حال افزایش است، بنابراین یک شکاف بزرگ بین عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی ایجاد شده و در حال افزایش است، صرف هزینه حاصل از فروش نفت برای واردات محصولات کشاورزی منطقی نیست، باید از منابع آب و خاک استفاده بهینه کنیم و در صورت نیاز به واردات روی بیاوریم.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در پایان تصریح کرد: چند نرخی بودن قیمت گندم و پرداخت یارانه توسط دولت به این حوزه موجب شده است از ۱۴ میلیون تن گندم مورد نیاز کشور که وارد یا تولید می‌شود، هشت میلیون تن در چرخه استفاده مفید می‌شود، قیمت آرد باید واقعی شود.

انتهای پیام