ترحم نکنید، راهم را هموار کنید

بر اساس آمار بهزیستی و وزارت بهداشت حدود ۱۰ درصد افراد جامعه را افراد کم توان و معلول تشکیل می دهند که اگر به این افراد آمار سالمندان، زنان باردار و کودکان را نیز اضافه کنیم چیزی در حدود ۲۵ درصد جمعیت کشور را افرادی تشکیل می دهند که برای تردد در شهرها با توجه به وجود موانع مختلف در معابر، با مشکل مواجه می شوند.
به گزارش جارپرس به نقل از ایرنا، نامناسب بودن محیط شهری از مشکلاتی که نه تنها معلولان بلکه دیگر اقشار کم توان جامعه را برای تردد در شهرها با مشکل مواجه می کند، به طوریکه این اقشار برای انجام فعالیت های روزمره در سطح شهر همواره با محدودیت هایی مواجه بوده و این مسئله حضور آنان را در جامعه کاهش داده و بعضا به تشدید آسیب های روحی و روانی ناشی از انزوا در افراد کم توان منجر می شود.
اگرچه در یک دهه گذشته اقداماتی برای مناسب سازی معابر و مبلمان شهری برای معلولان و اقشار کم توان انجام گرفته اما این اقدامات بسیار محدود بوده و کماکان این گونه اقشار برای تردد در جامعه با مشکلاتی مواجه هستند.
معلولیت و کاهش توان جسمانی بخش جدایی ناپذیر از زندگی بشری، به گونه ‏ای که هر انسانی در طول حیات خود به علل مختلف چون مشکلات ژنتیکی بدو تولد، بیماری و حوادث، یا رسیدن به دوران سالمندی آن را تجربه می کند.
رشد و شکوفایی جامعه بستگی به چگونگی بکارگیری استعدادها و توانایی های شهروندان دارد و بی تردید بخشی از نیروهای فعال در جامعه افراد معلول و کم توان هستند که باید برای بهبود شرایط استفاده از ظرفیت های آنان برنامه ریزی شود.
یکسان سازی فرصت ها از طریق اصلاح محیط فیزیکی، مسکن، حمل و نقل، خدمات بهداشتی و اجتماعی، فرصت های آموزشی و اشتغال، امکانات رفاهی و فرهنگی و اجتماعی برای تمامی افراد به خصوص افراد معلول و کم توان، انتظاری است که این قشر به عنوان شهروندان جامعه از مسوولان انتظار دارند.
آمار معلولان زیرپوشش سازمان بهزیستی کشور بعنوان بزرگترین و تخصصی ترین سازمات دولتی متولی امور معلولان یک میلیون و ۲۹۵ هزار نفر است که ۶۳٫۷ درصد آنان را مردان و ۳۶٫۳ درصد را زنان تشکیل می دهند.
براساس نوع معلولیت بیشترین گروه معلولان را معلولان جسمی حرکتی (۴۰ درصد از گروه معلولان) شامل می شوند و سپس معلولان ذهنی ۲۶ درصد، شنوایی ۱۴درصد، بینایی۱۱درصد، روانی ۷درصد و صوت و گفتار ۱٫۴ درصد شامل می شوند.
از جمعیت معلولان زیر پوشش بهزیستی کشور بر اساس شدت معلولیت ۳۵٫۷ درصد در گروه معلولیت شدید، ۱۸٫۵ درصد در گروه معلولیت خیلی شدید، ۲۶٫۵ درصد در گروه معلولیت متوسط و ۱۳درصد در گروه معلولیت خفیف جای می گیرند.
تمام اینها با توجه به حرکت هرم سنی جمعیت کشور به سمت افزایش جمعیت سالمندان و افراد کم توان مبین این است که باید محیط جامعه برای حضور این گروه ها در جامعه مناسب سازی شود .
نبود فضاهای مناسب عمومی شهر، وسایل نقلیه عمومی ویژه، کمبود مسیرهای ویژه در پیاده روها و انجام عملیات حفاری در معابر از مشکلاتی است که معلولان و افراد کم توان با آنها دست و پنجه نرم می کنند.
به مناسبت ۱۳ آذرماه روز جهانی معلولان و با توجه به ضرورت مناسب سازی معابر شهری و فضاهای عمومی یزد که یکی از کانون های ارائه خدمات درمانی به چند استان کشور است، میزگرد تخصصی به میزبانی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز یزد با حضور مسوولان برگزار شد که مشروح آن در ادامه می آید.
***
وجود ۵۰ هزار معلول در استان یزد
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی استان یزد در میزگرد ایرنا گفت: بر اساس شرایط استان آمار افراد دچار معلولیت های بارز متوسط تا شدید نزدیک به ۵۰ هزار نفر برآورد می شود که هم اکنون ۲۵ هزار و ۲۰۰ نفر از این تعداد در بهزیستی دارای پرونده بوده و بطور مستقیم و بقیه نیز به صورت غیرمستقیم از خدمات این سازمان بهره مند می شود.
محمد حسین غنیمت با بیان اینکه بیشتر معلولان استان را مردان تشکیل می دهند افزود: ۴۰ درصد معلولان استان جسمی حرکتی، ۲۷ درصد معلول ذهنی و بقیه دارای معلولیت شنوایی، بینایی و دیگر معلولیت ها هستند.
وی با بیان اینکه فعالیت ها و اقدامات سازمان بهزیستی در راستای توانمندسازی و توانبخشی معلولان برنامه ریزی شده اظهار کرد: توانبخشی مجموعه ای از خدمات و فعالیت ها هدفمند برای ارتقاء سطح سلامت معلولان و اجتماعی کردن آنان است.
غنیمت با بیان اینکه واگذاری فعالیت ها تصدی گرایانه و ارائه برخی خدمات به معلولان و افراد کم توان به بخش های غیردولتی هم اکنون در اولویت بهزیستی قرار دارد، افزود: ۱۴۵ مرکز و موسسه غیردولتی و ۲۳ مرکز دولتی خدماتی در حوزه توانبخشی به معلولان استان و سالمندان خدمات ارائه می کنند.
وی اضافه کرد: از این ۱۴۵ مرکز، ۵۶ مرکز روزانه آموزشی، توانبخشی و حرفه ای، ۹ مرکز توانبخشی مراقبتی شبانه روزی معلولان و سالمندان، ۲۴ مرکز ارائه خدمات ویزیت درمنزل، ۱۲ مرکز ارائه خدمات مراقبتی درخانواده، ۱۷ موسسه و مجتمع غیردولتی مددکاری، ۱۵ تشکل معلولان استانی وشهرستانی و ۱۲ مرکز توانبخشی و توانپزشکی غیردولتی است.
وی با بیان اینکه سالانه دو هزار ۵۰۰ معلول به جمعیت معلولان استان افزوده می شود،گفت: توسعه مراکز توانبخشی، ارائه خدمات وسایل و تجهیزات نوین و کارآمد توانبخشی و توانپزشکی، آموزش خانواده ها، خدمات فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، بینایی و شنوای سنجی از خدمات بهزیستی یزد برای افراد معلول است.
***
بیماری و ازدواج فامیلی از علل اصلی معلولیت ها در یزد
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی یزد با بیان اینکه بیماری و ازدواج فامیلی از علل مهم معلولیت ها در این استان هستند.
غنیمت افزود: در استان یزد ۱۵٫۷ درصد معلولان دچار بیماری عیوب انکساری چشم هستند در حالیکه این رقم در کشور ۱۱ درصد علت بالا بودن این آمار در استان زیاد بودن مبتلایان به بیماری دیابت که استان یزد در رتبه های نخست کشور قرار دارد و همچنین به دلیل پوشش بالای کنترل وضعیت بینایی شهروندان در استان است که بیشترین آمار مبتلایان از این طریق شناسایی می شود.
وی ازدواج فامیلی را از دیگر علل و عوامل معلولیت در استان بیان و اظهار کرد: ۴۰ درصد ازدواج ها در این استان فامیلی است.
***
تغییر نگاه پیش نیاز مناسب سازی محیط و مبلمان شهری برای معلولان
معاون بهزیستی استان یزد با تشریح اهمیت مناسب سازی فضای شهری برای معلولان گفت: تحقق این مهم در گرو تغییر نگاه و تبدیل این موضوع به یک باور و فرهنگ عمومی در جامعه است.
غنیمت با بیان اینکه در بسیاری از کشورها تمام معابر و اماکن عمومی برای رفت و آمد معلولان مناسب سازی شده است افزود: هنوز مناسب سازی محیط و مبلمان شهری در استان برای معلولان و سالمندان انجام نشده و در خوش بینانه ترین آمار تنها ۲۰ درصد فضاها مناسب تردد این اقشار است.
وی خاطر نشان کرد: مناسب سازی عبارت است اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل مناسب به طوریکه فرد معلول بتواند آزادانه، بدون خطر و نیاز به کمک دیگران در سطح شهر تردد و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره مند شود.
غنیمت با بیان اینکه در موضوع مناسب سازی باید کرامت و شان فرد معلول و کم توان حفظ شود، اضافه کرد: در برخی مکان ها که معابر مناسب سازی شده، معلولان به دلیل وجود صندوق صدقات، تابلو و میله ها یا اشغال معابر توسط برخی اصناف با مشکلات و صدمات جسمی مواجه می شوند.
این مسئول خاطرنشان کرد: وقتی یک فرد سالم برای تردد در برخی خیابان ها، پیاده روها و معابر شهری با مشکل مواجه می شود، شرایط برای کسانی که عصا به دست دارند، نابینا یا ویلچری هستند، به مراتب دشوارتر می شود.
غنیمت اظهار کرد: معلولیت ممکن است با هر حادثه پیش بینی نشده ای برای هر شخصی رخ دهد به همین دلیل مناسب سازی معابر باید دغدغه همه باشد و علاوه بر معابر در ساخت ساختمان های مسکونی نیز باید به این موضوع توجه شود.
معاون بهزیستی یزد با تبیین قانون جامع حمایت از معلولان گفت: با گذشت ۱۳سال از تصویب و ابلاغ، این قانون هنوز به خوبی در استان اجرا نشده، طبق این قانون شهرداری به اداراتی که فضای آنها برای تردد معلولان مناسب سازی نشده، نباید پایان کار دهد.
وی تصریح کرد: نگاه به مناسب سازی محیط نباید جنبه رفع مسوولیت پیدا کند، شاید روزی خود ما دچار معلولیت شویم لذا فرهنگ مناسب سازی محیط باید در جامعه نهادینه شود.
***
۵۹ درصد ساختمان های مرکزی ادارات دولتی استان یزد مناسب سازی شدند
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی یزد با بیان اینکه ۵۹ درصد ساختمان های مرکزی دستگاه های دولتی استان مناسب سازی شده اند، گفت: در این ساختمان ها چهار اصل رمپ مناسب، اصلاح ورودی ساختمان، سرویس‌های بهداشتی و بالابر برای جابجایی و تردد معلولان و افراد کم توان رعایت شده که در این زمینه استان یزد در رتبه های بالای کشور قرار دارد.
غنیمت با بیان اینکه تنها ۲۰ درصد معابر و خیابان ها برای تردد معلولان و افراد کم توان مناسب سازی شده، افزود: نباید یک پارک یا مکان خاص برای معلولان مناسب سازی شود بلکه باید با مناسب سازی محیط، شرایط حضور آنها را در جامعه فراهم نماییم تا از جامعه جدا نشده و دچار افسردگی نشوند.
وی با اشاره به نقش مهم رسانه ها در انعکاس مشکلات جامعه معلولان به ویژه مناسب سازی محیط اظهارکرد: اصحاب رسانه با اطلاع رسانی دقیق از وضعیت جامعه هدف و لزوم اجرای طرح مناسب سازی می توانند به فراگیر شدن اجرای این طرح کمک کنند.
غنیمت شعار روزجهانی معلولان(۱۳ آذرماه) را ‘آینده ای که ما می خواهیم جهانی فراگیر و برابر برای همه’ اعلام کرد و گفت: این روز فرصتی است برای معطوف کردن اذهان عمومی و آگاه سازی آحاد جامعه به مسائل مرتبط با معلولان و احیاء حقوق آنها و لزوم برابرسازی فرصت ها و بهره مندی عادلانه از تسهیلات اجتماعی همچون آموزش، اشتغال و خدمات رفاهی با حفظ شأن، منزلت و کرامت معلولان است.
***
تردد معلولان بزرگترین مشکل آنها
رییس جامعه معلولان استان یزد هم با تبریک روز جهانی معلولان گفت: مشکل تردد در معابر و اماکن عمومی یکی از بزرگترین مشکلات معلولان استان است که سدی برای حضور آنها در جامعه و مشارکت در فعالیت های اجتماعی شده است.
محمدحسین رادمنش با بیان اینکه قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال ۸۳ مصوب و به تمام سازمان ها ابلاغ شده افزود: متاسفانه بسیاری از بندهای این قانون اجرا نمی شود و طبق تبصره ۲ از ماده ۲ این قانون، شهرداری ها موظفتند پروانه ساختمان یا پایان کار برای ساختمان ها و اماکن عمومی و معابری که استاندارهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند، خودداری کنند که این مورد هنوز اجرایی نشده است.
وی که از معلول قطع نخاعی است، افزود: شهرداری یزد طی چندسال گذشته چند پیاده رو را برای معلولان نابینا مناسب سازی کرده که این اقدام محدود بوده و جوابگوی جامعه معلولان نیست.
رادمنش گفت: همچنین در برخی معابر مغازه داران وسایل خود را در پیاده روها گسترده اند که عبور نابینا یا فرد معلول بسیار سخت است.
وی خاطر نشان کرد: شهرداری باید در راستای مناسب سازی محیط از بهزیستی و جامعه معلولان مشاوره بگیرد.
رادمنش با بیان اینکه تعداد زیادی از معلولان به دلیل وضعیت نامناسب معابر و دشواری تردد از منزل خارج نمی شوند، اضافه کرد: هیچ یک از اتوبوس های شهری یزد نیز برای معلولان مناسب نیست و با وجود اینکه معلولان همانند شهروندان دیگر مالیات و عوارض پرداخت می کنند، نمی توانند از امکانات شهری استفاده کنند.
وی افزود: معلولان قشری هستند که با وجود حضورشان در اجتماع، آنگونه که باید دیده نشده و به مشکلات آن ها رسیدگی نمی شود، لذا انتظار این قشر از مسوولان این است که به حقوق شهروندی آنان توجه شود.
رئیس جامعه معلولان استان یزد با بیان اینکه بسیاری از عابربانک های سطح شهر یزد برای معلولان قابل استفاده نیست گفت: در ورودی بسیاری ادارات استان رمپ‌هایی ساخته شده که برای رفت و آمد معلولان استاندارد نیست و بسیاری از مسئولان ادارات در طبقات فوقانی ساختمان ها مستقر هستند که در صورت نبودآسانسور، پیگیری امور برای ارباب رجوع معلول و کم توان امکان پذیر نیست.
رادمنش اضافه کرد: مناسب سازی معابر و اماکن عمومی تنها مشکل معلولان نیست و افراد سالمند و زنان باردار نیز با این مسئله دست به گریبان هستند.
وی افزود: اگر هر یک از مسئولان یک روز را با ویلچر به امور روزانه خود رسیدگی کنند، قطعا بهتر معلولان را درک کرده و برای مناسب‌سازی محیط زودتر اقدام می‌کنند.
رادمنش با انتقاد از اجرا نشدن قانون جذب ۳ درصد اشتغال دستگاه ها از بین معلولان افزود: طبق قانون، هر سازمان و اداره ای موظف است سه درصد از استخدامی های خود را به افراد معلول اختصاص دهد اما این قانون در اکثر دستگاه ها و ادارات اجرایی نشده است
وی مدعی شد: در حالی که بسیاری از افراد معلولان تحصیلات دانشگاهی دارند اما در آزمون های استخدامی به بهانه های مختلف آنها را رد می کنند .
رادمنش یادآور شد: جامعه معلولان استان از سال ۷۶ فعالیت خودرا آغاز کرده و هم اکنون یکهزار نفر عضو دارد.
***
فراهم سازی بستر برای حضور معلولان در جامعه با مناسب سازی
رییس شورای اسلامی شهر یزد هم بر مناسب سازی محیط تاکید کرد و گفت: باید با مناسب سازی فضاهای شهری زمینه حضور معلولان را در جامعه فراهم کنیم.
حجت الاسلام عباس زارع با بیان اینکه یک فرد معلول نباید در جامعه احساس کمبود کند، افزود: مناسب نبودن مبلمان شهری در شهر یزد کاملا مشهود است و باید در این زمینه کار اساسی صورت گیرد.
رییس شورای اسلامی شهر یزد اضافه کرد: علاوه بر شهرداری ها، نظام مهندسی نیز در زمینه مناسب سازی محیط نقش اساسی دارد و باید بر احداث ساختمان های جدید برای رعایت ملاحظات تردد افراد معلول و کم توان نظارت کافی و دقیق داشته باشد.
وی ایجاد آسایش و آرامش برای حضور افراد معلول در جامعه را ضروری خواند و گفت: هریک از دستگاه‌ها باید خود را مسئول مناسب سازی محیط کاری خود بدانند.
زارع خاطر نشان کرد: باید با همکاری همه بخش ها اماکن و ساختمان های اداری و غیراداری برای تردد معلولان مناسب سازی شود
وی تصریح کرد: یک فرد معلول نیاز به روحیه شاد و با نشاط دارد بنابر این باید با فراهم ساختن شرایط از خانه نشین شدن و منزوی شدن آنها جلوگیری کنیم.
زارع به سازمان بهزیستی یزد پیشنهاد داد در زمینه مناسب سازی محیط شهر طرح های خود را به شورای شهر ارائه دهند تا برای اجرای آن در بودجه های سال آینده پیش بینی های لازم صورت گیرد.
در این میزگرد به دلیل فقدان مناسب سازی برای حضور معلولان در خبرگزاری جمهوری اسلامی استان زمینه حضور معلولان فراهم نشده، اما خبرنگار ایرنا در گفت و گویی تلفنی با آنان مطالبات این قشر را پیگری کرد.
زهرا دهقانی که بر اثر تصادف دچار معلولیت شده، مناسب نبودن محیط و معابر عمومی را از مشکلات معلولان عنوان کرد و گفت: مبلمان شهری در استان اصلا برای تردد و حضور این قشر در جامعه مناسب نیست.
وی با بیان اینکه وقتی محیط برای معلول مناسب نباشد از منزل بیرون نمی آید و به گوشه نشینی پناه می برد، اظهار کرد: باید زمینه تردد راحت و آسایش معلولان در جامعه فراهم شود.
وی خاطر نشان کرد: وجود چاله ها، پله ها و شیب های نامناسب برای معلولان دردسرساز است و مشکلاتی زیادی برای آنها بوجود می آورد.
دهقانی خاطر نشان کرد: عبور از پیاده روها و برخی اماکن عمومی سطح شهر برای افراد سالم نیز مشکل آفرین است چه برسد به یک نابینا یا معلول ویلچرنشین.
وی اضافه کرد: ما نمی خواهیم مسوولان و افراد دیگر از روی ترحم به ما نگاه کنند بلکه بستر مناسب محیط را در سطح شهر فراهم کنند.