ارتقای شاخص های توسعه پایدار با گسترش کسب و کار اینترنتی

گسترش شبکه های اجتماعی به طور روزافزون سبب شده است، عده ای از کاربران گوشی های هوشمند در این فضاها حضور یابند و افزایش استفاده از این شبکه ها در سراسر دنیا و نقش پررنگ آنها در زندگی مردم زمینه را برای صاحبان مشاغل و مدیران شرکت ها جهت معرفی محصولات و خدمات خود و اثرگذاری بر مخاطبان فراهم آورده است.

بر پایه آمارها، میزان کاربران شبکه های اجتماعی در آینده ای نزدیک به بیش از سه میلیارد تن خواهد رسید که این تعداد می تواند بر توسعه و رونق کسب و کارهای دیجیتالی تاثیر شگرفی بگذارد. کسب و کارهای اینترنتی نوعی شبکه‌ای جهانی از اقتصاد و فعالیت‌های اجتماعی را دربرمی گیرد که به وسیله فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت، موبایل و شبکه‌ها، امکان پذیر می شود.

«آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دیدار با فعالان حوزه کسب و کارهای نوپا پس از شنیدن سخنان فعالان استارتاپ ها با اشاره به تاثیرگذاری فناوری بر فرهنگ و زندگی بشر، گفت: «فناوری زندگی بشر را تغییر داده است و ایستادگی در برابر آن منطقی نیست و هر فردی باید شیوه نامه خود را در برابر فناوری داشته باشد تا خود را تثبیت کند. اگر با استفاده از ظرفیت های موجود از‌ موانع استارت آپ ها جلوگیری نکنیم، بازار را به بازار خارجی باخته ایم. اکنون شرکت های فناوری اطلاعات جای آنها را گرفته اند و آمریکایی ها سرمایه گذاری جدی را در این عرصه انجام داده اند. گزارش های بین المللی نشان می دهد که از نظر شاخص های مربوط به خلافیت ایران در مقایسه با تمام دنیا در رتبه بالاتری قرار دارد که این نشان می‌دهد که در کشور خلاقیت داریم و لذا نیاز به چشم انداز، راهبرد و سیاست در این حوزه احساس می شود.»

یکی از اصلی‌ترین مشخصه بازارهای مجازی رونق زیاد آنها است، در این باره دیدگاه های کارشناسانه «مرتضی یادگاری» کارشناس هوش مصنوعی و مدرس دانشگاه تهران را در گفت وگو با ایرنا جویا می شویم.

** تحول فناوری‌های جدید اینترنتی و ارتباط آن با توسعه اقتصادی
برداشته شدن فاصله های فیزیکی به عنوان یکی از قابلیت ‌های برجسته فناوری‌های نوین، موضوع بسیار مهمی در مطلوب ساختن تعامل اقتصادی به شمار می رود. اقتصاد جدید در برگیرنده مولفه هایی چون ارتباطات، اطلاعات، اینترنت، نوآوری و توسعه است و تحول رو به پیشرفت این فناوری ‌های ارتباطی بر بستر اینترنت نقش بسزایی در تسهیل و افزایش تعامل اقتصادی دارد که به ارتقای شاخص‌های توسعه پایدار منجر می شود. کشورهای مختلف با سرمایه گذاری ‌های مناسب در این فضا باعث گسترش سطح توسعه یافتگی خود در زمینه اقتصادی شده‌اند.

** دسته بندی کشورهای دنیا در کسب و کار اینترنتی
کشورها از نقطه نظر وضعیت اقتصاد اینترنتی و بر پایه نتایج ارزیابی محرک‌های اقتصادی در ‌پنج گروه مختلف نوظهور، عقب مانده، بازیگر، مشتاق و بومی دسته بندی می شوند. گروه های بومی از بیشترین سهم اینترنت در اقتصاد برخوردار هستند و کشورهایی همچون انگلیس،‌ کره جنوبی و ژاپن در این دسته جای دارند. مکزیک و کره شمالی نیز به صورت قابل توجهی در بخش‌های صادرات اینترنت توسعه یافته‌اند و در میان کشورهای گروه ۲۰، آمریکا سود بسیاری را از این موج اینترنتی شدن کسب می کند.

** محرک ‌های رشد کسب و کار اینترنتی
ارزیابی وضعیت کشورها در میزان پیشرفت در اقتصاد اینترنتی در سه بخش توانمندی، مخارج، میزان استفاده از اینترنت تعیین می‌شود. به این مولفه‌ها، محرک‌های اقتصادی نیز می گویند زیرا تعیین کننده جایگاه کشورها در این حوزه است. مصرف؛ مهم‌ترین محرک اقتصاد اینترنتی در بیشتر کشورها به شمار می رود. در نتیجه ۲ عامل کاربر بیشتر و امکان دسترسی سریعتر و عمومی به اینترنت باندپهن، نقش مهم و تاثیرگذاری در رتبه بندی پیشرفت اقتصادی کشورها دارد. امکان دسترسی به تلفن‌های هوشمند و دیگر ابزارهای موبایل و محبوبیت رسانه‌ های اجتماعی به نفوذ هرچه بیشتر کسب و کارهای اینترنتی می انجامد.

** سرمایه گذاری در زیرساخت کشور
تأثیر مستقیم سرمایه گذاری در زیرساخت ها به منظور نیل به کسب و کار اینترنتی مطلوب و کارآمد به رشد شاخص‌های اقتصادی کلان در جامعه منجر می شود. در این اقتصاد نوین، شبکه سازی دیجیتالی و زیرساخت‌های ارتباطی بستری جهانی فراهم می‌آورد که در آن افراد و سازمان ها به تعامل‌های سازنده با یکدیگر می‌پردازند.

** ایران و جایگاه آن در کسب و کار اینترنتی
در مرحله نخست، نقش دولت به عنوان یک وظیفه در توسعه کسب و کار اینترنتی بسیار پررنگ است. در حقیقت با توجه به ظرفیت های زیادی که در این حوزه وجود دارد می بایست هر کشور رو به پیشرفتی در عصر ارتباطات و اینترنت، سرمایه گذاری‌های مناسبی را در این ارتباط صورت دهد، ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و تلاش‌های درخور توجهی را نیز در چند سال گذشته در این راستای صورت داده، اما اینکه این تلاش‌ها چقدر مؤثر بوده و تا چه اندازه در مقایسه با دیگر کشورها، باعث پیشرفت جایگاه جهانی ایران شده به بررسی بیشتر نیازمند است.

دولت الکترونیک به عنوان یکی از شاخص‌هایی که ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی با پیشرفت اقتصاد اینترنتی در کشورها دارد، محسوب می شود. برپایه ارزیابی‌های انجام گرفته از مولفه های توسعه دولت الکترونیک در ۲۰۱۷ میلادی، کشور جمهوری اسلامی ایران در میان ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل، با کسب عدد ۰٫۴۶۴۹ رتبه ۱۰۶ جهان را دارا است. پیشرفت‌های کنونی کشور در مقایسه با وضعیت دیگر کشورها چندان چشمگیر نیست و این آمار نشان می دهد که تا بلوغ دیجیتالی فاصله معنی داری وجود دارد که امید آن می رود تا با سرمایه گذاری‌ های مناسب ‌تر و با الگوبرداری از کشورهای توسعه یافته بتوان در آینده نزدیک به جایگاه مناسبی در کسب و کار اینترنتی رسید.

** تاثیر فیلتر شدن شبکه های اینترنتی بر فضای کسب و کار اینترنتی
کسب و کارها از لحاظ میزان برخورداری از اینترنت در چهار گروه بسیار برخوردار،‌ برخوردار متوسط،‌ کم برخوردار و بدون اینترنت قابل تعریف است. برپایه آمار رسمی جهانی رشد درآمد کسب و کارهای بسیار برخوردار از اینترنت در سه سال گذشته ۲۲ درصد بیشتر از کسب و کارهای کم برخوردار یا بدون اینترنت بود. جامعه رو به پیشرفت ایران نیز همگام با جامعه جهانی از قواعد استفاده از کسب و کار اینترنتی پیروی می‌کند. بنابر اعلام مسوولان مخابرات، شمار کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشور بیش از ۴۰ میلیون تن است. شبکه‌های اجتماعی در توسعه کسب و کارها بسیار نقش آفرین هستند. این شبکه ها با دارا بودن ویژگی‌های متنوعی چون اثربخشی بسیار بالا، هدفمندی، بازخورد پذیری، کاهش هزینه‌های بازاریابی، وفادار سازی مشتری، برندسازی، ایجاد فرصت‌های تجاری بیشتر، نیاز سنجی، شناسایی واکنش به مخاطبان بیشتر نیاز دارند. پس استفاده از این شبکه‌ها در تجارت‌های خرد و کلان، نه تنها یک فرصت بوده، بلکه به عنوان ابزاری کارآمد به تدریج به یک نیاز تبدیل می شود.

برپایه آمار مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، امروزه بیش از ۶۰۰ هزار کانال تلگرامی مشغول فعالیت هستند که بیش از ۴۰ درصد آنها فروشگاه‌های مجازی‌اند و بخش بزرگی از این کسب و کارها با استفاده از شبکه‌های مجازی طرح‌ریزی شده اند. همچنین در ایران ۹ هزار کسب‌ وکار خرد اینترنتی در تلگرام فعالیت دارند. این کسب وکارها ظرف روزهای گذشته به واسطه محدودیت در دسترسی به تلگرام با چالش جدی رو به‌ رو شده‌اند و متاسفانه تداوم محدودیت بر اپلیکیشن‌های مجازی چون تلگرام، می‌تواند به نابودی بیشتر این بنگاه‌ها بیانجامد.

فیلترینگ علاوه بر ضرری که متوجه صاحبان بنگاه می‌کند به یکباره قسمت بزرگی از تلاش‌های رسمی دولت‌ را در زمینه کسب و کارهای مجازی از میان خواهد برد و از این منظر می‌توان گفت که با توجه به نقشه راه ترسیم شده دولت دوازدهم برای اشتغالزایی، فیلترینگ تلگرام یک نقض غرض بزرگ در این زمینه محسوب می‌شود. برپایه چشم انداز دولت الکترونیک در ایران در افق پنج ساله برنامه پنجم توسعه کشور، توانمندسازی دستگاه های اجرایی برای عرضه موثر خدمات الکترونیکی دولتی به روشی امن، یکپارچه و آسان و به وسیله کانال‌های الکترونیکی چندگانه مشخص شده است.